سرگئی میخائیلوویچ پروکودین-گروسکی  1863-1944

سرگئی پروکودین عکاس و شیمیدان روسی و از پیشگامان عکاسی رنگی در اوایل قرن بیستم است ، آن هم در زمانی که هنوز نگاتیو رنگی اختراع نشده بود. او برای گرفتن عکس رنگی از تکنیک خاص و منحصر به فردی استفاده می کرد که خودش اختراع کرده بود. اختراع او حمایت تزار را نیز به همراه داشت بطوریکه امکانات لازم برای عکاسی و مسافرت به ولایات مختلف کشور پهناور روسیه را در اختیار او قرار داد حتی یک ترن اختصاصی نیز برای او درنظر گرفته شد تا با آن بتواند به دورترین مناطق کشور سفر کند.

در این تکنیک او از سوژه سه عکس یکسان می گرفت که هرکدام از یک فیلتر رنگی (آبی ، سبز و قرمز)عبور کرده بود. آنگاه این سه عکس را روی هم قرار میداد و عکس رنگی شکل می گرفت. البته انجام کار به این سادگیها نبود و دقت و ظرافت خاصی را می طلبید. چون کوچکترین لغزشی منجر به خراب شدن عکس و ایجاد سایه روی آن میشد.

او در زمان تزار نیکولای دوم - امپراتور روسیه در اوایل قرن بیستم – قبل از شکل گیری انقلاب کبیر و پیش از آغاز جنگ جهانی اول ، عکس های جالبی از مکان های مختلف کشورش و آداب و رسوم و زندگی اجتماعی مردمان این سرزمین گرفت که در زیر چند نمونه از آنها را باهم می بینیم. سوژه های وی متنوع بود ؛ از کلیساها و صومعه های قرون وسطایی گرفته تا کارخانجات و مراکز صنعتی و راه آهن و همچنین زندگی و مشاغل روزمره مردم چند نژادی روسیه در آن دوران.

پروکودین در سال 1918 روسیه را ترک کرد ابتدا به نروژ و سپس به انگلستان رفت و در نهایت در فرانسه سکنی گزید. کمی پس از آن تزار و خانواده اش به دست انقلابیون اعدام شدند و امپراتوری که پروکودین آنقدر برای ثبت لحظات آن مرارت کشیده بود بر اثر انقلاب کمونیستی نابود شد. عکس های پروکودین حالا دارای ارزشی بی نهایت شده بود . این عکس ها که نگاتیو آن روی صفحات شیشه ای ثبت و نگهداری میشد در سال 1948 توسط کتابخانه کنگره ایالات متحده از وراث پروکودین خریداری شد. خود پروکودین در سال 1944 در پاریس درگذشت. اما عکسهای بی نظیر او هم اکنون در معرض دید همگان قرار دارد تا دریچه ای از یک مقطع تاریخی را به روی بینندگان بگشاید و آنها را با زندگی و آداب و رسوم پیشینیان آشنا سازد.

عکس های زیر چند نمونه از کارهای اجتماعی اوست که ما را با سبک زندگی اقوام مختلف روسیه آشنا می سازد:

 لئو تولستوی-1908

چند نمونه دیگر از عکسهای گرفته شده توسط سرگئی پروکودین را در تصاویر ضمیمه قرار داده ام که دیدن آنها نیز خالی از لطف نیست.