حسب درخواست دوست گرامی سناتور برای درج گویندگان فیلم ده فرمان و با توجه به اینکه در کتاب تاریخچه دوبله ایران و بر اساس یادداشت مرحوم ایرج دوستدار به لیست ناقصی از گویندگان هر دونسخه فیلم اشاره شده است من فهرست را به شکل کامل با درج عناوین بازیگران و غیره قید میکنم. نویسنده محترم کتاب تاریخچه دوبله جناب آقای احمد ژیرافر حتی بخود زحمت نداده اند از سایتهائی چون IMDB حتی اسامی بازیگران را استخراج نمایند و در تمام 100 فیلمی که بعنوان 100 فیلم برتر دوبله تاریخ دوبلاژ ایران ارائه نموده اند ذکر نمایند و عین یادداشت مدير دوبلاژ فیلم را که بطریقی از خود مدیر یا بازماندگان وی یا دست سایر دست اندرکاران آن بدست آورده اند به همان شمایل در کتاب خود مرقوم فرموده اند. نکته جالب اینکه نوشته اند :

محمودیان بجای شیخ حضرت عمالیق!

یا مثلا نوشته اند :

رضائی بجای هری

اول اینکه شخصیتی بنام حضرت عمالیق در فیلم ده فرمان وجود ندارد. دوستان میدانند که خانواده دوستدار مذهب دیگری غیر از تشیع داشتند. براساس مذهب تشیع امام دوازدهم غایب است. در اسناد تاریخی و در برخی منابع به به منتظران امام غایب عمالیق یا عمالقه گفته میشود. ایرج دوستدار بخاطر نوعی تمسخر به یکی از شخصیت های فیلم که بنوعی چهره ای خاص دارد عنوان عمالیق را در یادداشت خود گذارده که نویسنده باسواد ما جناب آقای ژیرافر همان عنوان را هم از روی دست خط مرحوم دوستدار(بدون هیچ اطلاعات خاص عمومی) در کتاب خود قید فرموده اند که البته سندی تاریخی است اما بعنوان یک لیست گویندگی جای مزاح دارد.

البته عمالیق در اصل به گروهی از عربها گفته میشود که از قدیم از عربستان کنونی به شمال آفریقا و گاه به بلاد روم کوچیدند. چنانکه در فیلمهائی مثل بن هور و ده فرمان نشانه هائی از این اعراب بادیه نشین با همان لباسها می بینید. منظور ایرج دوستدار هرچه باشد نوشتن عنوان بازیگر و نقش وی در این سطح (که هم میتوان گفت سطحی بالاتر از اطلاعات فیلم است و هم اطلاعاتی پایین تر) زیبنده نیست

قصه هرچه باشد ازین فراتر نیست که ایرج دوستدار براساس شوخی و مزاحی که با کاظم محمودیان (که از گویندگان خوب دهه 30 بوده است) داشته به وی دستور داده باید بجای شیخ حضرت عمالیق باید صحبت کنی!!  و این درحالیست که دو سه نفر دیگر هم بودند که بجای نقش های مشابه (که شیوخ عرب بودند در کنار نقش اصلی آنها که پدر صفورا در راس آنها قرار داشت) باید صحبت میکرد. این نقش نقشی بسیار جزئی و در حد یکی دو جمله یا کلمه است.

درج گردیده که گوینده متن (راوی) دوبله اول مرحوم هوشنگ مستوفی است. این درست است. اما گویندگی متنها بغیر از متن اول  فیلم. متن آغازین با صدای دوستدار آغاز میشود و متن های بعدی در خلال فیلم را مستوفی اجرا میکند.

یا مثلا نوشته شده است مقبلی بجای واتان. واتان اشتباه شنیداری است و رابینسون در نقش داتان که ما مسلمین از وی بنام سامری یاد میکنیم در فیلم ظاهر شده است.

 و یا رضائی (ایرج رضائی) بجای هری ویلکاکسون (که هنری ویلکاکسون صحیح است)

به شخصه نمیدانستم که همسر مرحوم ایرج دوستدار( خانم جهانتاب ترابی) گوینده فیلم بوده اند. ودر این فیلم هم گویندگی کرده اند. ایشان که در رشته پزشکی هم تحصیل کرده اند در فیلمهائی مثل هفت دلاور (بجای بچه) ، سلاطین پیش میروند (بجای ناتالی وود) ، اوکسدوس (بجای شخصیت کارن) و ... صحبت کرده اند و جای گلگی از جامعه دوبله است که ایشان را با وجودی که در قید حیات هستند به فراموشی سپرده اند.

در کتاب اشاره شده که گوینده آنونس فیلم منوچهر نوذری است. من آنونس دوبله اول را در اختیار دارم و خود مرحوم ایرج دوستدار آنرا اجرا کرده است مگر اینکه آنونس دیگری هم موجود باشد.

لیست کامل گویندگان فیلم در دوبله اول (که در پاییز سال 1340 توسط ایرج دوستدار دوبله شد) عبارتند از:

ایرج دوستدار بجای چارلتون هستون در نقش موسی (موسس)

منوچهر اسماعیلی بجای یول برینر در نقش رامسس

فهیمه راستکار بجای آن باکستر در نقش نفرتیتی (نفرتیری) + دختری بنام یوکابه

رفعت هاشم پور بجای ایون دوکارلو در نقش صفورا همسر موسی + یک دختر

عزت اله مقبلی بجای ادوارد ج. رابینسون در نقش داتان

جهانتاب ترابی (همسر ایرج دوستدار) بجای دبورا پاجت در نقش لیلیا

کاووس دوستدار بجای جان درک در نقش یوشع (جاشوآ)

آذر دانشی بجای نینا فوش در نقش بتیا + یک زن دیگر + یک دختر دیگر

عبداله بوتیمار بجای سردریک هاردویک بجای ستی (فرعون بزرگ)

سوسن مهاجر بجای جودیت اندرسون در نقش ممنت + یک خدمتکاردیگر + یک زن دیگر+ یک دختر دیگر

جعفر والی بجای وینسنت پرایس در نقش باکا (قصاب بزرگ) + یک کاهن

هوشنگ خسروی بجای جان کارادین در نقش آرون (هارون برادر موسی) + مرد کور

عزت اله انتظامی بجای فرانک دکووا در نقش آبیرام  (ابرام)

ایرج رضائی بجای هنری ویلکاکسون در نقش پنتائور

فهيمه راستکار بجای مارتا اسکات  در نقش يوکابه (مادر موسی)

فریبرز دوستدار بجای یک فرمانده + مشاور فرعون اول که خواب می بیند + یک نگهبان

رحمت اله مجلسی (همسر آذر پژوهش) بجای طبیب فرعون + یک شیخ در محفل پدرصفورا

زهره شکوفنده بجای ایگوئین مازولا  در نقش بچه ی رامسس + یکی دیگر از بچه ها

علی اصغر مستان بجای لارنس دوبکین در نقش هور بن کلب (پدر صفورا یا شعیب)

رضا امیریان (پدرناهید امیریان) بجای یکی از سرکارگرها + یکی از شیخ های محفل پدر صفورا

ناهید امیریان بجای اولیو درینگ در نقش خواهر موسی در بچگی

کاظم محمودیان بجای یکی از شیوخ محفل پدر صفورا

گوینده تيتراژ  : منوچهر نوذری

گوینده متن (راوی یا نریشن) : هوشنگ مستوفی  و دوستدار (صرفا گویش اول فیلم)

دوبله شده در استودیو مولن روژ

نکته جالب توجه (همانطور که قبلا هم اشاره کرده ام) اینکه در این نسخه از دوبله ، صدای یَهُوَه (صدای خدا در دو صحنه : بعثت ایشان و زمان نزول ده فرمان) بطور کامل از فیلم حذف و بجای آن موسیقی فیلم جایگزین شده است و این جای تاسف است. ابتدای امر فکر میکردم نسخه صدای موجود مربوط به پخش تلویزیونی آن در اوایل انقلاب باشد که با توجه به اعتقادات متعصبانه آنزمان این صدا را حذف کرده باشند اما مشخص شد بطور کلی این صدا هرگز دوبله نشده است

در صفحه اول همین تاپیک که نقدی بر ده فرمان نوشته شد متاسفانه عین همین متن که با تلاش این حقیر آماد گردید در سایتها و فارومها مختلف بدون ذکر منبع کپی برداری گردید . همچنینک کلیپی که با ترکیبی از دوبله اول و دوم ده فرمان این حقیر ساخته و پرداخته کردم اخیرا بدون ذکر منبع در فیس  بوک ارائه شده است. که جز حسرت زحمت چیزی برای منصور بجا نماند. امیدوارم یاد بگیریم که به زحمت دیگران ارزش قائل باشیم. مخصوصا زحمت همه دوستان خوب ما در این کافه

لیست گویندگان دوبله دوم (که دوبله در دسترس است) را هم بزودی در همین جا ارائه خواهم کرد

ده فرمان دیگری نیز در تاریخ سینما (بغیر از نسخه 1956 که بحث آن در این جستار رفت) وجود دارد. این فیلم بشکل صامت در سال 1923 ساخته شد و یکی از شاهکارهای آن زمان است. کارگردان این فیلم هم خود سیسیل ب دومیل بود. در واقع دومیل این فیلم را دوبار بفاصله 30 سال ساخت. در آن نسخه تئودور رابرتز در نقش موسی و  چارلز راچفورت در نقش رامسس ایفای نقش کردند و شخصیتهای دیگری با عناوینی دیگر وجود داشت. مثلا شخصیت نفرتیتی نام دیگری داشت ...