خبرگزاري فارس: ماجراي نيمروز نوشته «فيليپ دراماند»، ترجمه «محمد شهبا» درباره نقد و تحليلي از فيلمي با همين عنوان در شمارگان 3000 هزار نسخه از سوي انتشارات هرمس منتشر شد.
به گزارش خبرنگار كتاب خبرگزاري فارس، «ماجراي نيمروز» نخستين شماره از مجموعه «تكنگاري فيلم» است كه قرار است به صورت منظم در آينده كتابهاي ديگري نيز درباره نقد و تحليل «فيلمهاي كلاسيك» و «فيلمهاي كلاسيك مدرن» منتشر شود.
«آرشيو ملي فيلم و تلويزيون» جزو واحد مجموعههاي «مؤسسه فيلم بريتانيا» فهرستي از 360 فيلم مهم تاريخ سينما تهيه كرده و قصد دارد مجموعهاي از بهترين نسخههاي اين فيلمها را فراهم آورد و آنها را در طول سال به طور مرتب در «نشنال فيلم تيهتر» لندن به نمايش بگذارد. «مؤسسه فيلم بريتانيا» دو مجموعه كتاب درباره اين فيلمهاي مهم سنمائي منتشر كرده است: يكي مجموعه
«فيلمهاي كلاسيك» و ديگري مجموعه «فيلمهاي كلاسيك مدرن». كتاب «ماجراي نيمروز» محصول همين مجموعه است.
ماجراي نيمروز سال 1952 ميلادي به كارگرداني «فرد زينهمان» ساخته شد. داستان آن از اين قرار است: پيش از ظهر داغ تابستان است در يكشنبهاي در اواخر قرن نوزدهم. «ويل كين» از سمت كلانتري شهر كناره گرفته و ميخواهد با زني به نام «ايمي» از فرقه «كويكر» ازدواج كند و با هم از آن شهر بروند و در جايي ديگر زندگي كنند. خبر ميرسد كه «فرانك ميلر» ياغي قانونشكني كه «كين» دستگير كرده بود و به حبس ابد محكوم بوده حالا پس از فقط پنج سال از زندان آزاد شده و قرار است سرظهر به محل زندگي فعلي «كين» برسد تا از او انتقام گيرد. سه نوچه «ميلر» در اين كار همراه او هستند و قبل از او به شهر رسيدهاند. كلانتر طبق قرار قبلي شهر را ترك
ميكند ولي چيزي نميگذرد كه احساس ميكند بايد برگردد. «ايمي» شوهرش را ترك ميكند تا با قطار ظهر به شهر خودش «سنت لويس» برگردد. تقريبا يك ساعت از فيلم به تلاش كلانتر ميگذرد كه ميخواهد براي رويارويي با «ميلر» افرادي را دست و پا كند اما اهالي ترسوي شهر كه برخي از آنان حتي از اين قضيه شادمانند او را تنها ميگذارند تا خودش با سرنوشتش روبهرو شود. «كين» وصيتنامهاش را مينويسد و آكنده از ترس در خيابانهاي خالي «هادلي ويل» در تعقيب و گريزي كه به بازي قايمباشك ميماند با دار و دسته «ميلر»
روبهرو ميشود. «ايمي» با شنيدن نخستين شليك منقلب ميشود و از قطار پايين ميپرد و به شهر برميگردد. اصول اعتقادياش را
زيرپا ميگذارد (كويكرها عقيده دارند كه نبايد كسي را كشت) و از پشت به يكي از ياغيان شليك ميكند و او را ميكشد. «ميلر»، «ايمي» را گروگان ميگيرد ولي «كين» موفق ميشود در تيراندازي نهايي «ميلر» را از پايدرآورد. اهالي شهر با شگفتي و خجالت در ميدان گرد ميآيند. «كين» ستارهاش را ميكند و بر زمين مياندازد و با «ايمي» دوباره شهر را ترك ميكند.
«ماجراي نيمروز» در كنار نقد و تحليل اين فيلم از جنبههاي مختلف، تصاويري از اين فيلم را نيز چاپ كرده است.
اين كتاب با قيمت 1500 تومان در 150 صفحه منتشر شده است.
فيلمهاي هميشه در سينماي كاغذي
سجاد صاحبان زند: سينماي ما در ميانه دهه 1360 تا سالهاي پاياني دهه 1370 با استقبالي غيرقابل وصف در جهان روبهرو بود و فيلمهاي ايراني جايزههاي جهاني را درو ميكردند.
اين كه چرا اين موج جهاني ايجاد شده بود از آن چيزهايي نيست كه در اين متن مورد نظر ما باشد. حتي از تب و تاب افتادن سينماي ايران در چند ساله اخير هم چندان چيزي نيست كه در اين نوشته مدنظر باشد. آنچه كه در يادداشت ميآيد توجه به وجوه تئوريك در سينماست كه ميتوان آن را با خواندن كتابهايي با اين مضمون جستوجو كرد.
بررسي 2 كتاب ماجراي نيمروز و راننده تاكسي از مجموعه تك نگاري فيلم ميتواند تا حدي اين اهميت را به ما يادآور شود. اين 2كتاب از سويي ديگر ميتواند راهنماي مناسبي براي منتقدان ما در حوزه سينما باشد، چرا كه با بررسي آثار ارزشمندي كه در اين2كتاب و احتمالا بقيه آثار اين مجموعه خواهد آمد، ميتوان نمونههاي كابردي و ارزشمندي از نقد و تحليل سينمايي را يافت و اين نكته براي ما كه اغلب با متون تئوريك محض روبهروييم، ميتواند بسيار كارآمد باشد.
در كنار موارد ياد شده، تنوع نگاه منتقدان مختلف در آثار اين مجموعه، ميتواند ديدگاههاي مختلفي را پيش روي ما بگذارد. چنانچه در2 كتاب حاضر نيز ميتوان آن را مشاهده كرد. اين نقد و تحليلها گاه بر اساس فيلم مذكور رنگ و بوي خاصي به خود ميگيرند و گاه بهدليل تنوع نگاه اين منتقدان به سمت و سوي خاص خود ميروند.
فيليپ دراماند در نخستين كتاب اين مجموعه فيلم ماجراي نيمروز را مورد نقد و بررسي قرار داده است. اين فيلم كه در ترجمه فارسي آن را صلات ظهر نيز ناميدهاند از جمله كلاسيكهاي سينما به حساب ميآيد و از همين رو نقدهاي بسياري درباره آن نوشته شده است.
شايد از همين رو باشد كه دراماند در اين كتاب بيش از آن كه به تحليل خود فيلم بپردازد، به حواشي آن در هنگام ساخت و پخشش ميپردازد. او در اين كتاب كم حجم، نخست به معرفي مولفان اين فيلم كلاسيك سينما ميپردازد. فرد زينه من(كارگردان)، استنلي كريمر(تهيه كننده)، كارل فورمن(نويسنده فيلمنانه)، فلويد كرازبي و ديميتري تيومكين(فيلمبرداري) و گري كوپر(بازيگر) در اين فصل معرفي شدهاند و چگونگي پيوستنشان بهاين فيلم شرح داده شده است.
در فصل دوم چگونگي ساخت و مسائل پيرامون آن از پيش از توليد تا نسخه نهايي شرح داده شده است. آنچه دراماند در ابتداي اين فصل مورد توجه قرار ميدهد، بررسي اجتماعي سينماي آمريكا پس از جنگ دوم جهاني است. او از سويي ديگر به ارائه آمار و ارقام مرتبط با فروش اين فيلم و مقايسه آن با ساير آثار سينمايي در سال توليد آن (1952) ميپردازد.
نگاهي اينچنيني به مسئله اقتصاد در سينما كه بهطور قطع در زيبايي شناسي فيلم و توليد فيلمهاي مستقل و هنري نيز ميتواند بسيار كارآمد باشد، چندان در سينماي ما مورد توجه نيست. از اينرو بررسي اجتماعي و اقتصادي دراماند ميتواند يك نگاه در اين عرصه قلمداد شود و سينما را به مثابه صنعت نيز پيش روي ما معرفي كند.
در فصل سوم، مولف سراغ متن رفته است. انتظار ما اين است كه او در اين فصل تحليل و نگاه ويژه خود از ماجراي نيمروز را به دست دهد، اما مولف در اين فصل نيز تحليلي اجتماعي از فيلم دارد. او ماجراي نيمروز را با ديگر فيلمهاي تاريخ سينما ميسنجد و تنها به تحليل داستان و راوبط شخصيتهاي آن ميپردازد. در اين فصل كمتر ميبينيم كه مولف از ميزانسن و كارگرداني اثر بگويد.
فصل چهارم كتاب نيز همين رويه را در پيش ميگيرد. دراماند قصد دارد در اين فصل به معاني اين فيلم بپردازد. او در بخشهاي اين فصل روابط بينامتني، تفاوت بخشيدن به وسترن، تمثيلهاي اجتماعي و در نهايت راهبردهاي جنسيتي را مورد بررسي قرار ميدهد. نگاه ويژه دراماند در اين فصل بيش از گذشته نام او را بهعنوان تحليلگر سينما به نمايش ميگذارد.
در كتاب راننده تاكسي، با نگاهي كاملا متفاوت با كتاب اول روبهروييم. هرچند كه مولف در كتاب اخير نيز به شرح مسائل تاريخي و اجتماعي پيرامون فيلم ميپردازد، اما با تحليلي جانانه، نگاه ويژه خود را در اختيار مخاطب ميگذارد. شايد تازهتر بودن فيلم اخير(1976) و بالطبع كمتر مورد تحليل قرار گرفتن آن سبب شده تا دست مولف براي ارائه تحليلهاي نو بازتر باشد و در مورد فيلم ماجراي نيمروز با توجه به سال توليد آن كمتر حرف تازهاي باقي مانده باشد، اما به هر رو، امي توبين در كتاب اخير تلاش دارد به شرح سينمايي وجوه مختلف فيلم بپردازد.
بهعنوان نمونه، در يكي از قسمتهاي كتاب كه به موسيقي فيلم پرداخته ميشود، نويسنده به نكته جالبي اشاره دارد. او به نحوه روايت فيلم كه روايتي اول شخص است اشاره ميكند و در نقد موسيقي يكي از سكانسها مينويسد:درونمايه تلخ و شيرين موسيقي برنارد هرمن نيز همين شكوه نيويورك را بيان ميكند؛ شكوهي كه از صدها فيلم كه در آنها نواي ساكسيفون، خطر و عشق را نويد ميدهد به اين شهر سرايت كرده است.
موسيقي برنارد هرمن[كه آهنگساز بسياري از آثار آلفرد هيچكاك نيز هست] البته فيلم را دلچسبتر ساخته اما با روايت اول شخص همخواني ندارد، زيرا گاهي بهنظر ميرسد كه جنون تراويس را بيان ميكند، ولي گاهي نيز تجربياتي را برمي انگيزد كه بيرون از واقعيت تراويس قرار دارند.
نويسنده همچنين نكات بسيار جالبي را در مورد ميزانسن، فيلمبرداري و تدوين فيلم مورد اشاره قرار داده است. بهعنوان نمونه او در بخشي از اظهار نظرش در تدوين به زندگي يكنواخت تراويس(شخصيت اول فيلم با بازي رابرت دنيرو) اشاره ميكند و مينويسد:تراويس ميگويد كه هر شيفت12 ساعت طول ميكشد(از 6 شب تا6 صبح) و هفتهاي 6 شب هم كار ميكند. اين فصل رانندگي كمتر از 4دقيقه طول ميكشد ولي از ضرباهنگ يكنواخت تدوين در مييابيم كه كار تراويس چه خستهكننده است، ولي اين دقيقا همان چيزي است كه تراويس ميطلبد. در اشارههاي مولف در مورد ميزانسن نيز ميتوان نكات جالبي را يافت.
او به سكانسهاي مرتبط به اتاق تاكسيراني اشاره ميكند كه همواره تراويس با كمي فاصله نسبت به رانندگان ديگر قرار دارد.تك نگاريهاي فيلم كتابهاي ديگري را نيز در پي خواهد داشت كه عنوانهايي جالب دارند:مرده مرده ساخته جيم جارموش، ده ساخته عباس كيارستمي، داستانهاي عامه پسند ساخته كوئينتين تارانتينو، محله چينيها ساخته رومن پولانسكي و...بهنظر ميرسد كه اين مجموعه و مجموعههايي از اين دست، سينماي ايران را ميتواند وارد فضايي تازه كند
............................................