(۱۳۹۶/۲/۲۶ عصر ۱۰:۳۹)ویگو مورتنسن نوشته شده:  

هدف پروژه ما تبلیغ زیرنویس نیست بلکه دست‌یابی به چارچوبی معقول و هدفمند در زیرنویس‌گذاری است تا از آشفته‌بازاری که وجود دارد جلوگیری به عمل آید. در هر صورت ما نمی‌توانیم وجود زیرنویس را در ایران و در میان ایرانیان انکار کنیم.

زیرنویس از نخستین روزهای پیدایش سینما در ایران وجود داشت و پروژه جدیدی در ایران نیست. از همان روزهائی که خان بابا معتضدی در دوره صامت ، روی کاغذهایی اندازه A4 متن های انگلیسی یا فرانسوی فیلمها را به فارسی ترجمه میکرد و روی این کاغذها مینوشت و بعد از آن فیلمبرداری میکرد و آنرا مثبت منفی میکرد تا خط سفید در زمینه سیاه بوجود آید و آنرا با دقت بجای متن خارجی مونتاژ میکرد در ایران شکل گرفت. البته اسم این میان نویس ها و کارکرد آنها را نمیتوان با ساختار فعلی زیرنویس فیلم مقایسه کرد اما ریشه ها از همانجست. در شکل فعلی هم از زمان ورود سی.دی. به ایران ( و نه نوارهای وی اچ اس) از اواسط دهه 70 زیرنویس مورد استفاده قرار میگیرد. کاری که در ایران و به شکل نوین قدمتی درحدود 20 سال دارد ، در اروپای شرقی ، آمریکای لاتین ، جنوب شرق آسیا و شمال آفریقا قدمتی 70 تا 100 ساله دارد.

چنین پروژه هائی (اگرچه ارزشمند) هستند اما هرگز به سرانجامی خاص نمیرسد. تحقیق در روند تاریخی زیرنویس در کشورهائی که در اینخصوص پیشگام هستند نشان میدهد اگر یک سازمان یا انجمن (ترجیحا با عنوان سازمان یا نهاد یا انجمن زیرنویس فیلم در کشور) وجود نداشته باشد و بشکلی حرفه ای و اجباری بر کار مترجمین و افراد فنی این کار نظارت نشود هرگز شاهد سروسامانی منضبط بر آن نخواهیم بود.

در خصوص بند اول : هرچیز باسمه ای که به فیلم اضافه شود و هر نوع تغییر در هرکدام از ارکان یک فیلم (اعم از تصویر یا صدا) تحریف بحساب می آید. زیرنویس ، دوبله و سانسور فی نفسه تحریف فیلم هستند اما ما بخاطر هرکدام از اینها در درک فیلم و در اجرای مقررات و اخلاقیات یک کشور به خود فیلم کمک میکنند با آن موافق و گاه شیفته آن راه ها هستیم. هرکدام از اینها در بالاترین سطح کیفیت هم که باشند بازهم وصله هستند اما نشان از هنر و مهارت بانیان خود دارند. خواسته یا ناخواسته این امور امروزه بخشی از سینما هستند و نمیتوان بخاطر حسادتها یا کینه ها آنها را از سینما جدا کرد و به آنها انگ چسباند. اصولا هرچیزی که به لذت فیلم دیدن بیفزاید و به نوعی بر خود فیلم سوار شود قابل احترام است. از رنگی کردن خوب یک فیلم سیاه و سفید کلاسیک بگیرید تا ترجمه متن یک اس ام اس روی صحنه فیلم که در صدا یا دوبله فیلم ردی از آن نیست.

اما ابهام اینجاست که برخی زیرنویس را تحریف فیلم نمیدانند اما دوبله را تحریف می نامند! از زیرنویس مدح میکنند اما به دوبله میتازند. تمام ضعفهای صنعت زیرنویس را کوچک می انگارند اما کوچکترین ضعفها در دوبله را بزرگنمائی میکنند. از زیرنویس طوری صحیت میکنند که انگار چیز زائدی نیست اما دوبله را زائد معرفی میکنند. زیرنویس را اوج روشنفکری در دیدن فیلم فرض میکنند و دوبله را اوج حماقت و عوام فریبی... روی سخن من در درج کلمه "تحریف" در بند یک ، تکیه بر چنین فرضیاتی بود.

2- اینکه بگوئیم چون در تولید انیمیشن از صدای بازیگران استفاده میشود و یا اینکه بجای آواز یک بازیگر از صدای یک خواننده معروف استفاده میشود و آنرا برای توجیه دوبله مستمسک قرار دهیم کار اشتباهی است. منظور از دوبله فقط صدای تغییر یافته نیست. اصولا دوبله پس از آماده شدن کامل فیلم روی آن انجام میگیرد اما مواردی که مثال زدید بخشی از خود فیلم است که زمان ساخت آن بدان افزوده میشود و بخشی از اصالت خود فیلم بحساب می آید. حتی زیرنویسهائی که خود کارگردان (مثلا در ترجمه صحبتهای یک بیگانه) روی اصل فیلم قرار میدهد با زیرنویسی که منظور نظر ما در این بحث هاست توفیر دارد. نه صداهای اصلی شخصیتهای یک انیمیشن دوبله محسوب میشود و نه چنین نوشته هائی در نسخ اصلی فیلم ، زیرنویس. حتی سانسورهائی که در مرتبه اول توسط خود کارگردان یا تهیه کننده یا نهاد دولتی روی نسخ بیرون آمده برای اکران بر روی فیلم انجام میشود را هم نمیتوان سانسوری دانست که منطور نظر ما در مباحث تحریف است. بطور مثال نسخه آماده شده فیلم این گروه خشن (دسته وحشی) توسط خود پکین پا 220 دقیقه بود که بخاطر خشونت زیاد حدود 70 دقیقه از آن توسط لولومبارد به سفارش تهیه کننده و علیرغم عدم تمایل کارگردان از آن قیچی شد و در نهایت نسخه 143 دقیقه ای در تمام جهان اکران گردید.

3- گفته اید که " دیدن فیلم با زیرنویس از نظر میزان مصرف انرژی مغز و درگیری حواس پنجگانه هیچ تفاوتی با دیدن فیلم دوبله ندارد و این امر بستگی مستقیم به عادت هر انسانی دارد" . در ابتدای سخن گفته اید که تعصبی روی زیرنویس ندارید و از آن حمایت هم نمیکنید اما بارزترین حمایت شما را در بزرگنمائی نتایج غلط همین تحقیق میتوان به عینه دید! ظاهرا شما از علم فیزیک چندان سررشته ندارید. چشم انسان طوری عمل میکند که در کسرثانیه فقط  بر یک درجه از یک لانگ شات 180 درجه مقابلش میتواند متمرکز شود. "تمرکز" را با "دیدن" یکی ندانید. شما وقتی چشم باز میکنید و به مقابل خود می نگرید همه چیز را در آن واحد می بینید اما بدون تمرکز. اگر قرار شود چشم شما به نقطه خاصی تمرکز کند صرفا نقاط متمرکز در یک درجه را به مغز شما گزارش میکند و آنقدر انتقال این یک درجه ها یا فوکوس ها به مغز سریع انجام میشود که بعضا فکر میکنید همه جا را یکسان  می بینید. تجربه خواندن کتاب را همه داریم. وقتی روی یک کلمه از یک صفحه پر از کلمات زوم کنید مابقی کلمات در همان کسر ثانیه در چشم شما تار دیده میشوند و بخش واضح همان یک کلمه است اما قدرت انتقال عصبهای چشم که با سرعت 50 کیلومتر در ساعت دیده ها را به مغز منتقل میکنند عملا شما را در وضعیتی قرار میدهند که فکر میکنید همه کلمات را می بینید در حالیکه چنین نیست و در آن واحد شما فقط یک کلمه ( و به زعم بسیاری از فیزیکدانان و زیست شناسان صرفا یک حرف) را می بینید و نه یک صفحه را

کوتاه سخن اینکه در یک صفحه نوشته ( که همه نوشته هستند) وضعیت دید انسان چنین است و علت خستگی مغز موقع خواندن کتاب یا درس دقیقا همین انتقالها و جابجائیها و تمرکزهای پیوسته و ممتد است. اگر در یک صفحه ، کنار نوشته ها یک تصویر هم باشد شما در آن واحد نمیتوانید هم تصویر را ببینید هم نوشته را. تصویر و نوشته ها در آن واحد می بینید اما هیچکدام را با فوکوس کامل و با تمام جزئیات نه. گاهی تمرکز روی تصویر می رود و گاه روی نوشته. این انتقالها آنقدر سریع است که فکر میکنید در یک لحظه همه چیز را واضح می بینید درحالیکه چنین نیست.

اگر یک صفحه شامل فقط نوشته یا فقط عکس باشد خستگی این انتقالها کمتر است اما اگر ترکیبی از ایندو باشد خستگی ذهن بیشتر خواهد بود. حکایت دیدن فیلم با زیرنویس همین است. درست که طولانی ترین فیلمها در دو یا سه ساعت به پایان میرسد ، درست است که داستان فیلم آنقدر جذاب است که بیننده محو آن میشود و خستگی ذهنی اش در انتقالهای ممتد تمرکز بین تصویر و نوشته چندان به نظر مهم نمی آید ، درست است که عادت در یک انسان یا یک کشور یا یک قاره میتواند یک کار شاق را مثل آب خوردن سهل الهضم ذهنی و روحی و جسمی کند اما بحث ما بحث عادت نیست. شما یک فیلم دوبله شده (دوبله در سطح بالا) به زبان مادری یک بیننده و همان فیلم را با زیرنویس (در سطح بالا) به زبان مادری همان شخص برای او که فارع از هر عادتی (به دوبله یا زیرنویس) و یا واقع شدن در مناطق خاصی از جهان است پخش کنید و بعد بپرسید از کدام نسخه لذت بردید. برای کسی پخش کنید که حتی تا به حال فیلم ندیده است تا قضاوتها منصفانه تر و نتایج تحقیقات عادلانه تر باشد. نه آنکه در مهد دوبله جهان (ایتالیا) یا ایران که دوبله عمرش را کرده و به نوعی دمده شده دنبال تحقیقات منصفانه روی بهتر بودن زیرنویس یا دوبله کنید و نتایج آنرا به تمام بشریت و تاریخ و علم هم بسط دهید.

5- گفته اید "دوبله چطور میتواند لهجه ها را نشان دهد اما زیرنویس نمیتواند". آنقدر نمونه در دوبله در این مقوله زیاد است ک مثال زدن هم حکایت مثنوی هفتاد من است. مثلا فرض کنید شما میخواهید سریال دلیران تنگستان را به زبان عربی یک بار دوبله و یک بار با زیرنویس تبدیل کنید. حتما بازیگر فربه این سریال مرحومهایگاز استپانیان که نقش مستر چیک انگلیسی را بازی میکرد و با لهجه خاصی که انگلیسیها به فارسی صحبت میکنند را بیاد دارید؟ وقتی این شخص میگفت : " ما برای منافع بریتانیای کبیر حاضریم در ایران هرکاری بکنیم" شما بفرمائید در زیر نویس عربی این سریال غیر از همین شکل نوشتن چگونه میتوانید نحوه گویش و لهجه این شخص را به بیننده منتقل کنید؟ درست است که همزمان صدای شخص پخش میشود اما یک عرب که بیننده فیلم است چه تفاوتی بین لهجه تهرانی فارسی رئیس علی و لهجه انگلیسی ارمنی استپانیان موقع شنیدن حس میکند و اصولا چه میداند که اینها لهجه دارند؟ جز دوبله چگونه میتوانید به این بیننده بیگانه بفهمانید که در اینجا مثلا این بازیگر با لهجه اسکاتلندی و آن یکی با لهجه آمریکائی و سومی با لهجه انگلیسی و چهارمی با لهجه ایرلندی همگی در حال مکالمه زبان انگلیسی هستند؟ حتی وقتی در یک فیلم ایرانی یک لر با یک ترک با یک بلوچ درحال مکالمه هستند و شما قرار است آنرا برای یک انگلیسی زبان با زیرنویس انگلیسی پخش کنید ، درک آن بیننده از تفاوت لهجه ها در یک دوبله خوب و موثر بالاتر خواهد بود یا در یک زیرنویس خوب؟ زیرنویس هرچقدر هم خوب باشد توان انتقال تفاوتهای موجود در لهجه ها و اصوات را ندارد و این یک واقعیت محرز است . در تاریخ دوبلاژ ایران ، گویندگان ما با درک تفاوت لهجه ها بین بازیگران در رعایت تفاوتها سنگ تمام گذاشته اند