سایت امیر قادری (کافه سینما)  از کیفیت صدای دوبله فیلم بدنام هیچکاک دو نمونه گذاشته تا کیفیت صدای ریل نسخه اکران شون در فرهنگسرای ارسباران رو نشون بده.

برای کسانی که فقط نسخه قدیمی دوبله رو دیدن تماشای این وضوح صدا جالب خواهد بود.

پ.ن: در نسخه ریل در تیتراژ آغازین نام فیلم Notorious به جای بدنام , رسوا گفته می شود.

http://cffe.ir/69h

صحنه ای از فیلم بدنام با بازی کری گرانت و اینگرید برگمن

با صداپیشگی ناصر طهماسب و نیکو خردمند

متأسفانه طی این چند سال با فاصله‌ای بهت‌آور و دردناک بسیاری از صداپیشگان توانای کشور را از دست دادیم و تعداد اندکی از آن نسل طلایی باقی مانده‌اند. نزدیک سیزده ماه پیش و به مناسبت درگذشت زنده یاد شهروز ملک آرایی درمورد اساتید تیپ‌گو و مکمل‌گو نوشتم و اشاره‌ای هم به نام جناب پرویز ربیعی کردم. (اینجا) یکی از دوبلورهای خاطره‌ساز و پر کار که هیچ وقت جای خالی‌اش پر نخواهد شد.

برای احترام به هنر و زحماتش، چند نکته را -که شما هم می‌دانید- مرور می‌کنم:

۱) زنده‌یاد پرویز ربیعی از جمله صداپیشگانی بود که در گستره وسیعی از فعالیت‌های مختلف مربوط به گویندگی حضور داشت. از حضور در برنامه‌های رادیویی چون صبح جمعه با شما تا گویندگی نریشن مستند؛ از صداپیشگی به جای بازیگران تراز اول دنیا و سینمایی‌های کلاسیک تا فیلم‌های جدید و بالاخره گویندگی در انیمیشن‌های خاطره‌ساز

۲) او همواره قدردان اساتید خود (مخصوصاً زنده‌یادان احمد رسول‌زاده و پرویز بهرام) بود و تقریباً در همه گفتگوها و مصاحبه‌ها از آنها به نیکی یاد کرده و نام‌شان را بر زبان می‌آورد.

۳) مرحوم ربیعی توانایی عجیب و کم‌نظیری در تند و سریع ادا کردن کلمات و جمله‌ها داشت. نمونه بارز این نوع ادای کلمات، مخصوصاً در مجموعه‌های کمدی بله آقای وزیر و بله آقای نخست‌وزیر و گویندگی هنرمندانه و فوق‌العاده زنده‌یاد ربیعی به جای سِر نایجل برنارد هاثورن (Sir Nigel Barnard Hawthone) در نقش هامفری دیده می‌شود.

شخصیت هامفری (مشاور ارشد)، نفر وسط 

۴) به خاطر نوع صدا و -به گفته خودش- اخم چهره، بیشتر؛ نقش‌های منفی را به او می‌دادند؛ اما به واقع او در همه نقش‌گویی‌هایش (چه منفی و چه مثبت) و مخصوصاً انیمیشن‌ها چنان خاطرات شیرینی برای ما به جا گذاشته است که هیچ‌گاه فراموش‌شدنی نیستند. چهره‌هایی از پدرهای مهربان، دانا و صبور که معمولاً پیپ‌شان را گوشه دهان‌شان می‌گذاشتند...

به جای پدر الفی اتکینز

به جای پدر پسر شجاع

به جای پدر میشا

به جای پدر استرلینگ نورث

به جای پت پستچی

به جای آقای اِدر نجار

راوی ماجراهای اُرم و جیرجیر

در اینجا می‌توانید قسمت‌هایی از مصاحبه جناب منوچهر والی‌زاده با زنده‌یاد پرویز ربیعی را در برنامه "سینما و دوبله" ببینید 

چند وقتی هست که بحث هوش مصنوعی و کاربردهای متعدد آن در دنیا جدی‌تر شده است. یکی از امکانات این فناوری، بازسازی و اصلاً تولید اول بار صدا و تصویر افراد برای استفاده‌های گوناگون است؛ اما آنچه در ایران بیشتر مورد توجه قرار گرفته و استفاده می‌شود، پیش پا افتاده‌ترین حالت ممکن، یعنی قرار دادن صدای شخص "الف" به جای صدای شخص "ب" و یا گذاشتن تصویر و فیلم شخص "ج" به جای شخص "د" است! دوستان به اصطلاح خوش ذوق(!) به صغیر و کبیر و مرده و زنده رحم نکرده و هنرنمایی‌شان -مخصوصاً- شامل طیف وسیعی از خواننده‌ها، بازیگران، مجریان و ... شده و می‌شود!

پیش‌تر و در همین جستار عزیزانی چون: Emiliano، سروان رنو، شارینگهام و ... مطالبی را آورده‌اند؛ اما آنچه مرا وا داشت تا چند خطی بنویسم، اظهارات کوتاه بالاترین مقام سیمای جمهوری اسلامی است. محسن برمهانی (معاون سیما) در نشست خبری ویژه برنامه‌های نوروز و رمضان، در پاسخی کوتاه به پرسشی مبنی بر استفاده از هوش مصنوعی به جای صدای دوبلورهای قدیمی و فقید گفته است:

- این اتفاق کپی رایت و حتماً بار حقوقی دارد؛ اما در حال بررسی هستیم. (گزارش این نشست خبری)

بلافاصله پس از این اظهار نظر، در برنامه صبح بخیر ایران شبکه یک در تاریخ ۱۹ اسفند، به این موضوع پرداخته شده و کارشناس مدعو -که شخصاً سِمت و عنوانش را نمی‌دانم- موضوعاتی را مطرح کرده و استفاده از هوش مصنوعی به جای دوبلورهای قدیمی را تلویحاً تأیید کرده است. (ویدئوی مفصل این اظهار نظر را اینجا ببینید.)

ایشان ضمن اشاره به تبعات حقوقی این ماجرا، اظهار می‌کند: (نقل به مضمون)

- این افراد و گوینده‌ها علاوه بر اینکه به خودشان و خانواده‌شان تعلق داشته‌اند، متعلق به همه ایرانی‌ها هستند که دوست دارند با این صداها خاطره بازی کنند و ...

اکنون لازم می‌دانم چند نکته را در این مورد تذکر دهم:

الف) بار حقوقی-اخلاقی:

بی‌گمان اولین موردی که باید به آن توجه شود، بحث حقوقی-اخلاقی این قضیه است. در همه دنیا وقتی که یک هنرمند فوت می‌شود، حقوق مادی و معنوی نشر آثارش به وارث‌ها و عموماً خانواده او تعلق می‌گیرد. یکی از موضوعات مهم قوانین کپی رایت نیز مشتمل بر همین مورد است. توجه داشته باشید در این حالت شخص هنرمند در زمان زندگی، اثری را با خواست و اراده خود خلق کرده و پس از مرگش، آن اثر به خواست صاحبان حقوق، امکان بازنشر و بازپخش پیدا می‌کند.

اما درمورد تولید صدا یا تصویر شخص متوفی (در اینجا هنرمند) قضیه کاملاً متفاوت است. طرفداران استفاده از این رویه، چیزی را درست کرده و می‌آفرینند که وجود خارجی نداشته و آن را به یک هنرمند صاحب‌نام و صاحب‌نظر نسبت می‌دهند. در واقع از برند صدا و تصویر هنرمندی استفاده می‌کنند که حالا در سرای باقی است و دستش از دنیا کوتاه... چرا باید از جانب او تصمیم گرفت و چیزی را برای اول بار ایجاد (خلق) کرد که شاید به لحاظ مضمون و محتوا مورد پسند و خواست هنرمند متوفی نباشد؟ جدای بحث مضمونِ اثر تولید شده، شاید کیفیت فنی آن پایین بوده و به هیچ وجه مورد تأیید آن شخص هنرمند در زمان زندگی نبوده باشد.

خلاصه اینکه به نظرم در این موضوع، حتی رضایت خانواده و وراث نیز ملاک عمل نیست؛ زیرا آنها صاحب حقوقِ روح شخص متوفی نیستند.

ب) تبعات حقوقی مطلق:

 چه تضمینی وجود دارد که پس از مدت کوتاهی، بعضی استودیوها، سازندگان آثار هنری و تهیه‌کنندگان به تولید محتوا با چهره و صدای زنده و مرده روی نیاورده و بدون آنکه مبلغی را به دیگری پرداخت کنند، از عنوان او استفاده کنند. توجه داشته باشید، در این صورت و با توجه به سوابق و زمینه اختلافی گویندگان حتی ممکن است، صدای دوبلوری زنده بر روی یک انیمیشن قرار بگیرد؛ بدون آنکه شخص صداپیشه در جریان باشد و کوچکترین دستمزدی دریافت کرده باشد!!!

ج) تبعات اخلاقی مطلق در دراز مدت:

شک نکنید بسط و رواج این موضوع، اخلاقیات را سست‌تر از آنچه امروز هست، خواهد کرد. افراد بیمار و یا مغرض تصویر و صدای زنده و مرده را با سلیقه و خواست خود، خلق خواهند کرد. سوژه‌هایی که ممکن است تبعات سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و حتی جنسی برای دیگران داشته باشد. (پیش از این، نسبتِ عکس‌ها و فیلم‌های نامناسب به بازیگران معروف در همه دنیا رواج داشته و حالا با استفاده از این فناوری، سرعت بیشتری پیدا خواهد کرد و در عین حال تشخیص واقعی از غیرواقعی سخت و گاه ناممکن خواهد شد. به عنوان نمونه در دهه پیش، از این دست اتفاقات در هند بسیار افتاده و بسیاری از بازیگران زن و مرد بالیوود، دستاویز هوسرانی قرار گرفته‌اند.)

***

فراموش نکنیم از آثار شاخص سیمای جمهوری اسلامی در این زمینه، مصاحبه‌های به اصطلاح بامزه(!) با کرستیانو رونالدو و لیونل مسی بوده است!!!

مصاحبه با کرستیانو رونالدو در شب یلدا ۱۴۰۲

مصاحبه با لیونل مسی

***

در زیر لینک چند اعلام مخالفت اساتید صداپیشه با استفاده از هوش مصنوعی در دوبله را می‌آورم:

* سرکار خانم زهره شکوفنده: به هیچ شخص و هیچ مؤسسه یا استودیویی اجازه هر نوع استفاده‌ای از صدایم چه قدیمی چه جدید، چه کوتاه چه بلند و چه انیمیشن نمی‌دهم...

* جناب ناصر ممدوح: تا وقتی زنده‌ام نمی‌گذارم هوش مصنوعی سراغ صدایم برود

* جمعی از گویندگان نسل‌های مختلف: حمله هوش مصنوعی به دوبله ایران

* هوش مصنوعی و صنعت دوبله! تهدید یا فرصت (نظر جناب ژرژ پطروسی و سرکار  خانم زهره شکوفنده در این زمینه)

* هشدار کیومرث طهماسب (فرزند مرحوم ناصر طهماسب) نسبت به هرگونه استفاده از صدای پدرش

***

سرتان را درد نیاورم. به عقیده اینجانب در صورت رواج رسمی این موضوع، چه بسا افرادی که با نشر اکاذیب از زندان سر در می‌آورند و چه خانواده‌هایی که از هم پاشیده می‌شوند و چه مرده‌هایی که تن‌شان در قبر خواهد لرزید...   

                                              سلام و درود

هر سال که به روزهای واپسین سال نزدیک می شویم، یاد و خاطره ی یکی از مهم ترین ارکان دوبله ی ایران تداعی می شود و او کسی نیست به جز مرحوم مغفور ، استاد ایرج ناطریان   

قبلا" مفصل درباره ی علت  علاقه و ارادت شخصی ام به ایشان گفته ام، امسال هم فقط قصد اشاره به تاریخ سالگرد فوت ایشان داشتم که به مصاحبه ی تلفنی امین نامی با فرزند مرحوم ناظریان برخوردم، البته در سایت آپارات.

وقتی که مصاحبه را گوش کردم، تاریخ درست فوت را از زبان پیام ناظریان شنیدم: 24 اسفند 1370

گرچه برنامه ی مرا به هم ریخت، ولی این حسن را داشت که از این به بعد 26 اسفند را تاریخ فوت ندانم.

به اضافه ی نکات شنیدنی زیادی از زندگی استاد را که مطمئنم برای شما نیز جالب خواهد بود.

https://www.aparat.com/v/JWF4r

صداهای ماندگار - ایرج ناظریان   پادان

این هم یک مقاله از سرگذشت ایشان

https://www.padan-art.com/sounds/%D8%A7%...https://www.padan-art.com/sounds/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%AC-%D9%86%D8%A7%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D8

نوشابه امیری 14 خرداد 1403