دوبلور «اوشین» از پخش مجدد این سریال خوشحال نیست

«اوشین» همان کاراکتر صبور و رنج‌کشیده‌ی «سال‌های دور از خانه‌»ی دهه‌ 60 تلویزیون است که توانسته با گذشت نزدیک به سه دهه هنوز در خاطره‌ها خودش را ماندگار کند، صداپیشه‌ای که «اوشین» را برای مخاطبان دلچسب‌تر کرد، همان «شازده کوچولو» و «آن‌شرلی» بچه‌های دیروز است.

وی که به انگیزه‌ی پخش مجدد سریال «سال‌های دور از خانه» در گفت‌وگویی با ایسنا شرکت کرد، صداپیشگی به جای «اوشین» را سراسر تجربه می‌داند و می‌گوید: شیرینی کار کردن با استاد ژاله علو بعد از 27 سال، هنوز زیر زبانم است.

*** گوینده «اوشین» 54 ساله شده است

مریم شیرزاد، گوینده‌ی رادیو و تلویزیون که صدایش برای همه شناخته شده است، 27 سال داشت که به جای اوشین در «سال‌های دور از خانه» صداپیشگی کرد و اکنون هم که 54 سال دارد، هنوز هم صدایش «آن‌شرلی» و «شازده کوچولو»ی قصه‌ها را برایمان تداعی می‌کند.

وقتی از او درباره‌ی دوبله‌ی سریال‌ «سال‌های دور از خانه» و «اوشین» سال 65 تلویزیون می‌پرسیم، ابتدا از ژاله علو، مدیر دوبلاژ این مجموعه قدردانی می‌کند و می‌گوید: این سریال برایم سراسر تجربه بود و به جرأت می‌توانم بگویم شیرینی کار کردن با خانم علو هنوز بعد از 27 سال زیر زبانم مانده است. خانم علو دوبله اوشین را آنقدر مادرانه مدیریت کردند، به ویژه در برخوردشان با من چرا که وی همیشه مرا تشویق می‌کرد. ابتدای کار قرار بود در «سال‌های دور از خانه» فقط به جای کودکی اوشین صحبت کنم اما با تشویق‌های استاد عزیزم خانم علو جوانی اوشین را هم خودم گفتم.

مریم‌شیرزاد

*** شاید جرأت نکنم «سال‌های دور از خانه» را ببینم!

وی خاطرنشان می‌کند: بعد از گذشت 27 سال همه از بازپخش سریال «اوشین» خوشحال شدند به جز خودم چرا که احساس می‌کنم رُلم را خوب نگفته‌ام؛ بنابراین اوشین برای خودم یک فاجعه است و اگر هم مردم آن را دوست داشتند محبت و لطفشان به من بود و شاید خودم اصلا جرأت نکنم دوباره آن‌ را تماشا کنم چراکه اوشین اگر اوشین شد به خاطر زحمات خانم علو و سایر همکاران بود که همگی آن‌ها تحت فشار بودند.

*** «اوشین» را مثل نان داغ کباب داغ به پخش تلویزیون می‌رساندیم

صداپیشه اوشین در «سال‌های دور از خانه»، در ادامه، بهترین خاطره‌اش از دوبله‌ی این مجموعه‌ی ژاپنی را اینگونه تعریف می‌کند: آن زمان که «سال‌های دور از خانه» برای پخش دوبله می‌شد، یک سفر خانوادگی دسته جمعی برایم پیش آمد که حتما من هم باید حضور می‌داشتم، چرا که پدرم تازه فوت کرده بود و پس از یک دوره‌ی 30 – 40 روزه می‌خواستیم برای آرامش اعصابمان به سفر برویم؛ بنابراین کل خانواده خیلی سخت دور هم جمع شدند و اصلا جا نداشت که من همراهشان نروم از آنجا هم که ما «اوشین» را مثل نان داغ کباب داغ به پخش تلویزیون می‌رساندیم، رهاکردن کار ممکن نبود به دلیل اینکه ما یک هفته کار می‌کردیم تا هفته‌ی بعد «سال‌های دور از خانه» از تولید به مصرف به روی آنتن برود.

وی ادامه می‌دهد: در آن زمان من بابت سفری که برایم پیش آمد عذرخواهی کردم و گفتم «اوشین» را یک نوبت تکراری روی آنتن ببرند تا من هم از سفر برگردم اما اعلام کردند که چنین چیزی ممکن نیست و اگر من به سفر بروم مجبور می‌شوند گوینده را تغییر دهند تا اینکه من به مسافرت رفتم و از همان‌جا تلویزیون را روشن کردم تا ببینم اوشین تکراری می‌رود یا خیر که دیدم با کمال بی‌رحمی گوینده را عوض کردند، طبیعی است در آن زمان با شوق و ذوقی که داشتم کمی ناراحت شدم چرا که علاقه‌ زیادی به کارم داشتم و هنوز هم دارم.

*** به خاطر تغییر صدایم در «اوشین» پاشنه‌ی تلفن را از جا کندند!

شیرزاد با بیان اینکه ماندگاری صدای اوشین از سوی مردم برایش شیرین‌تر از هر دستمزدی بود، اظهار می‌کند: پس از مسافرت یک هفته‌ای که داشتم به تهران آمدم و با من تماس گرفتند که باید برای ادامه‌ی گویندگی به جای اوشین خودم بروم؛ چرا که در آن زمان تنها با یک قسمت تغییر گوینده، مردم مدام با روابط عمومی سازمان تماس گرفته بودند و دلیل تغییر گوینده را می‌پرسیدند، همین اتفاق برایم خوشایند بود و خاطره جالبی شد؛ به سبب اینکه برغم تغییر گوینده، مردم تا این حد نسبت به صدا و کار من لطف و محبت داشتند و اینطور که خانم علو می‌گفت پاشنه‌ی تلفن روابط عمومی را از جا کنده بودند.

این صداپیشه و مدیر دوبلاژ می‌گوید: در آن زمان که سریال «سال‌های دور از خانه» دوبله می‌شد، اصلا قصدم این نبود که برنامه‌ی آنتن را به هم بریزم؛ چرا که من در یک شرایط بحرانی و روحی قرار گرفته بودم و با سفری که رفتم شاید برخی‌ها فکر می‌کردند چون کمی کارم گرفته است از خودم ادا و اصول درمی‌آورم. البته تمام این حرف‌ها فکرهای من است که امیدوارم اشتباه باشد. آن زمان خانم مهوش افشاری به جای من گوینده‌ی اوشین شد و خیلی هم خوب رُلش را گفت چراکه وی از صداپیشگان خوب واحد دوبلاژ است اما مردم به صدای من در اوشین عادت کرده بودند، به همین خاطر برایم دلچسب بود که دیدم کارم خواهان دارد و همین برایم از هر دستمزدی شیرین‌تر و با ارزش‌تر بود.

*** «اوشین» پر از عاطفه، صبر و مقاومت بود

شیرزاد در ادامه‌ی گفت‌وگویی که با خبرنگار ایسنا داشت، شخصیت «اوشین» در «سال‌های دوراز خانه» را اینگونه توصیف می‌کند: اوشین شخصیتی پر از عاطفه،‌ صبر و مقاومت بود و همین ویژگی موجب ماندگار شدندش در ذهن‌ها شد. اوشین دشواری‌ها را می‌گذارند و بدون اینکه حتی یک لحظه نامهربانی کند، زندگی می‌کرد به همین خاطر تبدیل به یک شخصیت دوست‌داشتنی شد.

*** دلایل موفقیت سریال‌های کره‌ای از زبان دوبلور اوشین

این مدیر دوبلاژ در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چه عواملی موجب موفقیت سریال‌های کره‌ای و ژاپنی می‌شود؟ اینگونه می‌گوید: قطعا هم دوبله‌ی خوب و هم قصه‌ی جذاب موجب موفقیت اینگونه سریال‌ها می‌شود. من حالا متوجه شدم که با شبکه‌های اجتماعی می‌توان خیلی راحت از نظرات مردم مطلع شد و فهمید که چقدر نسبت به دوبله‌ی خوب عکس‌العمل خوب نشان می‌دهند و بالعکس یک دوبله‌ی ناموجه چقدر می‌تواند دل مخاطبان را بزند تا جایی که ترجیح بدهند فیلم و سریال را با زیرنویس تماشا کنند اما با دوبله‌ی بد نبینند.

وی می‌افزاید:‌ تصور من این است که هم دوبله‌ی خوب سریال‌های آسیای شرقی و هم بافت و وجه دراماتیک قصه، می‌تواند موجب موفقیت آن‌ها شود؛ ضمن اینکه اینگونه سریال‌ها معمولا با روحیه‌ی ما شرقی‌ها و آسیایی‌ها هم‌خوانی دارند. خود من شخصا فیلم و سریال‌های چینی و ژاپنی را خیلی دوست دارم چراکه فضای معطری دارند و به نوعی محجوبند و گویا به فرهنگ ما نزدیک هستند.

او سریال‌های ژاپنی و چینی را کارهایی با حجب و حیا تلقی می‌کند و می‌گوید: اینگونه سریال‌ها معمولا فضای شرم‌آوری ندارند و در همه‌ی آن‌ها عنصر خانواده، حرمت، شرم‌ و حیا حاکم است و همین با روحیه‌ی ما سازگاری دارد.

شیرزاد در پی گفتگوی خود با اشاره به سختی دوبله‌ی فیلم‌ و سریال‌های ژاپنی یادآور می‌شود: قطعا دوبله‌ی اینگونه فیلم و سریال‌ها به نسبت دیگر کارها مشکل‌تر است، به ویژه زمانی که گاهی به عنوان مدیر دوبلاژ می‌خواهم چنین فیلم وسریال‌هایی را دوبله کنم خیلی برایم مشکل است چرا که برای دوبله‌ی اینگونه کارها فقط ترجمه کافی نیست بلکه ترجمه فقط یک معنا و آدرسی از کلیت قصه است و زمانی که می‌خواهیم حرف‌های مقطع، مقطع ژاپنی‌ها را به فارسی برگردانیم، سخت است به دلیل اینکه سختی کلمات باید در جایی قرار بگیرد که در زبان فارسی معنا پیدا کند و در واقع جملات به عمل بیایند.

*** تمام سختی دوبله سریال‌های ژاپنی بر دوش مدیردوبلاژ است

وی خاطرنشان می‌کند:‌ سینک‌ زدن فیلم و سریال‌های ژاپنی برای مدیر دوبلاژ خیلی مشکل است و زمانی که آماده می‌شود گوینده فقط متن‌ها را اجرا می‌کند بنابراین تمام سختی‌ها بر روی دوش مدیر دوبلاژ است.

صداپیشه‌ی اوشین در «سال‌های دور از خانه» در پایان گفتگوی خود درباره‌ی کارهای جدیدش به خبرنگار ایسنا می‌گوید: «سفرهای گالیور»، «آرزوهای بزرگ» و ... از جمله‌ کارهای جدیدم در مقام مدیر دوبلاژ است؛ ضمن اینکه چندین کار برای گویندگی انجام داده‌ام.

به گزارش ایسنا، مریم شیرزاد متولد سال 1338 تهران است. وی فعالیت هنری خود را با گویندگی در برنامه‌های کودک شروع کرد و پس از انقلاب از سال 59 جذب دوبله شد. صداپیشگی در نقش‌های «شازده کوچولو»، «آن‌شرلی»، «سرندی پیتی»، «اوشین» و ... از جمله برترین کارهای شیرزاد است.

این مدیر دوبلاژ و گوینده پیشکسوت در چندین فیلم سینمایی و سریال‌های تلویزیونی همچون «مختارنامه»به جای حدیث فولادوند، «ملک سلیمان» به جای الهام حمیدی، «مریم مقدس» به جای شبنم قلی‌خانی، «هری‌پاتر و شاهزاده دورگه» به جای اما‌ واتسون و ...هم صداپیشگی کرده است.