(۱۳۹۵/۳/۲۰ عصر ۰۸:۱۳)Classic نوشته شده:  

پارسی گو گرچه تازی خوشتر است

عشق را خود صد زبان دیگر است

در خبرها آمده بود که افغانستان به ثبت جهانی مولوی توسط ایران و ترکیه اعتراض کرده است. ( لینک خبر )

 مولانا در بلخ ( افغانستان ) به دنیا آمده , به فارسی ( زبان رسمی ایران ) شعر سروده و در قونیه ( ترکیه کنونی ) درگذشته است. شکی نیست که اگر او می دانست که روزی بر سر او چنین مناقشه ای بین کشورهای همسایه در می گیرد حتما شعری در این باره می سرود و تکلیف را روشن می کرد !

وقتی آدمی مهم و افتخارآمیز باشی این چنین بر سر تو جدال خواهند کرد.

شیخ بهایی در ستایش مثنوی می‌گوید:

من نمی‌گویم که آن عالیجناب      هست پیغمبر ولی دارد کتاب

   مثنوی معنوی مولوی      هست قرآنی به لفظ پهلوی

همچنین شنیده شد که در پی ترجمه ای نفیس از آثار مولوی به انگلیسی , او  یک دهه اخیر  در غرب بسیار مشهور گشته تا جایی که قرار است فیلمی احتمالا با بازی لئوناردو دیکاپریو توسط سازنده گلادیاتور از زندگی این شاعر بلند آوازه شرقی  ساخته شود.

باور کنید ما فقط مثنوی معنوی رو نداریم...اینقدر کتاب با ارزش هست که مردم بی خبرند...حتی خود ما هم میشه گفت معمولا یا وقت کتاب رو نداریم یا به فکر خوندن یک کتاب باشیم.

100 ها شاعر در این کشور زندگی کردن و کتاب هایی رو نوشتند که حتی قطر انها برای ما شگفت انگیز است واقعا.

فقط شاعر نیست ما اثار خیلی با ارزشی از فیلسوفان و عالمان دروان گذشته داریم که قدر این ها رو نمیدونیم.

باور کنید اگه یک کشور اروپایی مثل ایران این چیز های ارزشمند رو داشت چه کار ها که نمیکرد...

من باز هم در مورد استفاده اروپاییان از اثار زیاد ایرانی  پست میذارم.

با اختراع اینترنت و فضای مجازی، برخی از معضلات که کمتر به آن توجه شده بود بیشتر خود را نشان داده و زنگ خطر را برای زبان فارسی به صدا در آورده اند. اغلب مردم در پیامک ها یا گفتگوهای اینترنتی از خط به اصطلاح فینگلیش استفاده می کنند و از فارسی نوشتن سر باز می زنند. دلیل آن را از یکی از همین افراد پرسیدم، او در جواب گفت: املاء من ضعیف است و خجالت می کشم فارسی بنویسم. برای همین از فینگلیش استفاده می کنم تا غلط های املایی من معلوم نشود !

نمی شود این مساله را نادیده گرفت و باید فکری کرد. چاره کار به عقیده من فرهنگ سازی و تشویق مردم به مطالعه بیشتر است. در اینجا چند واژه و اصطلاح را که عموماً به اشتباه می نویسند ذکر میکنم :

ناخداگاه ! ---> ناخودآگاه

 سر به زنگا ! ---> سر بزنگاه

تصفیه حساب ! ---> تسویه حساب

با وجودیکه ! ---> با وجود اینکه

سپاسگذاری ! ---> سپاسگزاری

راجب ! ---> راجع به

ماه عسل ! ---> ماحصل

اولیاء حضرت ! ---> علیا حضرت

ماه عسل ! ---> ماحصل

[/quote]

این یکی را مطمئنی ؟!

ماه عسل که منظور همان دوره خوشی است که تازه عروس و تازه داماد با هم به مسافرت و تفریح می روند. ماحصل هم که به معنی نتیجه و سرانجام  یک کار یا عمل است.این دو قاعدتا نباید ربطی به هم داشته باشند .

(۱۳۹۵/۱۰/۲ عصر ۰۹:۳۵)سروان رنو نوشته شده:  

ماه عسل ! ---> ماحصل

این یکی را مطمئنی ؟!

ماه عسل که منظور همان دوره خوشی است که تازه عروس و تازه داماد با هم به مسافرت و تفریح می روند. ماحصل هم که به معنی نتیجه و سرانجام  یک کار یا عمل است.این دو قاعدتا نباید ربطی به هم داشته باشند .

بله میدونم جناب سروان ! منظور من این بود که بعضی ها به جای "ماحصل" واژه "ماه عسل" رو بکار می برند ! همهء اینا رو دیدم که میگم ! 

مثلاً جایی خوندم که به جای "ماحصل این همکاری" نوشته بود : ماه عسل این همکاری !!! 

یعنی تا این حد

عجم مــُـرده کردی بدین پارسی !

متاسفاه همینطور است.

تیر خلاص را هم این شبکه های اجتماعی و برنامه های چت مانند به زبان فارسی ( و چه بسا سایر زبان ها در کشورهای دیگر ) شلیک کرده است.

باز هم گـُلی به جمال فروم ها و انجمن ها که کاربر حداقل قبل از ارسال نوشته , چند دقیقه فکر می کند و جملات را مرتب می کند اما در بسیاری از سایت ها می بینیم که افراد اینقدر بی سلیقه و تنبل هستند که وقتی پست و نوشته ای ارسال می کنند چندین غلط واضح املایی وجود دارد اما طرف حوصله یرگشتن و ویرایش مطلب را ندارد. بعد که تذکر می دهی می گویند:

هدف من رساندن مطلب بود و دیگران متوجه معنی کلمات شده اند !

زندگی کوتاه است زیاد سخت نگیر ! ....... یا   .....  بی خی = بیخیال !

آخه مردک ( یا زنک ! ) زندگی  25000 روزه . کجاش کوتاهه ؟! ... ای انگل اجتماع ... ای بی خرد ... دست و پا چلفتگی تا چه حد ؟!

با درود

بنی آدم اعضای یک پیکرند *** که در آفرینش ز یک گوهرند

خیلی جاها بجای کلمه پیکر، نوشته اند یا میخوانند دگر: بنی آدم اعضای یکدیگرند!

که اشتباه است. متاسفانه در خیلی کتابها نوشته یکدیگرند!

اصلا معنی نمیده!

دقت بفرمایید:

اعضای یک پیکر: مانند دست، پا، چشم، گوش و... همه اعضای یک پیکر هستند و تا آخر. اما اعضای یکدیگر یعنی چه؟

اعضای یکدیگر مانند پیچ و مهره؟! (تازه شاید!)

از سویی دیگر: پیکرند و گوهرند هم وزن هستند. تعداد حروفشان برابرست و هم ریتم هستند. اما یکدیگر با اینکه تعدا حروف برابر میشوند اما در تلفظ و از نظر آوایی با واژه گوهرند جور نیست.

درست بنویسیم و درست تلفظ کنیم :

سنگ‌کوب ! ---> سنکوپ

سین‌جین ! ---> سین‌جیم

عرشیا ! ---> ارشیا

دمبک ! ---> تنبک

تورک ! ---> ترک

کورد ! ---> کرد

آزربایجان ! ---> آذربایجان

کجدار و مریض ! ---> کجدار و مریز

دست مریضا ! ---> دست مریزاد

پاچیدن ! ---> پاشیدن

زلفنون ! ---> ذوالفنون

وسایلها ! ---> وسایل

تا گلو رفتی تو خرخره ! ---> 

دوست بسیار عزیزم جنابGavino

خدمت شما عارضم که دوکلمه ی کورد و تورک ، به دوزبان کردی(کوردی) و ترکی(تورکی) متعلق است در واقع طریقه ی املاشون و تلفظشون بهمین شکل صحیحه و خب در زبان فارسی کُرد و تُرک نوشته و تلفظ میشه و اگر در برخی نظرات و نوشته ها به این شکل می بینیم ،این را بزارید پای عرقی که نویسنده به زبان مادری خود دارد ،هرچند که در همین موضوع که فارسی درسته یا پارسی و اینکه آیا فارسی معرب پارسی است و بهتره پارسی نوشته و خونده بشه هم موندیم پس بهتره زیاد داخل این موضوع نشیم بقول فردوسی:

بسی رنج بردم دراین سال سی*عجم زنده کردم بدین پارسی

البته در مورد کلمه ی پاچیدن هم نکته ای بگم : در نوشته های معتبری از نویسنده های مسلط  مشاهده شده که از کلمه ی پاچیدن بجای پاشیدن استفاده شده باشد بخصوص در فارسی قدیم،پارسی قدیم!... (البته این به آن معنا نباشد که "پاشیدن"رو به معرب بودن کلمه ی پاچیدن متهم نمائیم!شایدم بنمائیم!!!)

تا گلو رفتیم تو خرخره...

ظرایف یک زبان بسیار بیشتر از آن چیزی است که در ظاهر دیده می شود. بر همین اساس علم زبان شناسی یکی از پیچیده ترین و عمیق ترین علوم است .

نکته جالبی که باید در اینجا بگویم , درباره گویش های محلی در فیلم هاست.

شما همین زبان فارسی خودمان را ببینید چقدر گویش های متفاوت محلی دارد:

مثلا لهجه تهرانی - شیرازی - اصفهانی - یزدی - آبادانی - رشتی و ...

حتما در زبان انگلیسی هم چنین لهجه های متفاوتی وجود دارد. این مورد در دوبله و ترجمه فیلم ها بسیار مهم است. مثلا همه می دانیم که در دوبله های شاهکار قدیمی , تا حد امکان سعی می شد که زبان گویش هنرپیشه و نقش های فیلم منطبق با لهجه اصلی باشد. مثلا در یک فیلم کابویی می دیدیم که بازیگران نوعی ولنگاری و به قول معروف داش مشتی صحبت می کردند که با توجه به فرهنگ قدیم غرب وحشی طبیعی بود. یا وقتی یک شخصیت از رده پایین اجتماع با یک شخصیت از طبقه بالا مواجه می شد تفاوت آنها از نوع صحبت آن دو حتی در دوبله کاملا مشخص می شد.

نکته ای که در دوبله های جدید به آن بی توجهی می شود همین بحث لجهه است. یعنی علاوه بر ترجمه خوب و استفاده از دوبلور توانا , باید لهجه بازیگر اصلی هم هنگام دوبله به فارسی عینا تبدیل شود  در غیر اینصورت دوبله ما ناقص است. در بسیار از دوبله های اخیر , شخصیت ها همه FLAT و یکسان دوبله می شوند و حتی یک فیلم کابویی سال 1870 دقیقا با لهجه فیلم 2015 دوبله می شود. ما تفاوتی بین لهجه یک گدا در قرن 19 با یک پولدار در قرن 20 حس نمی کنیم.

یک نمونه شاخص و باکیفیت دوبله برای دیدن تفاوت لهجه و گویش بین شخصیت ها , فیلم بانوی زیبای من my fair lady است.

عجیجم گلبونت بلم .... چلا نمی زنگی ؟!! ... مگ ه خبل ندالی بیتو میمیلم ... بلایک منو !

ترجمه : عزیزم , قربونت برم , چرا زنگ نمی زنی ؟ مگه خبر نداری بی تو  می میرم ! من رو لایک کن !

چند سال پیش مطلبی در همین کافه نوشته شده بود که ای دل غافل ؛ این ابزارهای اینترنت و مخصوصا چت دارد زبان فارسی رو نابود می کند .... حالا خدا پدر چت را بیامرزد چون اپلیکیشن های جدید موبایل دیگر تیر خلاص را هم شلیک کرده اند و عنقریب مخ قند پارسی از شقیقه اش بیرون بریزد !

چرا ؟! به این دلیل که تا چند سال پیش  کاربران با صفحه کلید ( کی بورد ) و نمایشگر ( مانیتور) کار می کردند , بنابراین کم و بیش بر تایپ حروف مسلط تر بودند. اما امروز به دلیل اینکه بیشتر مردم تنبل  شده اند و حوصله پشت میز کامپیوتر نشستن را ندارند , مستقیما از صفحه کوچک موبایل مطلب می خوانند یا می نویسند. کاری به اینکه آیا این کار اصلا درست هست یا نه نداریم اما نتیجه آن این شده  که به دلیل ریز بودن صفحه کلید موبایل و صفحه نمایش اش , غلط های املایی - عمدا یا سهوا- زیاد و زیادتر شده است.

جدای از غلط های املایی , اختراع کلمات خاص است که مانند ویروس به جان جوانان مخصوصا در شهرهای بزرگ افتاده است و نوعی لات بازی مدرن است.

این موضوع در فیسبوک که قشر فرهیخته تر در آن فعالیت می کنند کمتر است اما در اینستاگرام که لایک بازی و خودنمایی , رکن اساسی آن است به صورت وحشتناکی وجود دارد.

البته این چیزی نیست که  بتوان از بالا دستور به اصلاحش داد. فرهنگ سازی می خواهد و راهنمایی. مخصوصا به جوانان و نوجوانان که عمده کاربران این شبکه های اجتماعی را تشکیل می دهند.  سیستم آموزش و پرورش باید به عنوان مکانی که بیشتری زمان این قشر در آن سپری می شود در این زمینه تلاش بیشتری از خود نشان دهد.

در سخن با دوستان، آهسته باش   .....   تا ندارد دشمنِ خونخوار، گوش

پیش دیوار آنچه گویی هوش‌دار    .....    تا نباشد در پسِ دیوار، گوش

امروز زادروز استاد کزازی است.

همانا خیلی از دوستداران زبان پارسی ایشون رو با آن صدای شیوا می شناسند.

من از عنفوان جوانی از شیوه سخن گفتن این مرد و کوشش اش برای پاسداشت  زبان فارسی خوشم می آمد.

یک نوشتار خوب  درباره شباهت میر جلال الدین کزازی با فردوسی دیدم و گفتم دیگر دوستان زبان دوست هم ببینند و استفاده کنند:

https://www.asriran.com/003DCC

(۱۳۹۹/۱۰/۲۹ عصر ۰۲:۴۵)سروان رنو نوشته شده:  

امروز زادروز استاد کزازی است.

ایشون انقدر قشنگ صحبت می کنه یک شبانه روز هم پای صحبتش بشینی خسته نمیشی ضمن اینکه یک شبانه روز هم صحبت کنه عربی تو کلماتش نیست. یک ایرانی به تمام معنا

در شکل نوشتاری هر زبانی ممکن است، حروفی بدون تلفظ وجود داشته باشد که به علل مختلفی در نگارش یک لغت قرار داده شده است و متون بسیاری در گذر تاریخ با رعایت همین قوانین نگارشی، نوشته شده است. این که هر فردی بر اساس میل شخصی و استدلالات دلخواه خود، لطمه‌ای به این قوانین و سبک نگارش زبان مادری‌اش بزند، اقدامی بدور از فرهنگ و چه بسا عین بی‌فرهنگی است. پرواضح است که زبان محاوره با نوشتار تفاوت دارد و این تفاوت در زبان‌هایی مثل فارسی که قدمت نوشتار در آن‌ها بیشتر است، به تناسب آن قدمت افزایش می‌یابد، چرا که زمان طولانی‌تری بین جنبه رسمی و جنبه گفتاری زبان فاصله افتاده است ولی وفاداری به زبان نوشتاری به عنوان شکل رسمی و درست سخن، موجب می‌شود نه تنها در کلام افراد بافرهنگ، دایره لغات بیشتر و فصاحت چشمگیرتری وجود داشته باشد بلکه مردمان صاحب زبان مشترک علی‌رغم فاصله و دوری بتوانند با یکدیگر بیشتر و بهتر ارتباط برقرار کنند.

Google Translate  یا مترجم گوگل ابزار مفیدی برای ترجمه است که از حدود ۲۰ سال قبل تا به امروز توسعه یافته است. این برنامه پویاست و بر اساس نوشتار کاربران هر زبان بروز رسانی می‌شود. از نکات غم انگیزی که در طی این ۲۰ سال در روند تغییرات این برنامه دیدم این است که گاهی متون کاملاً منطبق بر نوشتار رسمی زبانهای بیگانه را حداقل در آی‌پی های ایرانی به زبان محاوره فارسی ترجمه می‌کند و این در حالی است که ۲۰ سال قبل بعضی لغات زبان روسی به شکل محاوره‌ای را که ترجمه میکرد، امروزه حتی از پیش فرض صفحه کلید گوشی‌های اندروید حذف کرده است و تنها شکل صحیح و کتابی آن را می‌پذیرد و ترجمه می‌کند. این به معنای آن است که چقدر کاربران ایرانی در نوشتار فارسی خودسرانه و بدون پایبندی به حفظ این زبان عمل کرده‌اند. شاید یکی از دلایل این عدم احساس مسئولیت از عدم تعلق خاطر به وطن و فرهنگ نشأت گرفته باشد که البته بسیاری از معضلات فرهنگی و اقتصادی و آموزشی و ... در آن دخیل هستند و صدالبته صدا و سیمایی که آغازگر گفتگوهای لوس دوستانه و خالی از اصول ادبی در گفتار و نوشتار مجریان و گویندگان خبر و زیرنویس‌های برنامه‌های تلویزیونی بود، از همه مقصرتر است، همینطور فرهنگستان ادب پارسی که تکیه‌گاه لفاظان بی‌فرهنگ شده است و تفکرات افیونی عده‌ای را که فقط بر اساس روابط بر تارک آن تکیه زده‌اند را به جامعه منتقل می‌کند. ویران کردن از ساختن، آسان‌تر است. از آفات وبگاه‌های خبری که متون رسمی را با غلط‌های املایی واضح می‌نویسند نیز نباید غافل شد.

از موارد غلطی که فراوان دیده می‌شود، قرار دادن ه در پایان لغت به جای کسره و ع به جای ه است، مثلاً " هر طور شدع برایه خودم یه کتابه زبانه انگلیسی میخرم" این نمونه‌ای از نوشتار در گفتگوهای دوستانه و خصوصی است، از نمونه‌های این رویکرد در وبگاه‌های خبری "چیره‌گی تیم ... بر تیم ..." ، در مورد اخیر، نویسنده دقت نمی‌فرماید که گ در چیرگی جایگزین ه می‌شود و نیازی به نوشتن ه در ترکیب چیره با ی نشانه مصدر نیست.

از دیگر موارد، ابتکار عجیبی است که توسط افراد تحصیل‌کرده و دارای داعیه رجعت به فرهنگ ایرانی، به کار گرفته می‌شود. قیدهای تنوین دار عربی چون واقعاً، عملاً و ... را در متون رسمی به صورت واقعن، عملن و ... می‌نویسند و تصور می‌کنند این کار موجب فارسی کردن این لغات می‌شود و یا روان حکیم فردوسی و پادشاهان درگذشته هخامنشی و ساسانی شاد می‌گردد. در حالی که استفاده از این سبک قیدهای عربی را می‌توان به سادگی و بدون ابداع آیین نگارش من‌درآوردی و با استفاده از روش به کار گرفته شده در قرون گذشته توسط ادیبان بزرگ این مملکت و فرهنگ، کاهش داد. به جای مثلاً می‌توان گفت و نوشت برای نمونه، به جای واقعاً و حقیقتاً می توان گفت و یا حداقل نوشت به درستی یا برای این که کمتر از عربی استفاده شود نوشت به/در واقع یا به/در حقیقت.

از دیگر آسیب‌های رو به افزایش در نوشتار، حذف واو از بعضی واژه‌ها مانند خواهر، خوابیدن، خواستن است. این واژه‌ها فارسی هستند پس چرا قرن‌هاست که با واوی که خوانده نمی‌شود، نوشته شده‌اند؟ پاسخ این پرسش را سالها پیش در جستار پیشنهاد کاربران برای بهبود کافه و ابتدای این جستار داده‌ام ولی تکرار آن ضرری ندارد. برای نمونه خوابیدن را بررسی کنیم. شکل پرکاربردتر این فعل در گذشته خفتن است که خسبیدن نیز شکل دیگری از آن است. تبدیل واو به ب و ف و دال به ت در حالت سکون در بسیاری از واژه‌های فارسی رخ داده است. از طرفی وجود واو در خوابیدن، نشانه‌ای از تلفظی میان اُ و آ در این لغت است که رفته رفته در لهجه‌های مشهورتر فارسی به فراموشی سپرده شده ولی در گویش‌ها و لهجه‌های محلی و خارج از مرزهای فعلی ایران، یافت می‌شود.

کافی است به جای تغییر خودسرانه سبک نوشتاری چند قرن گذشته، در کنار تمام مطالعات خود، کمی بیشتر نوشته‌های ارزشمند بزرگان فرهنگ و ادب این سرزمین را مطالعه و کنکاش کنیم و به درستی و نیکی فارسی را پاس بداریم.