من ,  هیئت منصفه             I , the Jury

کارگردان : هری .ا.س.ک.س.

فیلمنامه :  //   (براساس داستانی از میکی اسپیلن)

فیلمبردار : جان آلتون

موزیک : فرانس واکسمن

بازیگران : بیف الیوت – پگی کاسل – پرستن فاستر – الیشا کوک – رابرت سوانگر

محصول 1953 یونایتد آرتیستز– سیاه و سفید – 87 دقیقه

کارآگاه خصوصی مایک همر (الیوت) با روشی خشن و منحصر به فرد و حتی قانون ستیز ,  پرونده قتل یکی از دوستان سابقش را که زمانی همرزم بوده اند , پیگیری می کند . بازرس پلیس پت چمبرز (فاستر) از سر دلسوزی سعی دارد او  را از ادامه این روند باز دارد ... 

براساس شخصیت مایک همر (کارآگاه خصوصی مخلوق میکی اسپیلن) تا کنون 16 داستان , 5 سریال تلوزیونی , 8 فیلم سینمایی و نیز چندین نمایشنامه صحنه ای و رادیویی تولید شده است . من ,  هیئت منصفه اولین فیلم از این سری محسوب می شود که به صورت سه بعدی ساخته شد . مشهورترین و در عین  حال ارزنده ترین فیلم از این مجموعه ی ناپیوسته , شاهکار رابرت آلدریچ مرا مرگبار ببوس (1955) است . وجه تمایز مایک همر با اسلافش  سم اسپید و فیلیپ مارلو خشونت افسار گسیخته و بی اعتنایی اش به قوانین و هنجارها ست ; تا حدی که می شود خود او را به عنوان مجرم مورد پیگرد قرار داد . من ,  هیئت منصفه نه به اتکائ داستانش (که یکی از کلیشه ای ترین فرمول های سینمای پلیسی است) , بلکه با ارائه تصاویری پارانویایی و گاه بی پروا , تماشاگر را با خود همراه می کند . 

تعقیب بزرگ            Big Heat

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : سیدنی بوم (براساس داستانی از ویلیام مک گیورن)

فیلمبردار : چارلز لانگ

موزیک : دانیل آمیتیتروف

بازیگران : گلن فورد – گلوریا گراهام – جوسلین براندو – الکساندر اسکوربی – لی ماروین

محصول 1953 کلمبیا – سیاه و سفید – 90 دقیقه

وقتی افسر پلیس دیو بانیون (فورد) رسیدگی به پرونده خودکشی یکی از همکارانش را آغاز می کند ,  با بی اعتنایی و بعد کارشکنی هماهنگی مواجه می شود . او که نسبت به اصل ماجرا مشکوک است , با سماجت بیشتری به پیگیری  ادامه می دهد . پس از چندی خودروی شخصی دیو که بمب گذاری شده , با هدف ترور او منفجر می شود ,  اما تصادفا همسر دلبندش به جای خود وی به قتل می رسد . اکنون اجرای قانون , جای خود را به انتقام جویی داده است . او از طریق آشنایی با دختری که با گانگستر ها مرتبط است (گراهام) سرنخ هایی به دست می آورد و سرانجام با تبهکاران روبرو می شود ...

لانگ در جایی گفته بود : "مردم ,  دیگر به ابلیس شاخ و دم دار اعتقادی ندارند . بنابراین از مجازات پس از مرگ هم نمی هراسند . آنها (مردم) تنها و تنها از یک چیز می ترسند و آن  آسیب است . و آسیب نتیجه خشونت است ."  این خشن ترین فیلم لانگ برپایه همین نظر ساخته شده است . هرچند نماهای طولانی ,  لوکیشن محدود ,  میزانسن های یکنواخت و کم تحرکی دوربین ,  دیدن این فیلم را برای تماشاگر عصر کلیپ مشکل ساخته , اما وجود یکی از خشن ترین تصاویر سینمای کلاسیک در سکانسی از این فیلم که در آن لی ماروین کتری آب جوش را به صورت گلوریا گراهام می پاشد , برای فراموش نشدن آن کافی است .   

تنها قدم می زنم             I Walk Alone

کارگردان : بایرون هسکین

فیلمنامه : چارلز شنی - رابرت اسمیت - جان برایت (براساس داستانی از تئودور ریوز) 

فیلمبردار : لئو تاور

موزیک : ویکتور یانگ

بازیگران : برت لنکستر – کرک داگلاس – لیزابت اسکات – مارک لارنس -  وندل کری - کریستین میلر

محصول 1948 پارامونت – سیاه و سفید - 97  دقیقه

نیویورک , 1947 .  فرانکی مدیسن (لنکستر) پس از 14 سال تحمل حبس از زندان آزاد می شود و یکراست به سراغ شریک سابقش نول ترنر (داگلاس) می رود تا حق خود را از او بستاند . آن دو در واپسین همکاری مخاطره آمیزشان در 1933 به جرم قاچاق مشروبات الکلی تحت تعقیب قرار گرفته بودند که در نهایت به کشته و زخمی شدن ماموران پلیس و دستگیری فرانکی منتهی شد ,  اما نول گریخت و طی این سال ها مدارج ترقی  را یک به یک پیمود . اکنون در 1947 او مالک یکی از بزرگ ترین کلوپ های شبانه نیویورک است ; با تشکیلاتی عظیم . و با اشخاص سرشناس ,  افراد ذی نفوذ , روسای کارخانه ها  و ... مراوده دارد . وقتی فرانکی بر خواسته خود اصرار می ورزد ,  موجودی اخلال گر تشخیص داده می شود و  او را گوشمالی می دهند . هنگامی که کارگزار نول برای فرانکی مدیسن دلسوزی می کند , توسط رفقای سابقش در دل تاریکی به ضرب گلوله در خیابان به قتل می رسد . مافیای رسانه ای نول , با صحنه سازی ,  این قتل را به فرانکی نسبت می دهند . حالا هیچ کجا برای او امن نیست ...

فیلم نوآری تماشایی با حضور بازیگران جوان و خوش آتیه سینمای هالیوود . سکانس مربوط به اولین برخورد لنکستر و داگلاس از لحظات ماندگار فیلم است . لیزابت اسکات در نقش خواننده کلوپ شبانه که به مرور به سمت لنکستر جذب می شود , در بهترین حالت , باز متوسط است . او با موهای بلوند و ابروهای تیره و  پر , الگویی را ارائه کرد که 40 سال بعد از آن توسط مدونا بازتولید شد .

راز پشت در      Secret Behind the Door

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : سیلویا ریچاردز (برمبنای داستانی از روفوس کینگ)

فیلمبردار : استنلی کورتز

موزیک : میکلوش روشا

بازیگران : جون بنت – مایکل ردگریو – آن روره – باربارا اونیل – ناتالی شیفر

محصول  1947 یونیورسال  – سیاه و سفید – 99 دقیقه

آشنایی و ازدواج زودهنگام سلیا (بنت) و مردی ثروتمند به نام مارک (ردگریو) منجر به تنش و سوئ ظن می شود . سلیا درمی یابد که پیشینه ای مرموز و هولناک , روح همسرش را تسخیر و آرامش را از زندگی آنها  سلب کرده است . پس مصمم می شود با کشف این راز سر به مهر که در اتاقی دربسته  در خانه اعیانی مارک پنهان است ,  خودش و او را از این برزخ برهاند ...

عذاب وجدان و سیطره گذشته بر حال در این فیلم به نحو بارزی نمود دارند . آویختن به فضای ربکا , شخصیت پردازی سطحی و عدم تناسب ردگریو با نقش , پرداخت زیبای اکسپرسیونیستی برخی سکانس ها را بی اجر کرده , راز پشت در   را به یک اثر تاریخ مصرف گذشته بدل ساخته است . فیلم با بودجه ای 615 هزار دلاری در اواخر 1947 ساخته شد و از اول ژانویه 1948 در آمریکا به نمایش درآمد .

شیطان در کمین              * Devil Thumbs  a Ride

کارگردان : فلیکس فیست

فیلمنامه : فلیکس فیست (بر اساس داستانی از رابرت دوسو)

فیلمبردار : روی هانت

موزیک : پل ساوتل

بازیگران : لارنس تیرنی - تد نورت -  بتی لافورد – نان لسلی – اندرو تامز – هری شنون

محصول 1947 R.K.O   - سیاه و سفید - 62 دقیقه

سارقی مسلح به نام استیو مورگان (تیرنی) که مرتکب قتل شده بعنوان مسافر مجانی بین راه سوار خودروی مردی جوان به نام جیمی فرگوسن ( نورت ) می شود که تازه ازدواج کرده و در روز تولدش عازم ویلای شخصی خود در سواحل سان دیگو است . آنها سر راه به یک پمپ بنزین می روند تا باک را پر کنند . آنجا با دو زن ولگرد مواجه می شوند ; یکی کارکشته و دیگری ناشی . آنها را با خود همراه می کنند . جیمی به علت مستی هنگام رانندگی تحت تعقیب پلیس قرار می گیرد . استیو که از حضور پلیس نگران است ,  خود پشت رل می نشیند و با دنده عقب ,  مامور قانون را زیر می گیرد . رفتار خشن استیو و هشدار و اطلاع رسانی رادیوی محلی , باعث می شود یکی از آن دو زن به هویت استیو پی ببرد ,  اما پیش از آن که بتواند کاری انجام دهد ,  تاوان سختی پس می دهد . همسر جانی که نگران است ,  از یک سو و پلیس از سوی دیگر پیگیر ماجرا هستند. استیو با کمک زن روسپی می گریزد ...

این فیلم رده B از آن جهت اهمیت دارد که سندی دسته اول و واقعی از زندگی انسان در زمان و مکانی مشخص ارائه می دهد . لارنس تیرنی در نقش تبهکاری باهوش و بی رحم , مثل همیشه کمی اغراق چاشنی نقش می کند . از اشکالات فنی فیلم می توان به اواخر دقیقه 59 اشاره کرد که پلیس در تعقیب فرد شرور است . راننده در این صحنه اصلا حواسش به جلو (راندن خودرو) نیست . این مشکل در برخی فیلم های دیگر آن دوره نیز مشاهده می شود و برای تماشاگر امروز قابل قبول نیست و تصنعی به نظر می رسد و مونتاژ کار را به سادگی برملا می کند . با این حال ,  تماشای این اثر پلیسی/جاده ای/نوآر را نباید از دست داد ;  چراکه کلیشه گریز و اصیل است . طراحی صحنه در میزانسن های داخلی از امتیازات فیلم به شمار می آید . شخصیت پردازی فیلم دقیق و حساب شده است . نقش های فرعی هم جذاب از کار درآمده اند ; ازجمله سرایدار دائم الخمری که مدام در تلاش است به همه بقبولاند که حواسش جمع است . و همچنین پلیس با تجربه و لوطی منشی که در آخر فیلم مورد تشویق قرار می گیرد و نشان شجاعت و لیاقت دریافت می کند , اما قمارباز نیز هست ;  آدامس می جود و اهل لهو و لعب است !

* نام فیلم ترکیبی کنایی است که معادل عین به عین آن در زبان فارسی وجود ندارد . معنای آن به مسافر بین راهی اشاره دارد که کنار جاده می ایستد و با بالا بردن دست خود و با شست دست ,  از خودرو های عبوری می خواهد او را نیز با خود همراه کنند .   

هنگامی که شهر به خواب می رود      While the City Sleeps

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : کیسی رابینز ( برمبنای داستانی از چارلز اینستاین)

فیلمبردار : ارنست لاسلو

موزیک : هرشل برک گیلبرت

بازیگران : دانا اندروز – جورج ساندرز – سالی فارست – روندا فلمینگ – آیدا لوپینو – وینسنت پرایس

محصول 1956 R.K.O – سیاه و سفید – 100 دقیقه

قاتلی روان پریش که قربانیان خود را از میان زنان انتخاب می کند , سرانجام با پیگیری خبرنگاری به نام ادوارد مابلی (اندروز) که  اشتیاق و انگیزه زیادی برای پیشرفت دارد ,  به دام می افتد . 

گزندگی فیلم در نمایاندن ناکارامدی قوانین موجود در مواجه با شرایط بحرانی است . قاتل ,  مجرم است و گناهکار بودنش قابل اثبات و پیگیری است . اما ادوارد مابلی که از سادگی نامزدش , درجهت نیل به هدف ( دستگیری قاتل) سوئ استفاده می کند و او را بازیچه قرار می دهد و ذره ای هم دچارعذاب وجدان نمی شود , نه تنها طبق قوانین مجرم نیست , بلکه قهرمان است و درنهایت مورد تشویق و تمجید قرار می گیرد . فیلم این نقیصه را در زندگی مد نظر قرار می دهد که به رغم همه ادعا ها , واقعیت این است که همواره هدف ,  وسیله را توجیه کرده است . ارتباطات تو در تو و پنهانی و جداگانه افراد , دوگانگی نحوه برخورد و تفاوت میزان صمیمیت کارمندان در درون و بیرون محیط کاری ,  و همچنین فضاسازی محیط اداری و آپارتمانی چند واحدی که هریک از واحد های آن محل وقوع ماجراهایی در طول فیلم است , بیشتر وایلدری است تا لانگی .         

توقف کوتاه مدت           Whiste Stop

کارگردان : لئونید موگی

فیلمنامه : فیلیپ جوردن ( برمبنای داستانی از ماریتا وولف)

فیلمبردار : راسل متی

موزیک : دیمیتری تیومکین

بازیگران : جورج رافت - آوا گاردنر – ویکتور مک لاگن – تام کانوی – جورجا کورت رایت

محصول 1946 یونایتد آرتیستز – سیاه و سفید – 85 دقیقه

مری (گاردنر) پس از دو سال دوری , به زادگاهش باز می گردد تا چند روزی را در آنجا سپری کند . از همان بدو ورود ,  میان دو تن از عشاق سابقش (مک لاگن و رافت),  رقابت و خشونت درمی گیرد که در نهایت به مرگ یکی از آنها منجر می شود .

موضوع فیلم بیشتر می توانست دستمایه فیلمی وسترن قرار گیرد . نوع ارتباطات , قرن بیستمی نیست. شاید بتوان گفت درام اصلی فیلم , خارج از متن آن روی می دهد : در کنار هم قرار گرفتن گاردنر 24 ساله و رافت 51 ساله ; یکی در آغاز و دیگری در آغاز پایان . موسیقی تیومکین در برخی لحظات , تحمیلی به نظر می رسد , اما نبود آن نیز باعث افت کشش نیمبند فیلم است .

اسب صورتی را بران             Ride the Pink Horse

کارگردان : رابرت مونتگمری

فیلمنامه : بن هکت (برمبنای داستانی از دوروتی هیوز)

فیلمبردار : راسل متی

موزیک : فرانک اسکینر

بازیگران : رابرت مونتگمری – وندا هنریکس – آندره آ کینگ – توماس گومز – فرد کلارک

محصول 1947 یونیورسال – سیاه و سفید – 101 دقیقه

شهر مرزی سن پابلو در مرز مکزیک . همزمان با ورود کارناوال شادی و جشن های مذهبی سالیانه ,  مردی کم حرف ,  مصمم و جدی به نام لاکی (مونتگمری) از راه می رسد تا با فردی متنفذ به نام فرانک هوگو تسویه حساب کند . اما از لحظه ورود ,  همه چیز را غیر عادی و عجیب می یابد . در این میان دخترکی محلی , پیشگویانه به او هشدار می دهد تا هرچه زودتر این منطقه را ترک کند . همزمان, کارآگاه پلیس نیز وی  را زیر نظر گرفته است ...

رابرت مونتگمری یک سال پس از ساختن خانمی در دریاچه که از نظر فنی مورد توجه قرار گرفت ,  این بار هم علاوه بر بازیگری , کارگردانی اثر را نیز به عهده دارد . فیلم از شروع خوبی برخوردار است , اما با همان کیفیت پیش نمی رود و افت می کند . "راندن اسب صورتی" ترکیبی کنایی است (اشاره به انجام کار ناممکن) . ضمنا در شهر بازی کوچکی که در سن پابلو بنا شده  ,  از جمله وسایلی که مورد استفاده قرار می گیرد ,  یکی همین چرخ و فلک و اسب گردان صورتی است . آندره آ  کینگ در نقش زن اغواگر , حضوری مختصر اما موثر دارد . موسیقی اسکینر مهمترین امتیاز کار به شمار می رود .   

ملاقات با خطر          Appointment with Danger

کارگردان : لوئیس آلن

فیلمنامه : ریچارد برین – وارن داف

فیلمبردار : جان سایتز

موزیک : ویکتور یانگ

بازیگران : آلن لاد – فیلیس کالورت – پل استیوارت – جان استرلینگ – جک وب – هری مورگان

محصول 1951 پارامونت – سیاه و سفید – 90 دقیقه

گروهی از سارقان مسلح به صورت برنامه ریزی شده به شبکه پست و ارسال محموله ها در شیکاگو دستبرد می زنند و در این روند مرتکب قتل نیز می شوند . آنها قصد دارند یک راهبه به نام خواهر آگستین ( کالورت) را که قاتلان را از نزدیک دیده و می تواند برایشان دردسرساز شود ,  سربه نیست کنند . بازرس اداره پست ال گادارد (لاد) برای پیگیری ماجرا مجبور می شود با جلب اعتماد , به درون باند تبهکاران نفوذ کند . اما رفتار های مشکوک او و بی احتیاطی خواهر آگستین باعث می شود هویتش آشکار گردد ...

فیلم تحت تاثیر خیابان بی نام (کیتلی – 1948) ساخته شده. انتخاب درست گروه بازیگران و استفاده موثر از عنصر تعلیق , از ویژگی های درخور توجه  فیلم است . تاریکی بیش از حد برخی صحنه ها و  نورپردازی نامناسب , تشخیص وقایع و هویت افراد را در پاره ای لحظات مشکل ساخته و جذابیت کار را اندکی کاهش داده است . فیلم در ابتدا با ساختاری مستند/خبری همراه با گفتار متن شروع می شود اما در ادامه , شکل داستانی به خود می گیرد .

هیچکس تا ابد زنده نیست      Nobody Lives Forever

کارگردان : ژان نگولسکو

فیلمنامه : و.ر. برنت (برمبنای داستانی به نام " من دیروز به دنیا نیامده ام" نوشته خودش)

فیلمبردار: آرتور ادیسون

موزیک : آدولف دوچ

بازیگران : جان گارفیلد – جرالدین فیتس جرالد – والتر برنان – فی امرسون – جورج کولوریس

محصول 1946 برادران وارنر – سیاه و سفید – 100 دقیقه

درجه دار نیروی دریایی نیک بلیک (گارفیلد) پس از جنگ به نیویورک بازمی گردد و بی درنگ به سراغ دوست دختر سابقش بلک برن (امرسون) می رود تا پول هایی را که قبل از اعزامش به جبهه نزد او به امانت گذاشته , پس بگیرد . اما این ارتباط ,   نه تنها نیک را به پول هایش نمی رساند , بلکه او را به درون شبکه ای از خلافکاران رهنمون می کند . در این بین ,  آشنایی نیک با دختری به نام گلدیس هالورسون (فیتس جرالد) و نیز همنشینی با پیرمردی مهربان پاپ گرابر ( برنان) , مجالی برای تسکین است . اما تبهکاران او را رها نمی کنند . آنها   گلدیس را گروگان می گیرند و  پاپ را به قتل می رسانند تا نیک را به زانو در آورده , مجبور به همکاری کنند ...

والتر برنان که حتی لحظه ای دست از نوشخواری برنمی دارد ( و تیپ آشنای خود را تکرار می کند)  و نیز خود گارفیلد ( درست پس از موفقیت پستچی همیشه دوبار زنگ می زند) بازی های روان و راحتی ارائه می دهند . اما بازیگران زن فیلم ,  هیچیک چنگی به دل نمی زنند ; نه فیتس جرالد به عنوان محبوب گارفیلد , و نه امرسون در نقش زنی شهرآشوب . جان نگولسکو (کارگردان) و جان گارفیلد در فیلم های دیگری نیز همکاری داشته اند که از آن جمله می توان به موسیقی بداهه ( 1946) و زیر پوست من (1950) اشاره کرد . 

وزارت ترس         Ministry of Fear

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : استون میلر (براساس داستانی از گراهام گرین)

فیلمبردار : هنری شارپ

موزیک : میکلوش روشا – ویکتور یانگ

بازیگران : ری میلاند – مارجری رینولدز – دن دوریا – هیلاری بروک – پرسی وارام

محصول 1944 پارامونت – سیاه و سفید - 86 دقیقه

در کوران جنگ جهانی دوم و بمباران مناطق مختلف انگلستان توسط  آلمان , مردی به نام استفان نیل (میلاند) از یک آسایشگاه مخصوص بیماران روانی خطرناک در انگلستان مرخص می شود . او به محض ترخیص در گردابی از تهدید و اتهام گرفتار می آید و در تقابل با گروهی از جاسوسان نازی قرار می گیرد که در لندن به فعالیت های تروریستی اقدام می کنند ...

نکته جالب درمورد فیلم  این که استفان که در آغاز شاهد خروج او از تیمارستان هستیم ,  از تمام افرادی که در طول فیلم می بینیم موقرتر و موجه تر است . او کمی دیر به این نتیجه می رسد که نباید به هیچ چیز و هیچکس اعتماد کرد ; پشت هر دری ممکن است کسی با اسلحه پنهان شده باشد یا دست کم فال گوش ایستاده باشد . هر چمدانی شاید حاوی بمب باشد . یک نابینای قابل ترحم امکان دارد  از هر بینایی تیزبین تر و دزد و حتی قاتل از آب درآید . هفت تیری که تنها یک گلوله داشته  در چشم به هم زدنی خشابش به جز یگ گلوله تماما پر می شود ... با چنین توصیف وهم آلودی از صحنه زندگی , آن هم زیر بمباران مداوم و آژیر حملات هوایی, اقامت در آسایشگاه به مراتب معقول تر از حضور در جامعه به نظر می رسد . از سکانس های به یادماندنی فیلم می توان به صحنه مربوط به کوپه قطار اشاره کرد (دقیقه 10 تا 14)  پیرمرد به ظاهر نابینایی که تمارض می کند و در نهایت با چوب بر سر میلاند می کوبد و افتان و خیزان متواری می شود . چالاکی و ماهیت متغیر او تماشاگر ایرانی  را به یاد پیرمرد خنزرپنزری در بوف کور هدایت می اندازد . از لحظات دیگر این فیلم که جلب نظر می کند ,  صحنه ای است که دن دوریا در دقیقه 73 با یک قیچی عجیب و بسیار بزرگ که شبیه قمه است ,  شماره تلفن می گیرد ( بجای استفاده از انگشت نشانه ) . او سه بار در فیلم ظاهر و هر بار دگرگون می شود و زهر خود را در کام استفان می نشاند . او حتی 2 بار می میرد!  این حال و هوای عجیب , موید گرایش لانگ از اکسپرسیونیسم به ترکیب آن با سوررئالیسم است .   این فیلم در اوج شکوفایی لانگ در دوره هالیوودی آثارش ساخته شد ;  بعد از تریلر درخشان جلادان نیز می میرند  و قبل از نوآر غبطه انگیز زنی در ویترین .

یخ بلوند         Blonde Ice

کارگردان : جک برنهارد

فیلمنامه : کنت گامت (برمبنای داستانی از ویتمن چمبرز)

فیلمبردار : جورج رابینسون

موزیک : اروینگ گرتز

بازیگران : رابرت پیج – لسلی بروکس – راس وینسنت – مایکل والن – جیمز گریفیث

محصول 1948 – سیاه و سفید – 73 دقیقه

یک گزارشگر امور اجتماعی مطبوعات (بروکس) از طریق ازدواج های مکرر , نام خود را در تیتر اول روزنامه ها تثبیت می کند . او با ترفند های گوناگون , همسران ثروتمند خود را به نوبت قربانی , و فرد نگونبخت بعدی را جایگزین می کند ... 

اثری ضعیف که پرداخت سردستی و ساده انگارانه آن نسبت به استاندارد هالیوود دهه 1940 عقب افتاده به نظر می رسد . لسلی بروکس ( ایفاگر نقش زن مرگبار این فیلم ) برای آخرین بار در همان سال به عنوان بازیگر نقش مکمل در فیلم  پیروزی پوچ (استیو سکلی) ظاهر شد و در 26 سالگی از عالم سینما خداحافظی کرد . البته سینما قبلا با او خداحافظی کرده بود !

موسیقی بداهه           Humoresque

کارگردان : ژان نگولسکو

بازیگران : جان گارفیلد – جون کرافورد – اسکار لوانت – جون چندلر - تام دآنره آ – پگی نادسن

فیلمنامه : کلیفورد ادتس – زاخاری گولد (براساس داستانی از فانی هرست)

موزیک : فرانس واکسمن

فیلمبردار : ارنست هالر

محصول 1946 برادران وارنر – سیاه و سفید – 125 دقیقه

پل بوری (گارفیلد) در یک گروه موسیقی ویولون می نوازد . او از کودکی با موزیک آشنا شده و به رغم مخالفت های پدر و با اتکا به حمایت های مادرش پا در عرصه نوازندگی نهاده است . بین او و یکی از اعضای دیگر گروه ,  جینا (چندلر) رابطه ای عاشقانه برقرار است . پل در یک مهمانی مجلل با زنی به نام هلن رایت (کرافورد) آشنا می شود و از جانب همسر هلن قول مساعدی برای برگزاری کنسرت تکنوازی به پل داده می شود ; فرصتی که همیشه در آرزوی آن بوده و نمی تواند از دست بدهد . به مرور ارتباطات تغییر می کند . پل و هلن (که از زندگی با همسرش ناراضی است) نزدیک تر می شوند و عشق میان نوازندگان جوان (پل و جینا) رنگ می بازد ...

فیلمی قدرنیافته, برخوردار از درامی قوی و شکوه تصویری برترین آثار نوآر . جون کرافورد در نقشی متناسب با پرسوناژ سینمایی اش ظاهر می شود : زنی میانسال و معتاد به الکل که مردی پر شور را در تباهی و افول تدریجی با خود همراه می کند . جلوه های ویژه فیلم ,  به خصوص در صحنه های مربوط به نوازندگی گارفیلد بی نقص ساخته شده است .

آنها از من یک مجرم ساختند       They Made Me a Criminal

کارگردان : بازبی برکلی

فیلمنامه : برترام میلهاسر و بیولا ماری دیکس ( برمبنای داستانی از خودشان)

فیلمبردار : جیمز وانگ هو

موزیک : ماکس استاینر

بازیگران : جان گارفیلد – کلود رینز – آن شرایدن – می رابسون – گلوریا دیکسون

محصول 1939 برادران وارنر – سیاه و سفید – 92 دقیقه

بوکسوری حرفه ای به نام جانی برادفیلد (گارفیلد) زندگی بی بند و باری دارد . در یک میهمانی خصوصی , قتلی اتفاق می افتد و آن را به گردن جانی می اندازند که از شدت افراط در نوشخواری هوشیار نیست . وقتی او به خود می آید درمی یابد که به جرم قتل تحت تعقیب پلیس است . پس  مخفیانه و با مرارت بسیار به ایالتی دیگر می رود و در یک روستا با هویتی تازه زندگی جدیدی را آغاز می کند . درست در شرایطی که او محبوبیت چشمگیری نزد اهالی محل پیدا کرده و نوجوانان شیفته مرامش شده اند ,  سر و کله کارآگاهی سمج (رینز) پیدا می شود ...

نکته قابل توجه حضور گروه نوجوانان شرور هالیوود در این فیلم است . آنها سال قبل از آن در فرشتگان با چهره های آلوده  نیز در نقش هایی مشابه ظاهر شده بودند . جان گارفیلد با این فیلم کاراکتر سینمایی خود را (به عنوان نخستین یاغی بی هدف) شکل داد . او 8 سال بعد نیز دوباره در فیلمی با موضوع مسابقات بوکس و حواشی آن به نام جسم و روح به ایفای نقش پرداخت . 

مزد ترس     The Wages of Fear/La Salaire de la Peur     

کارگردان : هانری ژرژ کلوزو

فیلمنامه : هانری ژرژ کلوزو - ژروم گرونیمی (براساس داستانی از ژرژ آرنو)

فیلمبردار : آرمان تیرار

موزیک : ژرژ اوریک

بازیگران : ایو مونتان – شارل وانل – ورا کلوزو – فولکو لولی – پیتر وان آیک – ویلیام تابز

محصول 1953 فرانسه و ایتالیا – سیاه و سفید – 156 دقیقه (105 دقیقه در آمریکا)

چهار مرد خلافکار اروپایی و وامانده , در یک شهر بختک زده ی آمریکای مرکزی , به عنوان مفری برای گریز , داوطلب می شوند دو کامیون حاوی چند تن نیتروگلیسیرین را برای فرونشاندن آتش چاه های نفت , ده ها کیلومتر در جاده هایی خطرناک برانند ...

مزد ترس را بی هیچ تردیدی بهترین اثر هانری ژرژ کلوزو می دانند . برنده نخل طلای جشنواره کن 1953 ,  یک تریلر تکان دهنده و میخکوب کننده است که در نیمه اولش به معرفی شخصیت ها و فضا و محیط می پردازد و در نیمه دومش التهابی نفس گیر را بر مخاطب چیره می کند . مزد ترس البته فقط یک فیلم حادثه ای پرتعلیق نیست و به عمق وجود انسان ها نیز نقب می زند . *

* هوشنگ گلمکانی , فیلمنامه همین فیلم

دام         Web

کارگردان : مایکل گوردون

فیلمنامه : ویلیام بوئرز – برترام میلهاسر

فیلمبردار : اروینگ گلاسبرگ

موزیک : هانس سالتر

بازیگران : ادموند اوبراین – الا رینز – وینسنت پرایس – ویلیام بندیکس – فریتس لیبر

محصول 1947 یونیورسال – سیاه و سفید – 87 دقیقه

لئونارد کرونر (لیبر) به جرم اختلاس پنج سال زندانی می شود . او پس از رهایی , وکیل دادگستری اندرو کولبی (پرایس) را که عامل اصلی در محکومیتش بوده به مرگ تهدید می کند .  کولبی به ناچار  باب ریگان (اوبراین) را به عنوان نگهبان شخصی استخدام می کند . سرانجام تهدیدها عملی می شود و کرونر که به دفتر کولبی آمده تا تسویه حساب کند , در یک غافلگیری توسط ریگان و به ضرب گلوله به قتل می رسد . اما ریگان از طریق منشی کولبی (رینز) ,  درمی یابد که بازیچه شده ...

به یادماندنی ترین صحنه فیلم , دومین سکانس آن است . آن جا که باب ریگان به ساختمانی اداری ( محل کار کولبی) می رود تا درمورد قرارداد صحبت کنند . به هر اتاقی که وارد می شود , او را سر می دوانند و یا با بی اعتنایی برخورد می کنند . همه سخت در تلاش اند تا بوروکراسی نمایی کنند و هیچ کاری انجام ندهند .  

وصیتنامه دکتر مابوزه        Das Testament des Dr. Mabuse / The Testament of Dr. Mabuse

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : تئا فون هاربو – فریتس لانگ ( بر اساس داستانی از نوربرت یاک)

فیلمبردار : فریتس آرنو واگنر – کارل فاش

موزیک : هانس اردمان

بازیگران : رودولف کلاین روگه – اسکار برگی – کارل مایکسنر – تئودور لوس – اوتو ورنیکه

محصول 1933 نرو فیلم – سیاه و سفید – 124 دقیقه

وقتی دکتر مابوزه (کلاین روگه) که در آسایشگاه روانی بستری است می میرد , روحش در کالبد مدیر آسایشگاه دمیده می شود . به این ترتیب ایده های تروریستی و مخرب دکتر مابوزه توسط فردی به ظاهر متین و دلسوز راهبری می شود . دیری نمی پاید که آدم ربایی , ترور و هرج و مرج جامعه را دربرمی گیرد ; درحالیکه کسی نمی داند این فجایع از کجا و چگونه هدایت می شود ...

همانند متروپولیس (1927) این بار نیز لانگ دست به خلق اثری پیشگویانه می زند. او نازیسم را مد نظر دارد اما هفت دهه بعد فیلمش به نحو بارزتری قابل تعبیر و تاویل است. شباهت شخصیت کاریزماتیک و نامرئی رهبر شبکه تروریستی با همتایان خود در جهان واقعی سالیان اخیر بار دیگر بر این مفهوم صحه می گذارد که هنرمند اصیل مانند راهدانی پیشاپیش مردم در حرکت است و نمی تواند نسبت به موضوعات ملتهب که گریبان انسان معاصر را گرفته بی اعتنا باشد و کشک خود را بساید .   

میل انسانی        Human Desire

کارگردان : فریتس لانگ

فیلمنامه : آلفرد هایز (براساس داستانی از امیل زولا)

فیلمبردار : بورنت گوفی

موزیک : دنیل آمفی تیاتروف

بازیگران : گلن فورد – گلوریا گراهام – برودریک کرافورد – ادگار بوچانان – کاتلین کیس

محصول 1954 کلمبیا – سیاه و سفید – 91 دقیقه

جف وارن (فورد) پس از سه سال از ژاپن باز می گردد و به عنوان لوکوموتیو ران و تکنیسین قطار مشغول به کار می شود . میان جف و همسر یکی از همکارانش به نام ویکی (گراهام) رابطه ای مبتنی بر هوس ایجاد می شود و این در شرایطی است که ویکی و همسرش کارل (کرافورد) در قتل فاسق قبلی ویکی مشارکت داشته اند . جف و ویکی تصمیم می گیرند کارل را از میان بردارند اما جف در آخرین لحظات منصرف می شود...

از خوش ساخت ترین درام های جنایی دهه 1950 که مانند برخی دیگر از شاهکارهای سینمایی , مورد پسند کارگردانش نبوده است . * تاکید لانگ در نشان دادن حرکت قطار در لحظات مختلف از زوایای گوناگون و نماهای دور و نزدیک از آن و ریل ها , و همچنین پایان باز فیلم , بر ادامه روند مهار ناپذیر هوس تاکید دارد . از سکانس های به یادماندنی فیلم آن جاست که جف به ویکی می گوید به این دلیل کارل را نکشته چون کارل مست و ناهشیار بوده ( یعنی سعی دارد به خودش و ویکی بقبولاند که دچار عذاب وجدان شده ) در حالی که ما از سیمای عرق کرده و مضطرب او و نیز از شهادت دروغش در دادگاه برای نیل به هدف (در چند سکانس قبل)  می توانیم دریابیم که عامل بازدارنده او برخلاف ادعایش ترس بوده و وجدانی در کار نیست .

* نمونه دیگر : خارش سال هفتم (بیلی وایلدر – 1955)

قهرمان        Champion 

کارگردان : مارک رابسون

فیلمنامه : کارل فورمن (براساس داستانی از رینگ لاردنر)

فیلمبردار : فرانز پلانر

موزیک : دیمیتری تیومکین

بازیگران : کرک داگلاس – مریلین ماکسول – آرتور کندی – پل استوارت – لولا آلبرایت

محصول 1949 یونایتد آرتیستز – سیاه و سفید - 99 دقیقه

فیلم , داستان به قدرت رسیدن و موفقیت یک قهرمان مسابقات بوکس ( میج کلی)  با بازی کرک داگلاس را روایت می کند . او همگام با این صعود , از خصایل انسانی فاصله می گیرد ...

از ورزشی/ نوآرهای تماشایی و قابل توجه سینمای کلاسیک  که در زمینه دنیای پر حاشیه مسابقات بوکس ساخته شده است ; با بازی مقتدرانه داگلاس در نقش یک بوکسور حرفه ای که برای پیشرفت به هر کاری تن درمی دهد . اولین حضورش در نقش اصلی , او را کاندیدای دریافت اسکار بهترین بازیگر نقش اول کرد که البته مقهور برودریک کرافورد ( برای همه مردان شاه) شد . کارگردان فیلم (مارک رابسون) 7 سال بعد نیز در 1956 دوباره به سراغ فیلمی با زمینه مسابقات بوکس رفت به نام  هرچه سخت تر زمین می خورند . مهمترین ویژگی شخصیت داگلاس در این فیلم , همانند نقش آفرینی اش در بد و زیبا (1952) و تکخال در حفره (1951)  خودخواهی محض است . حضور او چنان پررنگ و برجسته است که همه چیز و همه کس را محو و مات کرده است و این برای فیلم (به عنوان یک مجموعه) امتیاز نیست .

مهتاب       Moontide

کارگردان : فریتس لانگ (بدون ذکر نام در عنوانبندی) - آرچی مایو

فیلمنامه : جان اهارا – نونالی جانسون ( براساس داستانی از ویلارد رابرتسون)

فیلمبردار : چارلز کلارک – لوشن بالارد (بدون ذکر نام در عنوانبندی)

موزیک : کایریل موکریج – دیوید بوتولوف

بازیگران : ژان گابن – آیدا لوپینو – توماس میچل – کلود رینز – ژروم کوآن – هلن رینولدز

محصول 1942 فاکس قرن بیستم – سیاه و سفید – 94 دقیقه

در بندر سن پابلو , فردی به قتل می رسد. کارگری به نام بوبو (گابن) مظنون به ارتکاب جنایت است. در این شرایط دو تن از اطرافیان واکنش نشان می دهند ; یکی تینی (میچل) که به روش های گوناگون سعی دارد با ایجاد نشانه ها و مدارک جعلی بوبو را مجرم جلوه دهد و دیگری دوستی نکته سنج و مهربان به نام ناتسی (رینز) که بدون اینکه بوبو بداند , آثار جرم و جنایتی را که متوجه اوست ,  از بین می برد ... 

شالوده فیلم  برگرفته از ذهنیت لانگ است , اما تقدیرگرایی سایر آثارش را ندارد . از طرفی فضا سازی آن یادآور برخی آثار مارسل کارنه و به طور عمده بندر مه آلود (1938) است . حضور ژان گابن این همانندی را دوچندان کرده است . او در دوره جنگ به آمریکا رفته بود تا مانند برخی دیگر از بازیگران اروپایی بخت خود را در هالیوود بیازماید که البته توفیق چشمگیری به دست نیاورد . کلود رینز تقریبا همزمان با ایفای نقش ماندگارش در کازابلانکا , در هیئتی به کلی متفاوت , جلب نظر می کند .