من برای کلیه کسانی که به دوبله مرحوم دوستدار علاقه دارند، احترام قائلم. اما اگر واقع بین باشیم باید بگوئیم که ایشان با گفتن دیالوگ های پس گردنی فراوان و همچنین تهرانیزه کردن جان وین باعث شدند تا شخصیتهایی که این بازیگر استثنایی تاریخ سینما در دوره طولانی کاری خود ساخته است؛ در نزد بینندگان ایرانیش در حد جاهل مسلکان فیلمفارسی ها پائین بیاید.
ایشان اصلا به نوع فیلمی که جان وین بازی می کرد توجه ای نداشت و همه را به فرم شوخ و شنگ، لاقید و طعنه زن دوبله می کرد. صدای او برای فیلمهای شوخی مثل شمال به آلاسکا مناسب است البته اگر دیالوگ های پس گردنی و اصطلاحاتی مثل "زر نزن و شهادتین گفتن" را در آن در نظر نگیریم. آثار کارگردانهای فوق العاده ای مثل جان فورد و هاوارد هاکس با آن شخصیت های نمادین و چند وجهیشان فیلمهای دم دستی و بی ارزشی نبوده اند که دوبلور هر طور که خواسته باشد بتواند آنها را تغییر دهد.
مثلا صحنه ای که جان وین در مردی که لیبرتی والانس را کشت وجود دارد که او برای محبوبش گل کاکتوس کاشته است. این یک حرکت نمادین در جهت نشان دادن شخصیت خشن و منزوی کاراکتر است که جناب دوستدار متاسفانه در اینسرتی که از گل نشان داده می شود می گوید. "زبون مادر شوهره!" آیا مصداق تنزل شخصیت ویننیست؟
مثال دوم را هم بگویم و خلاص: جان وین در اکثر فیلمهایی که با فورد کار کرده به نقش شخصیتی است که بر خلاف آنچه چهره اش نشان می دهد برای مادر و زن و خانواده احترامی درونی قائل است. اما دوبلور محترم با اضافه کردن لغز ها و متلک هایی در هنگام مواجهه با زنان این موضوع را برای باج دادن به تماشاگر برعکس جلوه داده است و اتفاقا همین موضوع باعث شده است که جان وین در میان خانم های سینما دوست ایرانی چندان محبوب نباشد.
البته من شخصا از دیالوگ های پس گردنی جان وین خوشم میاد اما درصد کمی از اونها هم به نظر میاد که زیاده روی بودن مثل همین "زبون مادر شوهره" . به هر حال ممکنه در بعضی جاها هم کار از دست دوبلور در می رفته و فکر می کرده که اینطوری مردم بیشتر حال می کنن. شاید در اون زمان هم این برداشت صحیح بوده. ولی روی هم رفته بیش از 90 درصد دیالوگ های پس گردنی جان وین به نظر خوب میان و به جذابیت بیشتر اثر کمک کرده. مخصوصا اینها : لا اله الا الله ، نیگاه می کنه ،
ولی با یا قمر بنی هاشم زیاد موافق نیستم . یجوریه . خیلی توی ذوق می زنه .
چنگیز جلیلوند در فیلم ال دورادو کارت سفید داشته که هرچه خواست بگه ...گوینده های دیگه بخصوص ناصر تهماسب هم با اون اهجه قزوینی و اصغر افضلی هم کارت سفید داشتند ولی صدای چنگیز جلیلوند با صدای ایرج دوستدار اشتباه گرفته نمی شده منظور اون گوینده ای بوده که دقیقاً از صدای ایرج دوستدار تقلید کرده
اگر واقع بین باشیم باید بگوئیم که ایشان با گفتن دیالوگ های پس گردنی فراوان و همچنین تهرانیزه کردن جان وین باعث شدند تا شخصیتهایی که این بازیگر استثناییتاریخ سینما در دوره طولانی کاری خود ساخته است؛ در نزد بینندگان ایرانیش در حد جاهل مسلکان فیلمفارسی ها پائین بیاید.
شخص شما بازیگری با نام راندولف اسکات را چقدر می شناسید؟
نه شما که 95 درصد سینما دوستان ایرانی و حتی عشاق فیلمهای وسترن با وجودیکه این بازیگر را بارها وبارها دیده اند اما هرگز نام او را به ذهن نسپرده اند.
راندولف اسکات در غرب بزرگترین بازیگر تاریخ سینمای وسترن است. درست 3 پله بالاتر از جان وین.
فکر میکنید چرا این بازیگر را کسی در ایران نمی شناسد؟ چون گوینده ای شاخص و تیپی محبوب در ایران در ایران نداشت. اما جان وین در ایران محبوب است. با همان فیلم اول در ایران محبوب شد... 90 درصد محبوبیت و 70 درصد شهرت این بازیگر در ایران صرفا مدیون ایرج دوستدار است. باور نمیکنید میتوانید تمام صداهای دوستدار و کسانی که به شیوه او بجایش صحبت کردند را از فیلمهای او پاک کنید و فیلمهایش را به شیوه استاندارد (حتی با بزرگترین گویندگان) دوبله کنید تا ببینید چند نفر حوصله فیلمهای او را خواهند داشت... هرگز کسی ادعا نمیکند کار دوستدار کاری پسندیده بود در تاریخ دوبلاژ ایران، سخن اینجاست که تحریفهای کسانی دیگر تماما به پای این گوینده دوست داشتنی گذاشته شد و وقتی در محفلی از واژه تحریف در دوبله استفاده میشود تمامی حضار بی اختیار بیاد ایرج دستدار و حمید قنبری می افتند که زیبنده تلاش چنین بزرگانی نیست... قصد من دفاع از کلمات قصار دوستدار نیست ، هدف من تطهیر زحمات اوست و بس (زحماتی که حتی گاهی مشهورترین بازیگران تاریخ سینما نیز نکشیدند جائی که این پیرمرد برادر مرده پشت میز کشید)
عمده تحریفهای دوستدار در امثال چنین اورادی خلاصه میشود : ماشا الله به اين هيكل/ گوش شيطون كر... و يا : يالله فلنگو ببند/ ...آره بابا.... / پدر پول بسوزه... / هيكلت خنده داره... / حاضري به حرفام گوش بدي يا نه نسناس.... / بنال بينم يالله... / اي ناكس.... / مع(و) عليكم ... /حالا واس فكرمو يه خورده ورق بزنم... / مال من رو هوا پر پر زد/ نه و نگمه.... / حق پدرتو رحمت كنه.... / اي حيف نون.... / اي بي قباحت ها.... / اي زهر مار(خطاب به اسبي كه شيهه مي كشد) / انگار بز آورديم.../ بگو ماشالله/ لااله ال الله... (در فيلم هاتاري) / يا قمر بني هاشم.../ يالله سر خر رو كج كن بينم (فرمان ماشینو بچرخون)... که ارتباطی با تحریف موضوعیت فیلم (نمیگویم تماما بلکه عمدتا) ندارد. اما بعنوان نمونه فیلم بوچ کاسیدی و ساندانس کید را ببینید تا متوجه تحریفهائی واقعی و اصولا تعویض ساختار جملات شوید . کسی امثال مقامی و رضائی را در تاریخ دوبلاژ ایران تحریف گر نمیداند درحالیکه کرده اند و در فیلمهای بسیاری نیز کرده اند. من چند سال قبل در سایت گفتمان و پرشن تولز بخشی از این تحریف را نوشتم که میتوانید برای یادآوری مجدد نگاهی گذرا بدان بیندازید:
اينجوري كه هواشناسي خبر ميده اينجا از علاقه برادري خبري نيست اين جمله بجاي اين جمله گفته ميشود: Well We Seem to be a little Short on Brother Love Around hear نيومن ميگويد : ما داريم ميريم داشي - كه بجاي جمله زير گفته ميشود Were on our Way تو نميدوني اون خيلي فرزه ميزنه شيشه عمرتو ميشكونه You Don’t Know How Fast He is قربان يو ولي ما واس بريم. مسافريم زت زياد Tanks But We Got to get going واه واه تو نميري يارو زهر ترك شد شرط مي بندم واس بره حموم Like I been Telling you Over the hill بعد از ضربه نيومن به بلند بالا يكي از افراد: راستش من طرفدار تو بودم بوچ و بوچ : خر خودتي خودم مي دونستم. دماغ كوفته اين يه چشمه از كارام بود Well Tank you Flat Nose بهنگام پراكنده شدن پولهاي سرقتي قطار در هوا بدون آنكه كلامي در فيلم موجود باشد رد فورد(مقامي) ميگويد: باز ما عقلمونو داديم دست اين نيومن(جليلوند) ميگويد: تو عقلت كجا بود كه بدي دست من؟ مقامي ميگويد او يه ذرش هم تو نداري در لبه پرتگاه رد فورد مي گويد من شنا بلد نيستم مرد حسابي I cant Sweem و نيومن ميگويد: كجاي كاري؟ تو دعا كن وسط زمين و آسمان نميري The Fall Will Probabely Kill you نيومن خطاب به رد فورد هنگام خداحافظي با راس در لفافه حرف نزن كيد لب مطلبو بهش بگو Tell her Straight و موارد مشابه بسيار ديگر... گويندگي ايرج رضاييدر دو نقش كه اصلي ترين آنها نقش پيرمرد صاحبكار(با بازي خوب استارتر مارتين) است يكي از شاهكارهاي اوست چنانكه با تكيه بر حرف نون و ميم(با پي آمد الف) و گاه يك تف با صداي ناهنجار آنرا به عاليترين شيوه به نمايش مي گذارد من در اينجا متن كامل ترانه اي كه استارتر در طول ۳۰ ثانيه از فيلم ميخواند قيد ميكنم و بعد كلماتي كه ايرج رضايي بجاي آنها نجوا ميكند را مي آورم. قضاوت به عهده دوستان:
Oh Don’t you remember Sweet Besty From Pike Crossed the high Mountains With her Lover of Ike Two Yoke of Oxen And a Big Yalla Dog Tall Shanghai Rosster And One Spotted Hog Toodle – Dang – Hoodie di – do Doodie – dang hoodie ay Shanghai ran off And the Cattle all Died Lest Piece of Bacon
يه قالي گوش چمن گوش چمننننن ن گوش چمن ن تازه شكفتههههههه . تازه شكفته ه نه دسم بش ميرسه نه خوش مي افتههههه ه مستوم مستومممم م . مستوم كنار قاطر من استمممم م (رضايي آنقدر اين چهار كلمه را كش ميدهد تا همان ۳۰ ثاينه سپري و تطبيق صورت گيرد)
در جايي ديگر پيرمرد مي گويد: تو گذرگاه بايد خطر رو رد كنيممممممم ما رد فورد: ممكنه اينجا يه كاري بكنن؟ پيرمرد: نه اونجا پدر صاب بچه رو در مي آرننننن نا No Better Cover up there
سخن اینجاست که تحریفهای کسانی دیگر تماما به پای این گوینده دوست داشتنی گذاشته شد و وقتی در محفلی از واژه تحریف در دوبله استفاده میشود تمامی حضار بی اختیار بیاد ایرج دستدار و حمید قنبری می افتند که زیبنده تلاش چنین بزرگانی نیست.
البته به شخصه جان وین را خارج از دوبله هایش دوست دارم، کیفیت نقش هایی که او بازی کرد بسیار بالاتر از راندولف اسکات است. راندولف اسکات بیشتر به خاطر وسترن های کم هزینه ای که با کارگردانی باد باتیکر ساخته شده است معروف شده که البته فیلمهای کمیابی هم هستند و دیدنشان به آسانی ممکن نیست.
ولی اینکه وین با این دوبله برای تماشاگر ایرانی محبوبیت پیدا کرد و باعث شد او در دوره ای به محبوبیتی همتراز بازیگران ایرانی برسد نکته مثبتی است که نمی توان آن را نادیده گرفت. اما ای کاش در همان موقع منافع اقتصادی کمتر در نظر گرفته می شد و از انحراف دوستدار که صدایی دقیقا منطبق بر وین داشت جلوگیری می گردید. گفتم که من با خود صدا مشکل ندارم و حتی عاشق صدای دوستدار روی باد اسپنسر هستم! چون فیلمهایش کمدی های سبک و مفرحی هستند که دوبله سرخوشانه و حتی پس گردنی های بجا هم روی آن ضرری ندارد و حتی شاید سازندگان اصلی اثر هم مشکلی با تحریفات و اضافات آن نداشته باشند.
در مورد جری لوئیس هم بگویم که اوضاع دوبله او بدتر است. او در واقع کمدین چندان حرافی نیست و وجه بصری و کارتونی و فانتزی کارهایش (بخصوص وقتی که از دین مارتین فاصله گرفت و خودش فیلمهایش را کارگردانی کرد) بر صحبت هایش غلبه دارد. اما آن چه در دوبله می بینیم اینطور نیست و او تبدیل به شخصیتی حاضر جواب شده است که اصطلاحاتی عجیب و غریب در چنته دارد و به صورت رگباری از آنها استفاده می کند......... که البته بحث خودش را خواهد داشت.
باز هم بگویم که منکر زحمات دوستدار و قنبری نیستم ولی می گویم که آنها به هدایت و روشنگری احتیاج داشته اند.
یک نکته دیگر هم در ادامه نظر دوستان وجود دارد و آن هم زمان دوبله این فیلمها بوده است. به نظر من اقتضای آن روز مردم و جامعه ایرانی این بود که علاقه مند بودند تا جان وین و جری لوییس را با این صداها بشنوند و به نوعی عادت کرده بودند. به نظر من همین تیپ سازی برای یک بازیگر هرچند که به قول دوستان با تحریف همراه بوده باشد هم نوعی هنر است. چرا که یک ایرانی با توجه به شناخت فرهنگ هم وطنانش در ان زمان ترجیح داده تا دست به ابتکار زده و چنین شخصیتی را خلق نماید.
پی نوشت: نمونه این مسئله را در ادبیات و در ترجمه های ذبیح الله منصوری نیز می توان یافت.
سفید پوشیده بودم با موی سیاه/ اکنون سیاه جامه ام با موی سفید
راندولف اسکات بیشتر به خاطر وسترن های کم هزینه ای که با کارگردانی باد باتیکر ساخته شده است معروف شده که البته فیلمهای کمیابی هم هستند و دیدنشان به آسانی ممکن نیست.
راندولف اسکات یاراندولف کرین در بیش از 100 فیلم حضور داشت که 60 مورد از آنها وسترن بود و تنها 7 فیلم از این میان را با باد بوتیچر کار کرد . او با کارگردانانی همچون هنری کینگ ، مایکل کورتیز، جان کرامول ، فریتز لانگ کار کرد . او در 8 فیلم از هنری هاتاوی حضور داشت و بزرگترین و زیباترین بازیگران زن تاریخ سینما افتخار میکردند که در کنار راندولف اسکات نقشی ایفا کرده اند ، کسانی چون مارلنه دیتریش ، ویرجینیا مایو ، جوآن بنت ، کارول لومبارد ، شرلی تمپل ، مورین اوهارا ، مارگارت سالیوان ، آن شرایدان، نانسی کارول و ...فیلمهای او وسترنهائی عمدتا خشن بودند که به شدت مورد استقبال آمریکائیها بوده و هست.در نظر خواهی دهه گذشته سایت اند سایت راندولف اسکات بعد از جان وین بزرگترین بازیگر فیلمهای وسترن تاریخ سینما انتخاب شد و پیش از آن در نظر خواهیهای دهه 50 تا 70 راندولف اسکات بالاتر از جان وین بود.
هدف من از ذکر نام چنین بازیگری معرفی وی نیست. صرفا تاکید بر این نکته است که هستند چنین بازیگرانی که با وجود شهرت جهانی در ایران شهرت و محبوبیتی ندارند و بالعکس هستند بازیگرانی که جهان سینما به سختی آنها را بیاد می آورد (مگر با عناوینی غیر بازیگری همچون دلقک)اما در ایران جزو نامداران تاریخ سینما هستند(نورمن ویزدم)... در این رهگذر ، نقش گویندگان شاخص چنین نقشهائی قابل انکار نیست . و صد البته این گفته به معنی تصدیق تحریفها هم نیست . بدون شک بدون تحریف و درست با همان آواها هم میشد اسطوره سازی کرد
رد فورد (مقامي) : باز ما عقلمونو داديم دست اين . نيومن (جليلوند) : تو عقلت كجا بود كه بدي دست من؟
واقعا بعضی از جملاتی که دوبلور ( یا مترجم ) ، حالا چه با تغییر دادن جمله انگلیسی و چه به عنوان پس گردنی در فیلم قرار داده اند حاصل خلاقیت است. درست مثل اینه که یک ساختمان زیبا ( فیلم ) رو یک هنرمند دیگر زیباتر کند . به راستی اگر کسی بتواند از خلاقیت خود چیزی به خلاقیت صاحب اثر اضافه کند کار بجا و درستی انجام داده. البته همانطور که دوستان گفتند برای اینکار باید مواظب بود تا یکدستی اثر تحت تاثیر قرار نگیرد.
شاید علت اینکه جان وین این پتانسیل را دارد که در فیلم هایش راحت تر دیالوگ ها را تغییر داد اینست که او یک هنرپیشه مردمی و عامیانه است و فیلم هایش خیلی راحت هستند و می توانند خوب با مخاطب عام ارتباط برقرار کنند. دست اندرکاران دوبلاژ آن زمان هم این موضوع را خوب درک کرده بودند و سعی کرده اند چیزی هم از هنر خود به آن بیفزایند. این کار رو در مورد خیلی از هنرپیشه ها و فیلم ها نمی توان به این خوبی انجام داد.
جان وین بدون ایرج دوستدار آن جذابیت حداکثری را ندارد. برای اثبات این موضوع یکی از فیلم هایش را با زیرنویس فارسی ببینید. در بیشتر فیلم ها جان وین دیالوگ نقش مهمی دارد و اینجاست که تاثیر دوبلور خوب و مناسب ، تعیین کننده می شود. مردم ما جان وین را به عنوان یک قهرمان بامرام و لوطی صفت همیشه دوست داشته اند شاید چون به قهرمان های فیلم های وطنی خودمان ( ناصر ملک مطیعی ، فردین و ... ) خیلی نزدیک است .
(۱۳۸۹/۳/۴ صبح ۰۶:۳۹)بهزاد ستوده نوشته شده:
می تولد جان وین است
ای بابا. تا دیر نشده یه شیر پاک خورده ای بیاد تاپیک اش رو در بخش بازیگران بزنه . گناه داره به خدا . والا ثواب داره . بلا ثواب داره ( به سبک خود جان وین بگید ! )
فیلم Rookie محصول 1990 با عنوان "تازه کار" دوبله شده
چنگیز جلیلوند کلینت ایستود و منوچهر والی زاده چارلی شن
دوشنبه 10 خرداد 31 می کلینت ایستود 80 ساله می شود
افتضاح به تمام معنی دوبله شده است. خيلی ضعيف است.
من به شخصه به دوبله دو هنرپيشه تعصب خاصی دارم. پل نيومن های جليلوند و جان وين های ايرج دوستدار.
يعنی واقعا شنيدن صدای های ديگران بر اين دو را تحمل نمی کنم. دوستان به پل نيومن های جليلوند بپردازند.
در مورد ايرج دوستدار و جان وين من هم به شخصه اعتقاد دارم پس گردنی های دوستدار کاملا به جا بوده است.
اصولا جان وين يک طنز ظريف در وسترن هايش دارد. حتی در موقع غم و خشم که ايرج دوستدار اين را گرفته است. شما ريوبراوو را ببينيد ايرج دوستدار به موقع و به جا تحکم را در گفتار جان وين گرفته است. در مورد غم جان وين شخصيتی داشته است بسيار مردانه که غمش اصيل و درون گرا می باشد. که آن را هم ايرج دوستدار گرفته است. به نظر من جان وين های ايرج دوستدار بی نقص است (حداقل در وسترن هايش). صدای زنگ دار و طناز دوستدار کاملا بر جان وين می نشيند. از نظر مديريت دوبلاژ که ايرج دوستدار شاهکارهای بسياری دارد. واقعا و به تمام معنی دوستش داشته و دارم و هميشه دلم تنگش است. مخصوصا که می دانيم درد جوانمرگ شدن برادرش را داشت و سالهای آخر صدايش را از ما کم و بيش دريغ داشتند.
در مورد جری لوئيس های قنبری نظرم متفاوت است. اصولا بعد از اين که پا به سن گذاشتم از جری لوئيس ها زياد خوشم نيامد. البته شکی ندارم که صدای قنبری برترين صدا برای جری لوئيس بوده و هست.
فيلمی که آرزو دارم دوبله اش را ببينم هنرپيشه ها و مدل های لوئيس و مارتين می باشد.
ميخواستم بدونم چه كسي دوبلور جانت لي در اين فيلم بوده. به نظر خودم اصلا اين صدا با چهره بازيگر فيلم مچ نبود. اين صدا شايد براي كاترين هپبورن يا اليزابت تيلور استفاده ميشد بهتر بود.
ميخواستم بدونم چه كسي دوبلور جانت لي در اين فيلم بوده. به نظر خودم اصلا اين صدا با چهره بازيگر فيلم مچ نبود. اين صدا شايد براي كاترين هپبورن يا اليزابت تيلور استفاده ميشد بهتر بود.
جست و جو
لیست کاربران
تقویم
راهنمایی![[-]](images/collapse.gif)
پيام :
تشکر شده توسط :
RE: کدام دوبلور برای کدام بازیگر ؟ 