نام فیلم: کندو

نام ترانه : کندو

نام خواننده :ابی

نام ترانه سرا : ایرج جنتی عطایی

آهنگساز و تنظیم کننده : عالیجناب واروژان بزرگ

مدت : 4 دقیقه و 33 ثانیه

سال ساخت : 1354

متن ترانه:

تنها تر از انسان در لحظه ی مرگ
ساده تر از شبنم رو سفره برگ
مطرود هم قبیله محکوم خویشم
غریبه ای طعمه ی این کندوی نیشم

نفرینی آسمون مغضوب خاکم
بیگانه با نور و هوا هوای پاکم
تن خسته از تقویم از شب شمردن
با مرگ ساعتها بی وقفه مردن

هم غربت بغض شب مرگ چراغم
تو قرق زمستونی اندوه باغم
ای دست تو حادثه تو بهت تکرار
وابسته ی این مردابم بیا سراغم

تولدم زادن کدوم افوله
که بودنم حریص مرگ فصوله
خسته از بار این بودنم نفس حبابم
بی تفاوت مثل برکه بی التهابم

تشنه ی تشنه ی تشنه م خود کویرم
با من مرگ سنگ و انسان ، تاریخ تیرم
من ساقه ی نورم میراث مهتاب
تسلیم تاریکی تو جنگل خواب

ای آیه ی عطوفت ای مرگ غمگین
برهنه کن منو از این لباس نفرین
ای اسم تو جواب همه سوالا
از پشت این کندوی شب منو صدا کن....

قطعا اغلب دوستان به این موضوع واقف هستند که کندو یکی از فیلمهای شاخصِ سینمای قبل از انقلاب می باشد. فیلمِ شاخص قطعا ترانه ای شاخص را می طلبد. ترانه کندو یک ترانه معمولی نبود. این ترانه جزئی جدا نشدنی از فیلمنامه بود. ایرج جنتی عطایی در واقع فیلمنامه کندو را گویی به شعر در می آورد و این یعنی اوج هنر و زیبایی.

کندو داستان رنج و غم مردیست که دانسته پای حرف خود می ایستد و به استقبال مرگ می رود. لبخندهای ابی (بابازی بهروز وثوقی) پس از هر بار کتک خوردن بخاطر میل کردن مشروب مجانی از کافه های لاله زار تا پل تجریش هر بیننده ای را به یقین می رساند که ابی با چه اشتیاقی به پیشواز مرگ می رود.

ایرج جنتی عطایی با بند بند ترانه استثنایی خود این اشتیاق را از تصویر به واژه انتقال می دهد. ترانه پیوند زیبایی با فضا و تصویر برقرار می کند . ترانه از زبان قهرمان فیلم روایت می گردد و هر بیت آن بوی مرگ می دهد و کاملا ترانه سرا مصمم است که جاذبه مرگ را از زبان ابی به بینندگان فیلم انتقال دهد. مرگی که از نظر هر فردی خوف ناک است در اینجا زیبا تعبیر می گردد و در واقع ابی (قهرمان فیلم) برای رسیدن به آن بی تابی می کند. ایرج جنتی عطایی از واژه های سنگینی برای ابراز احساسات خود استفاده می کند. بطوریکه هر مخاطبی که قبل از خواندن متن ترانه اگر فیلم را ندیده باشد و یا ترانه را نشنیده باشد مشکل می تواند با ترانه ارتباط برقرار کند. کافیست یکبار دیگر متن ترانه بالا را به دقت بخوانید تا پی به گفته بنده ببرید.

او دو بار در طول ترانه از نام فیلم و کلمه کندو استفاده می کند. یکبار در بیت دوم و یکبار هم در بیت آخر. ایرج جنتی عطایی دو سال بعد نیز از این تجربه استفاده میکند و برای نوشتن ترانه فیلم فریاد زیر آب نیز از نام فیلم در متن ترانه خود استفاده میکند . تمام اینها باعث میگردد تا ترانه کندو برای همیشه ضمیمه و پیوست این فیلم گردد.

ترانه را ابی (خواننده) به زیبایی تمام اجرا می کند. تحریر های صدایش مانند فیلم مرتب در نوسان است. اصولا وقتی ترانه ای برای فیلمی خلق می گردد باید هم همینطور باشد. زیرا اینگونه  ترانه ها صرفا برای شنیدن خلق نمی گردد. اینگونه ترانه ها بیشتر برای دیدن خلق می گردند تا شنیدن. اما از ترانه سرا و خواننده که بگذریم می رسیم به عالیجنابِ فقید واروژان.

واروژان کاری ارائه میدهد متفاوت با کارهای قبلی خود. بطوریکه بنده علیرغم اینکه تعصب خاصی به روی ساخته هایش دارم و مدعی آن هستم که بصورت غریزی ساخته های او را تشخیص می دهم به سختی توانستم باور کنم این تنظیم متعلق است به واروژان. او از ادواتی استفاده می کند که تا پیش از این کمتر در تنظمیهایش استفاده نموده بود.

ترانه با یک ساز ساده کوبه ای آغاز می گردد. درست مانند یکی از ترانه های شاهرخ (آلونک از آلبوم کولی) پس از چند ثانیه سازهای دیگر اضافه می شوند و  واروژان آکورد شلوغی را زینت بخش ترانه می کند و بدینوسیله شنونده را به فضای فیلم نزدیک می نماید. انصافا همه چیز با هم جفت و جور می شود و ترانه ریتمی حماسی بخود می گیرد و در آن از ریتمهای آروم slow rock یا basanova که واروژان به استادی تمام آنها را پایه و اساس ساخته های خود برای ترانه های گوگوش قرار می داد خبری نیست.

کندو ترانه ای ماندگار است که با شنیدنش هر مخاطبی را بیاد فیلم زیبای فریدون گله و ابی (قهرمان فیلم) و آقاحسینی می اندازد و این به آن معناست که تمام گروه به کار خود اشراف داشتند و می دانستند چه می کنند.

پی نویس: با توجه به تشابه اسمی بین خواننده ترانه و هنرپیشه اصلی فیلم لاجرم مجبور به بکاربردن واژه قهرمان فیلم بعد از نام ابی گردیدم تا دوستان  ابی (قهرمان فیلم ) را با ابی (خواننده ترانه فیلم)  اشتباه نگیرند.