من به شخصه علاقه ای به درگیر شدن در این تاپیک را نداشتم.
ولی چون دوست نازنینم میثم و استاد اعظم واترلو یادی از من کرده بودند و با توجه به زحمتی که پدرام عزیز در بارگذاری مجله کرده بودند و اشتیاق سهیل عزیزم در بحث کردن ادب حکم کرد که من هم در بحث شرکت کنم.
عرض شود که تمامی نکات مجله تکرار مکررات بود. برای من خیلی جالب است که بدانم زمانی طهماسب می گوید -من هم اگر به زبان خارجی به اندازه مجید اسلامی تسلط داشتم فیلم را به زبان اصلی می دیدم -جدی می گوید و یا متلک است؟
من به شخصه فیلم ها را دو زبانه می بینم البته آن هایی که به زبان انگلیسی هستند چون من فقط به زبان انگلیسی تسلط کامل دارم. همین تسلط کامل من به زبان انگلیسی است که من را قانع می کند که 99% دوبله های قدیمی یعنی همانطور که واترلو نوشته اند از اوایل دهه 40 تا اوایل دهه 60 تقریبا کاملا به اصل وفادار مانده اند و در بسیاری از موارد از اصل هم برتر می باشند.سه نمونه ای از صدها نمونه که الان به ذهنم رسید چون در مدت یک هفته اخیر دیدمشان: بازداشتگاه 17 -خوشه های خشم وکنتس پا به برهنه می باشد.
اگر حرف منتقدان را در مورد دوبله قبول کنیم پس هیچ کتابی هم نباید ترجمه شود! که ترجمه هرگز برابر اصل نمی باشد! اگر منطق این است که حتی زیرنویس هم جوابگوی منتقدین نمی باشد!
گذشته از این ها چند درصد مردم به عنوان منتقد فیلم را می بینند که باید به زبان اصلی ببینند؟(حالا من کاری ندارم که چند تا از این منتقدین سینما حقیقتا منتقد می باشند!) چند درصد مردم حاضرند ریش قرمز را به زبان ژاپنی و دو زن را به زبان ایتالیایی ببینند؟
لوئی دوفونس های مقبلی و نورمن ویزدم های زرندی را چند درصد مردم حاضرند به زبان اصلی ببینند؟ آیا سینما یک جنبه اش نباید برقراری ارتباط با عامه مردم باشد؟
اصولا چند درصد یک فیلم غیرقابل ترجمه ( به خاطر نداشتن معادل فارسی) به فارسی می باشد؟ سلام و علیک و چطوری و.....که قابل ترجمه می باشند.خیلی ها گروچو مارکس را پیراهن عثمان می کنند. طنز گروچو مارکس طنزی می باشد که حتی برای عمده امریکایی هاهم قابل درک نمی باشد چه برسد به منتقد پرادعای فارسی زبان.حالا مدیردوبلاژ و مترجم تمام سعی خودشان را کرده اند که به اصل نزدیک باشند بازهم نفرین می شوند.
هی می گویند ایرج دوستدار جان وین را نابود کرد! جان وین اصولا هنرپیشه ای نبوده است که احساسات شدید از خودش نشان بدهد.در فیلم هایش نه گریه می کرده است نه عصبانی شدید می شده است همیشه در جدی ترین حالت ها طنز و طنازی در وجودش دارد که ایرج دوستدار با هوش سرشار خودش این را گرفته بوده است.حالا اگر چندتا پس گردنی هم اضافه می کرده است به نظرمن ارزشی از فیلم کم نمی کرده است.
همین ایرج دوستدار داستان وست ساید را چنان به دقت و ظرافت و مهارت دوبله کرده است که در صحنه ای از فیلم در کافی شاپ کسی با سوت زدن سرود ملی امریکا را می زند خوب بیننده ایرانی که نمی داند معنی این سوت زدن چه می باشد که مدیر دوبلاژ با استادی تمام از پشت به دوربین بودن هنرپیشه استفاده می کند و دوبلور می گوید -حالا دارند سرود ملی امریکا را برای من می زنند!- اگر این کار برابری با اصل به موازات رساندن معنی و مفهوم فیلم نمی باشد من نمی دانم چه می باشد!
دوبله گربه روی شیروانی داغ حتی یک واو هم از اصل فیلم کم و یا زیاد نکرده است علاوه براین که عوض شنیدن صدای گوشخراش الیزابت تایلور انسان با شنیدن صدای خوشگل ژاله روی صورت الیزابت تایلور به حالت خلسه فرو می رود.
نکته ای حقیقتا دو شاخ از روی سر من درآورد حمله به وودی آلن های افضلی بود! حدود یک ماه پیش به جان دو گفتم عاشق وودی آلن های افضلی می باشم که ایشان جواب دادند دیوونه وودی آلن های افضلی می باشند.
من وودی آلن ها را مانند بقیه فیلم ها به زبان انگلیسی دیده ام و لذت هم برده ام و به شخصه دوبله های افضلی را چه از لحاظ ترجمه چه از لحاظ برابری صدا با نقش - صورت-و شخصیت وودی آلن بسیار کم نقص می بینم.
البته من منتقد فیلم نمی باشم و اصولا غیر از سینمای امریکا شناخت عمیقی نسبت به سینما ندارم ولی خوب های منتقدهای استخوان داری را می شناسم که طرفدار دوبله می باشند.
البته صحبت دوستمان هم درست بود که ریچارد برتون جلیلوند ریچارد برتون نمی باشد ولی به نظر من درستش این است که ریچارد برتون های جلیلوند صددرصد ریچارد برتون نمی باشد از یک دیدگاه مطلق گرایی.
البته خود من هم امید زیادی به پایداری دوبله فارسی ندارم. چرا که صداهای متمایز و زیبا نداریم(منوچهر زنده دل و افسانه پوستی استثنا می باشند)-مترجم دقیق و با سواد نداریم ( غیر از امیرهوشنگ زند-که هرفیلمی را ترجمه و مدیریت دوبلاژ کند را با ولع و لذت فراوان می بینم و می بلعم)-دوبلور با حوصله و از خود گذشته نداریم (چقدر به سعید مظفری بگوییم بابا ترا قرآن کلینت ایستوود پیر شده را نگو!-چقدر به بهرام زند بگوییم هر نقشی را نگو پرنده و چرنده و پیر و جوان را نگو) اوس محمود قنبری و تیمش که شاهکاری هستند!!!!!-فیلم درجه یک برای دوبله کم در سینمای جهان داریم-سانسور مطابق قانون کشور داریم.
با عرض ادب و احترام به تمامی دست اندرکاران کنونی دوبله اشتیاق من برای دیدن دوبله های جدید بسیار بسیار کم می باشد.
در خاتمه بگویم زمانی با یک کارگردان آلمانی بحث داغی در مورد دوبلاژ داشتم که ایشان بر علیه و من پشتیبان دوبله و هیچ کدام قانع نشدیم تنها نتیجه ای که هردو گرفتیم این است که آدمی زاد احتیاج به شنیدن صدای مادری دارد.
من هم مطمئن هستم که تا آخر عمر همیشه احتیاج به شنیدن صداهای ماندگار دارم!آن هم به زبان شیرین و بسیار قوی فارسی.