طعم خوش ترس !

13 فیلم برتر ژانر وحشت به انتخاب ویلیام فریدکین

ویلیام فریدکین در دهه هفتاد میلادی و در شرایطی که فیلمسازی جوان بود "جن گیر" را مقابل دوربین برد که به اعتقاد برخی از علاقه مندان سینما، هراس آورترین فیلم تاریخ سینماست. جالب اینکه فریدکین وقتی جن گیر را می ساخت تجربه ای در زمینه فیلم وحشت نداشت.

جن گیر در سال 1973 و براساس رمانی از ویلیام پتربلاتی ساخته شد و با استقبال چشمگیر تماشاگران و صاجب نظران مواجه شد.

فریدکین در مطلبی، از فیلم های مورد علاقه اش در ژانر وحشت گفته است. بیشتر انتخاب های فریدکین از فیلم های قدیمی این ژانر هستند که نشان می دهد کارگردان جن گیر دل خوشی از آثار متأخر این ژانر ندارد. آنچه می خوانید 13 فیلم برگزیده ژانر وحشت از دید فریدکین است که او دلایل انتخاب این فیلم ها را هم توضیح داده است:

1. روانی (1960) – آلفرد هیچکاک

روانی اولین فیلمی بود که واقعا مرا ترساند و مرا به فکر انداخت که می توان فیلمی ساخت که واقعا مردم را بترساند. فیلم هیچکاک براساس داستانی از رابرت بلاچ ساخته شده بود و خود آن داستان نیز روایت مجددی از قتل های فردی به نام اوگین در منطقه ویسکانسین بود و من در شیکاگو بزرگ شده بودم که چندان فاصله ای با ویسکانسین ندارد.

اما زمانی که جن گیر را ساختم درک کردم که هیچکاک در روانی چه کرده است چرا که مهیا کردن مقدمات سکانس های هراس آور، ترسناک تر از خود آن صحنه هاست. هیچکاک قادر بود در روانی هر مخاطبی را بترساند.

2. بیگانه (1979) – ریدلی اسکات

 بیگانه برای من یک غافلگیری واقعی بود. معمولا فیلم هایی که داستان آنها در آینده می گذرد نمی توانند چندان ترسناک باشند چون در نهایت شما می دانید که همه چیز خیالی است؛ ولی اسکات چنان حسی از تردید در تماشاچی به وجود آورده بود که در زمان مواجهه با خود بیگانه و درک نحوه خلق آن، هر تماشاچی شوکه می شود.

به عقیده من دو صحنه که هراس آورترین صحنه های تاریخ سینما هستتند، صحنه قتل جنت لی در فیلم روانی و سوختن سینه شخصیت یان هارت در فیلم بیگانه است.

3. بچه رُزمری (1968) – رومن پولانسکی

تصور می کنم کابوس بسیاری از زنان باردار، مواجهه با اهریمن باشد و در این فیلم مادر (با بازی میا فارو) کودکی را در خیالش مشاهده می کند که به معنای کامل اهریمن است و همین مسئله سبب هراس او می شود. اما نکته اصلی که در این فیلم توجه مرا جلب کرد، تاکیید بر وجود اهریمن درون ماست.

4. شیطان صفتان (1955) – هانری ژرژ کلوزو

نسخه جدید این فیلم در دهه 1990 با بازی ایزابل آجانی و شارون استون ساخته شد ولی لطفا آن را فراموش کنید، چون نسخه اصلی پر از لحظات غافلگیر کننده است.

دو زن (با بازی سیمون سینیوره و ورا کلوزو) تصمیم به قتل مردی می گیرند و سعی می کنند جسد او را پنهان کنند اما تا به انتها شما از موفق بودن این قتل مطمئن نیستید و در انتظار بازگشت مرد برای گرفتن انتقام هستید.

تعلیق در این فیلم کاملا واقع گرایانه است و یکی از بزرگترین پایان های تاریخ سینما را در این فیلم شاهد هستید.

5. اونی بابا (1964) – کانه توشیندو

شاهکاری از سینمای ژاپن در ژانر وحشت. داستان پیرزنی که عروسش از او در دهکده ای دور افتاده مراقبت می کند اما این دختر رازی دارد که پیرزن تنها پس از کنجکاوی های فراوان به آن پی می برد؛ ولی این کنجکاوی او را در معرض تهدید اهریمن قرار می دهد.

فیلم با بهره گرفتن از افسانه های کهن ژاپنی، هنوز هم می تواند برای تماشاچی قرن بیست و یکمی جذاب باشد.

6 و 7 . (Deep Red (1975 و (Suspiria (1977 – داریو آرجنتو

شاید بتوان گفت که این دو فیلم خالص ترین فیلم های این فهرست هستند؛ چون سایر فیلم هایی که من از آنها نام برده ام فیلم هایی پیرامون اهریمن ویا ارزش های انسانی هستند ولی این دو فیلم کلاسیک مملو از قتل و خونریزی هستند که بارها از آنها کپی شده بدون اینکه نامی از منابع اصلی برده شود.

آرجنتو بزرگترین استاد زنده ژانر وحشت است که نهایت استعداد خود را در این دو فیلم به نمایش می گذارد.

8. قصاب ( 1970) – کلود شابرول

یکی از هراس آور ترین سکانس های تاریخ سینمای وحشت را می توان در این فیلم دید؛ فیلمی که شاید اقتباس جدیدی از داستان «دکتر جکیل و آقای هاید» باشد. داستان فیلم همچون سایر آثار شابرول در شهر کوچکی می گذرد که قصاب آن در داخل مغازه فردی مودب و مردم دوست است اما پس از پایان زمان کار یک قصاب واقعی است!

9. بازی های سرگرم کننده (1997) – میشائیل هانکه

آزاردهنده ترین فیلم این فهرست، در مورد دو جوان روان پریش که خانواده ای را در ویلای شان مورد آزار و اذیت قرار می دهند. فیلم برداشتی آزاد از اخباری است که هر هفته می خوانیم ولی شاید با واقعیت آنها آشنا نباشیم.

10. آنها (2006) – دیوید مورئو

اگر توجه کرده باشید اکثر فیلم های فهرست من قدیمی هستند و باید اعتراف کنم که علاقه چندانی به فیلم های کنونی ژانر وحشت ندارم ولی آنها یک استثناء است؛ چرا که همچون فیلم بازی های سرگرم کننده، بر اساس یک داستان واقعی ساخته شده است.

فیلم روایت چند جوان است که در یک دهکده به آدم ربایی و شنکنجه و قتل مشغولند ولی شما تا سکانس پایانی از دلایل این اقدامات سردرنمی آورید ولی در نوع خود یک فیلم نادر محسوب می شود.

11. مسافر (1944) – جان برام

در مورد شخصیت Jack the Ripper فیلم های زیادی ساخته شده است اما به عقیده من مسافر بهترین آنهاست چرا که عمده زمان فیلم به تحقیق در مورد این شخصیت و احتمال های گوناگون در مورد آن می گذرد. قهرمان فیلم شخصیت لید کریگر است که در شرق لندن زندگی نمی کند ولی در آنجا رفت و آمد زیادی دارد و قتل هایش را بدون دلیل خاصی انجام می دهد.

بازی کریگر به قدری جذاب است که شخصیت جک را برای هر تماشاگری قابل باور می سازد.

12. پلکان مارپیچ (1946) – رابرت سیودماک

مثل سایر فیلم های این ژانر، محور اصلی فیلم، مرد قاتلی است که با انگیزه خاصی به قتل زنان دست می زند ولی هویت او تا سکانس نهایی نامشخص است و در سکانس نهایی شخصیت لال دوروتی مک گوایر با او رو در رو می شود و البته نمی تواند هویت او را برای سایرین فاش کند.

فیلم پس از گذشت شش دهه هنوز یک شاهکار کلاسیک است.

13. کشتار با ارّه برقی در تگزاس (1974) – تاب هوپر

شما در یک جاده روستایی مشغول رانندگی هستید که ناگهان توسط عده ای ربوده می شوید. نمای بیرونی این خانه کاملا عادی است اما در داخل آن عده ای حضور دارند که تفریح اصلی شان شکنجه و بریدن اعضای بدن با ارّه برقی است. این می تواند هولناک ترین کابوس هر کدام از ما باشد و جالب است که این فیلم براساس یک داستان واقعی ساخته شده که قاتل اصلی آن هرگز دستگیر نشد!

_________________________________________________________________________

منبع مطلب: لس آنجلس تایمز – 20 نوامبر 2007 ، ترجمه امیر رضا نوری زاده، منتشر شده در روزنامه همشهری – دوشنبه 12 آذر 1386 سال پانزدهم . شماره 4431