نام فیلم: گوزنها

نام ترانه:گنجشکک اشی مشی

نام خواننده: پری زنگنه

نام ترانه سرا: حسن حاتمی (توضیح دارد)

نام آهنگساز و تنظیم کننده: اسفندیار منفرد زاده

سال ساخت: 1353

مدت: 3 دقیقه و 20 ثانیه

متن ترانه:

گنجشکک اشی مشی, لب بوم ما مشین

بارون میاد خیس میشی, برف میاد گوله میشی

میفتی تو حوض نقاشی

خیس میشی, گوله میشی

میفتی تو حوض نقاشی

کی میگیره فراش باشی

کی میکشه قصاب باشی

کی میپزه آشپزباشی

کی میخوره حکیم باشی

گنجشگک اشی مشی..

اغلب دوستان این متل قدیمی ایرانی را که منتسب به کازرون می باشد را شنیده اند. اشی مشی لفظی است که به افرادی که با شاه و حاکم مخالف هستند و با آنان نشست و برخاست نمی کنند داده می شود. در واقع اشی مشی ریشه در معنای با شاه مَنشین دارد . داستان این گنجشک معترض بارها و بارها در کتابها و مجلات و روزنامه ها آمده است.

داستان کاملا سیاسی و اعتراضی است و اولین بار این داستان توسط  یک دبیر ادبیات فارسی بنام  حسن حاتمی به نشر و نظم در می آید اما گویش فعلی آن مدیون تلاش احمد شاملو می باشد که آنرا از گویش کازرونی به گویش فعلی در سال 1340 تبدیل می نماید و آنرا منتشر می کند. حسن حاتمی عرق خاصی به زادگاه خود داشت. او در سال 1348 لیسانس خود را در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه اصفهان دریافت می دارد. او بیش از ده کتاب در زمینه زادگاه خود به رشته تحریر در می آورد ( مانند بازیهای محلی کازرونی ، هزار سال شعر کازرون و .... ) او متاسفانه پس از انقلاب 57 بعد از 27 سال خدمت در آموزش و پرورش بعنوان دبیر در شهرهای کازرون ، ممسنی و ازنا بدلیل عضویت در احزاب ضد انقلابی بدون دریافت هرگونه حق و حقوقی اخراج می گردد.

اما مسعود کیمیایی نیز این شعر را برای پر حاشیه ترین فیلم خود یعنی گوزنها انتخاب می کند و چون شعر یک متل محلی بوده است پری زنگنه که تبحر خاصی در خواندن ترانه های محلی داشت برای خواندنش انتخاب می گردد ، اما بعدها فرهادِ فقید و معترض نیز به این شعر علاقمند می شود و آنرا با شیوه ای متفاوت و حماسی می خواند و پا را فراتر می گذارد و با جایگزین کردن حاکم باشی بجای حکیم باشی وفاداری خود را به متن اصلی داستان اثبات می کند.

بنظر من اگر فرهاد این ترانه را زودتر از پری زنگنه اجرا می کرد ، اجرای او بیشتر برازنده فیلم گوزنها بود تا پری زنگنه. (این یک نظر شخصی است ) در ظاهر ترانه و شعر گنجشکک اشی مشی یک شعر کودکانه بنظر می آید اما درواقع ترانه ایست کاملا سیاسی و اعتراضی. این شعر بارها و بارها از سوی خوانندگان دیگری نیز بازخوانی می گردد. در نوروز سال 91 نیز هنرجویان آکادمی گوگوش اجرای متفاوتی از این شعر را با تنظیم بابک سعیدی ارائه می دهند.

این ترانه به روایت دیگری نیز خوانده می شود که در واقع از زبان نگهبانان پادشاه می باشد و خطاب به گنجشک با تغییر بخشهای پایانی شعر از لحاظ دستوری بصورت سوالی خوانده نمی شود بدینصورت : میگیرتت فراش باشی - می کشتت قصاب باشی - می پزتت آشپز باشی - میخورتت حاکم باشی .  ترانه گنجشکک اشی مشی با همین چند بیت زیبا و پر معنایش از جمله ترانه هایی می باشد که بدرستی برای فیلم انتخاب می گردد و این ترانه حال و هوای فیلم گوزنها را تشدید می بخشد.