استاد علی کسمایی نویسنده ، مترجم ، مدیر دوبلاژ ، فیلمنامه نویس و کارگردان
بعد از خواندن دلنوشته های دوستان ، بهتر دیدم که من هم نظر شخصی خود را با شما عزیزان در میان بگذارم .
متاسفانه پس از درگذشت امیر هوشنگ قطعه ای عزیز که دوران کودکی مان را با با صدای گرم و دلنشینش خاطره انگیز و ماندگار کرد و کارتونهای زیبای بلفی و لی لی بیت ، بنر ، دختری به نام نل و ... را برایمان به یادگار گذاشت ، هفته پیش پدر دوبله ایران استاد علی کسمایی را هم از دست دادیم . بزرگ مردی که حق بسیاری در اعتلای هنر دوبله ایران زمین داشت و به مدد شاگردان او بود که دوران طلایی هنر دوبله ایران در دهه 40 و 50 شکل گرفت و دوبله ایران در سراسر جهان شناخته شد . از میان شاگردان استاد می توان به زنده یاد سعید شرافت ، ابوالحسن تهامی نژاد ، احمد رسول زاده ، منوچهر اسماعیلی و الی ماشاء الله اشاره کرد . عنوان پدر دوبله ایران به حق شایسته استاد علی کسمایی است و بس . استاد علی کسمایی همیشه از داشتن چنین شاگردانی به خود می بالید . در کنار استاد علی کسمایی ، استاد هوشنگ لطیف پور و زنده یاد عطاء الله کاملی هم نقش بسیار پر رنگی در تربیت نسل طلایی هنر دوبه ایران به عهده داشته اند .
متاسفانه در روز تشییع پیکر استاد کسمایی به تالار وحدت نرسیدم و راهی بهشت زهرا شدم . در نزدیکی اتوبان بهشت زهرا ترافیک روانی بود . با خودم گفتم احتمالا هم روز پنج شنبه است و هم روز وداع با استاد علی کسمایی ، پدر دوبله ایران و احتمالا در قطعه هنرمندان جای سوزن انداختن نیست . اما چند دقیقه بعد که به اتوبان بهشت زهرا رسیدم از خلوتی بیش از حد اتوبان تعجب کردم وچون دیر کرده بودم مستقیما به قطعه هنرمندان رفتم . افراد حاضر در قطعه هنرمندان به زحمت به چهل نفرمی رسیدند. ابتدا فکر کردم تشییع استاد به پایان رسیده ولی یکی از حاضرین گفت که مراسم هنوز شروع نشده است و من از خلوتی بیش از اندازه قطعه هنرمندان شوکه شده شدم . مدتی بعد پیکر استاد روی دوش شاگرد خلفش منوچهر اسماعیلی، سیامک اطلسی و دیگر همکارانش با بانگ لا الله الا الله تشییع گردید .
از هنرمندان حاضر در مراسم می توان به منوچهر اسماعیلی ، چنگیز جلیلوند ، زهره شکوفنده ، منوچهر والی زاده ، حسین عرفانی ، محمود قنبری ، مهدی علی محمدی ، ناهید امیریان ، تورج نصر، محمد علی دیباج ، ژرژ پطرسی ، شهروز ملک آرایی ، جواد پزشکیان ، سیامک اطلسی ، خسرو شمشیرگران ، امیر هوشنگ زند ، محمود فاطمی ، ناصر خویشتندار ، بیژن علی محمدی ، اسفندیار مهرتاش ، متانت اسماعیلی ، صابر رهبر و عباس مطمئن زاده اشاره کرد .
مطمئن نیستم ولی به نظرم علی همت مومیوند، بهروزعلی محمدی و شهراد بانکی هم در مراسم حضور داشتند . منوچهر زنده دل را در مراسم ندیدم ولی عکسی از ایشان در جلوی ورودی قطعه هنرمندان منتشر شده است. هنرمندانی مانند غلامعلی افشاریه ، حمید منوچهری و مهدی میامی که در تالار وحدت حضور داشتند به قطعه هنرمندان نیامده بودند .
در مراسم عنوان شد که استاد ازدواج نکرده و فرزندی ندارد ، ولی من و دوستداران استاد به عنوان فرزندان ایشان در مراسم حاضر بودیم و پدر را با چشمانی اشکبار رهسپار خانه ابدیشان کردیم . روحش شاد و یادش گرامی باد .
به جای اینکه برگزاری مراسم به عهده مسئولان و متولیان امر باشد برگزاری مراسم به عهده فرامرز امینی و دوستان نزدیکش بود . گویا هیچ مقام رسمی در این مراسم حضور نداشت ، تا بار دیگر بی مهری این افراد به هنر و هنرمندان این سرزمین اثبات شود و معلوم شود که برای این افراد پدر دوبله ایران بودن ارزشی نداشته و نخواهد داشت . حتی هیچ یک از خبرگزاری ها هم در قطعه هنرمندان حضور نداشتند و صرفا به تهیه گزارش خود در تالار وحدت بسنده کرده بودند و به خودشان زحمت حضور در قطعه هنرمندان را نداده بودند . انجمن گویندگان هم یک عکس دسته جمعی از گویندگان گرفت و ... .
متاسفانه برگزاری این مراسم به هیچ وجه شایسته و در شان و منزلت هنرمند فرهیخته و والایی چون استاد علی کسمایی نبود و هرگز ذره ای از حقی که استاد علی کسمایی به گردن ما و هنر و هنرمندان این سرزمین داشتند ادا نشد . من بیش از اینکه ازهنرمندان و شاگردان استاد گله مند باشم از مردم سرزمینم گله مندم که هیچگاه حق هنرمندان واقعی و دلسوز این سرزمین را ادا نکرده اند و براستی که هنرمندان ما مظلوم ترین هنرمندان عالم هستند .
رسانه ملی هم مثل سالهای گذشته ، کوچکترین زحمتی به خود نداد و نخواهد داد و حتی مدتی پیش هم ، یادی از زنده یاد حسین باغی عزیز هم نکردند که سالها برای این رسانه و برنامه هایش زحمت کشید.
متاسفانه جای هنرمندان گرانقدری چون : ابوالحسن تهامی نژاد ، احمد رسول زاده ، ناصر طهماسب ، خسرو خسرو شاهی ، ایرج رضایی ، ناصر ممدوح ، سعید مظفری ، پرویز بهرام ، جلال مقامی ، رفعت هاشمپور ، فهیمه راستکار ، نصرالله متقالچی ، پرویز ربیعی ، آرشاک غوکاسیان ، مهدی آرین نژاد ، ایران بزرگمهری راد ، استاد هوشنگ لطیف پور ، ناصر نظامی ، اکبر منانی ، اصغر افضلی ، بهرام زند ، ظفر گرایی ، ناصر احمدی ، تورج مهرزادیان ، محمد بهره مندی ، ناصر خاوری ، صادق ماهرو ، ژاله علو ، عباس نباتی ، مینو غزنوی ، جواد بازیاران ، مرتضی احمدی ، مهوش افشاری ، فریبا شاهین مقدم ، ولی الله مومنی ، افشین زینوری ، شهاب عسگری ، سعید شیخ زاده ، میر طاهر مظلومی ، علیرضا باشکندی ، کیکاووس یاکیده ، مریم شیرزاد ، آزیتا لاچینی ، فریدون جیرانی ، حامد بهداد ، پرویز پرستویی و تمامی بازیگران سینما و تلویزیون ایران همچون جمشید مشایخی ، عزت الله انتظامی ، داوود رشیدی ، علی نصیریان ، فخری خوروش ، ناصر ملک مطیعی ، سعید راد ، جمشید هاشم پور ، امین تارخ و ... که هنر دوبله در پیشرفت و محبوبیت آنها نقش غیر قابل انکاری داشته است، بسیار خالی بود . متاسفانه از جامعه بازیگران تنها مهدی میامی عزیز حضور داشتند و بس . به خودم اجازه قضاوت و اظهار نظر درباره عدم حضور هنرمندان را نمی دهم ولی دوست داشتم که وقتی استاد با آن سن و سال در مراسم بزرگداشت آرشاک غوکاسیان و دیگر مدیران دوبلاژ شرکت می کردند ، حداقل این عزیزان در مراسم بدرقه استاد شرکت می کردند . عدم حضور ناصر ممدوح که سالها ریاست انجمن گویندگان را به عهده داشت ، غیر قابل باور بود .
نمی دانم استاد علی کسمایی در این سالها کجا بودند که مدتها از حال ایشان بی خبر بودیم . به یاد دارم بعد از دیدن تصاویر دیدار منوچهر والی زاده ، زهره شکوفنده و محمود قنبری با استاد علی کسمایی ، من هم مانند این عزیزان چون ابر بهاری اشک می ریختم . به گفته محمود قنبری بعد از یک برهه کوتاه ، شاگردان استاد کمتر به دیدن ایشان می رفتند و استاد را به فراموشی سپرده بودند ، که جای تاسف و درنگ بسیار دارد تا جایی که محمود قنبری در خبری که در بزرگداشت پدر دوبله ایران پخش شد گفتند : آقای کسمایی رو موقعیکه دونه دونه این بچه ها می دیدند اشک می ریختند ، بغلشون می کردند ، می بوسیدنشون و اشک می ریختند. خوب بقیه این اشکها کجا رفت ، ادامه بدید ، گاهی هم سر بزنید .
تازه بعد از فوت استاد با خبر شدم که ایشان هرگز ازدواج نکرده اند و به تنهایی و با کمک دوستدارانش زندگی می گذراند . ای کاش دوستانی که از شرایط زندگی استاد علی کسمایی با خبر بودند و با ایشان در ارتباط بودند ، به ما هم اطلاع می دادند تا در صورت امکان و با کسب اجازه از استاد ، به دیدارشان می شتافتیم و دستان پر مهرشان را می بوسیدیم .
درباره صحبتهای بانوی عزیز که گفته بودند غمی در چهره هنرمندان نمی بینم باید عرض کنم که چنین نبود و من به شخصه غم و اندوه فراوانی در چهره و قلب هنرمندان گرانقدری چون حسین عرفانی ، منوچهر اسماعیلی ، چنگیز جلیلوند ، محمود فاطمی ، زهره شکوفنده ، ناهید امیریان ، سیامک اطلسی ، تورج نصر ، ژرژ پطرسی ، مهدی علی محمدی ، منوچهر والی زاده ، امیر هوشنگ زند و ... دیدم و به شخصه حسین عرفانی ، منوچهر اسماعیلی ، سیامک اطلسی ، محمود فاطمی ، چنگیز جلیلوند ، عباس مطمئن زاده و در خانمها زهره شکوفنده و ناهید امیریان را غمگین تر از دیگران دیدم که سزاوارانه استاد را بدرقه کردند . گلباران پیکر استاد در هنگام خاکسپاری ، با گلهای سرخ ، توسط هنرمند گرانقدر چنگیز جلیوند برای همیشه در خاطرم ماندگار شد ، به زیبایی و ماندگاری صحنه ای که چنگیز جلیلوند عزیز ، اشکهای استاد را پاک می کند و بوسه ای مالامال از عشق را تقدیم استاد می کند. درود بیکران بر استاد چنگیز جلیلوند عزیز و دستان پر مهرش .
از دیدگاه من نحوه برخورد هنرمندان دوبله با دوستدارانشان گرم و صمیمی بود . ژرژ پطرسی عزیز را بسیار متین ، مهربان و فرهیخته دیدم . چنگیز جلیلوند عزیز را خوش برخورد و دلسوز می دیدم . استاد منوچهر اسماعیلی چهره ای جدی اما قلبی مهربان و رئوف دارند . منوچهر والی زاده ، تورج نصر ، ناهید امیریان ، مهدی علی محمدی ، حسین عرفانی ، زهره شکوفنده و ... را هم بسیار مردمی و مهربان دیدم . من غیر از عکسی که سناتور عزیز از خانم ناهید امیریان انداختند ، لبخندی بر چهره ایشان ندیدم و این از لطف و محبت این بزرگوار است که در روز غم انگیز وداع با استاد ، به روی دوستدارانشان لبخند می زند . سناتور عزیز را در قطعه هنرمندان دیدم و از زاویه عکهایشان ایشان را شناختم . ایشان تقریبا هم سن و سال خود من هستند .
در مراسم شنیدم که آقای فرامرز امینی پس از آمدن صابر رهبر به قطعه هنرمندان ، به منوچهر والی زاده می گفت : صابر به من زنگ زد و من بهش گفتم اگه زود آژانس بگیری به مراسم می رسی و صابر سریع آژانس گرفت و آمد . بعد از این گفتگو منوچهر والی زاده با چشمانی گریان صابر رهبر را در آغوش گرفت و اشک شوق از چشمانش جاری شد و اگر در بعضی از عکسها چهره منوچهر والی زاده را غمگین نمی بینید به علت خوشحالیش از دیدن صابر رهبر است . دقیقا این اتفاق علامت سوال بزرگی در ذهن من ایجاد کرد که چرا آقای والی زاده و باقی هنرمندان که تا این حد با عزیزانی چون استاد علی کسمایی، صابر رهبر خاطره و رفاقت دارند ، نباید از حال یکدیگر جویا باشند و به یکدیگر سر بزنند و خدای ناکرده در چنین مراسمی یکدیگر را ملاقات کنند . درست است که همه ما گرفتاریم ولی اگر بخواهیم می توانیم به هم سر بزنیم که صله رحم در دین ما بسیار سفارش شده است . فقط امیدوارم مانند دیدار با استاد علی کسمایی این اشکها جایی نره ، ادامه داشته باشه و دوستان قدیمی گاهی به هم سر بزنند تا خیلی دیر نشده . تا هستم ای رفیق تو دانی که کیستم روزی سراغ وقت من آیی که هستم .
متاسفانه مدتی پیش با خبر شدیم فریدون ثقفی دوبلور هنرمند و پیشکسوت کشورمان در سن 81 سالگی و بدلیل کهولت سن درگذشتند و ما در این سالها خبری از ایشان نداشتیم . گویندگی ایشان در فیلم یکروز بخصوص در کنار بانو رفعت هاشم پور شاهکاری ماندگار است و مهر تاییدی بر این جمله می زند که دوبله هنر نیست اما می تواند هنر هم بشود و کار این عزیزان در این فیلم فراتر از هنر است و گویی هنرپیشه های فیلم فارسی صحبت می کنند .
و چه راحت ما و انجمن گویندگان این عزیزان را به فراموشی می سپاریم . گویی که اصلا این هنرمندان در این سرزمین زندگی نمی کنند . افسوس
در پایان به قسمتی از صحبتهای استاد علی کسمایی اشاره می کنم که بسیار ارزشمند و تامل برانگیز است :
استاد علی کسمایی : در کار دوبله هدفم این بود که کسانیکه صاحب استعداد هستند ، من بهشون فرصت بدم .
همتون موفق باشید ، امیدوارم که هدفمند باشید ، انحصار طلب نباشید ، دوست هم باشید و رقیب همدیگه .
روحش شاد ، یادش گرامی و راهش پر رهرو باد .
خداحافظ پدر ، خداحافظ
ارادتمند شما دلشدگان