جلوه های ویژه (SFX:FX:special effects) و جلوه های دیداری (VFX:visual effects):

جلوه های ویژه و جلوه های بصری، همان چیزهایی هستند که فیلمسازها را قادر می سازند تا صحنه های خارق العاده ای را به تصویر بکشند. تا مثلا ولفگانگ پترسون بتواند ارتش بزرگ یونان را در تروی به شما نشان دهد. یا پیتر جکسون با موجودی مانند گالوم آشنایتان کند. و یا نمای دور شهر گاندور و برج بلند سارومان را به شما نشان دهد بی آن که آن ها را بنا کرده باشند.  

جلوه های بصری یا جلوه های دیداری که در انگلیسی به اختصار VFX نامیده می شود خود شاخه ای از جلوه های ویژه است که با پیشرفت تکنولوژی گسترش پیدا کرد و مستقل شد.

جلوه های دیداری یعنی دست کاری کردن یا به وجود آوردن نماهایی در فیلم که عملی کردن آن ها در لوکیشن یا گران است یا غیر ممکن.

جلوه های دیداری سه گونه است:

1.شبیه سازی(Simulation FX): به وسیله ی نرم افزار physics engine یا موتور فیزیک اجرا می شود که با استفاده از ویژگی هایی مانند حجم و سرعت، مدل شبیه سازی می کند. این نرم افزار در سینما و بازی های رایانه ای به کار گرفته می شود.  

2.نقاشی مات (Matte Painting): یک نقاشی پس زمینه یا یک منظره در دوردست است که در لوکیشن قرار می گیرد.این نقاشی شاید منظره ای از زندگی واقعی باشد. نقاش ها(Matte Painters) و تکنسین های فیلم برای به وجود آوردن این نقاشی های بزرگ از ابزار و روش های زیادی استفاده می کنند. مهارت این نقاش ها و تکنسین ها برای طبیعی به نظر رسیدن کار بسیار اهمیت دارد. 

اولین نقاشی پس زمینه در سال 1907 توسط نورمن داون (Norman Dawn) برای فیلم Missions Of California کشیده شد.

از سال 1990 به بعد، در کنار نقاشی، امکانات دیجیتال هم وارد کار شدند و این روزها که دیگر تکنولوژی جای نقاشی را گرفته است. البته برخی فیلم سازان به عمد شکل سنتی را به کار می گیرند. یک نمونه ی آن فیلم کمدی سیاه A series of Unfortunate Events  ساخته ی برد سیلبرلینگ (Brad Silberling) است با بازی جیم کری (بر اساس مجموعه ی رمان های LemonySnicket) که در آن از روش سنتی نقاشی مات استفاده شده است.

3.ترکیب (Compositing): در این روش چند المان دیداری جداگانه را در یک صحنه،با هم ادغام کرده و تصویری یگانه می سازند. در هه ی "ترکیب" ها بخشی از تصویر با یک چیز یا شی دیگر که بیش تر اما نه همیشه، یک تصویر دیگر است پر می شود.

تصویر این چهار کماندار با عکس کوهستان ادغام شده است.

اما جلوه های ویژه یا SFX یا ساده تر:FX چیست؟ حقه هایی که چشم شما را بازی می دهد. جلوه های ویژه به دو تقسیم می شود و تفاوت زیادی با جلوه های بصری دارد. در حقیقت پیش رفت اجتناب ناپذیر تکنولوژی این تفاوت را به وجود آورده و جلوه های بصری را مستقل کرده است.

1.جلوه های ویژه ی دیداری (که در بالا توضیح دادم)

2.جلوه های ویژه ی میدانی: 

1-جلوه های ویژه ی نوری (Photographic effects یا Optical effects):در این روش تصویر هایی به صورت عکس یا فیلم ایجاد می شود. برای ایجاد این تصاویر از تکنیک هایی مانند "نوردهی چندگانه" (از تکنیک های عکاسی ست) و "تکنیک شوفتان" استفاده می شود.

تکنیک شوفتان روشی ست که در آن از ماکت ها و مدل های مینیاتوری استفاده می شود. این روش ابداع فردی به نام یوجین شوفتان است.

2-جلوه های ویژه ی فیزیکی یا مکانیکی یا عملی (Physycal effects یا Mechanical effects یا Practical effects): رخداد هایی هستند که به صورت واقعی و حین فیلمبرداری اصلی اجرا می شوند.مانند انفجار ماشین ها و ساختمان ها،زد و خوردها، بادها و باران ها و ... که توسط بدلکارها و هنرمندان اجرا می شوند.

********************************************************************************​*********************************************************

پرده ی سبز (Green Screen یا Chroma key):

پرده ی سبز معروف از تکنیک های "ترکیب یا Compositing" است که چند نگاره(تصویر) یا ویدیو را روی هم قرار میدهد. یک تصویر رو به روی پرده ی سبز است و بعد تصویر دوم به اولی اضافه می شود.

  چرا سبز یا آبی ؟ چون این رنگ ها بیش ترین تفاوت را با رنگ پوست انسان دارند.

تفاوت مهم جلوه های ویژه و جلوه های دیداری ( بصری):

به بیان کوتاه، تفاوت عمده این است: جلوه های دیداری در مرحله ی پس تولید و با کمک رایانه و نرم افزار انجام می شود اما جلوه های ویژه در لوکیشن و حین فیلمبرداری اصلی اجرا و با دوربین ضبط می شود.