در ميان امواج كوتاه و بلند صدها فيلم و سريال، صدايي آشنا باز هم به گوش مي‌رسد؛ صدايي كه براي ما تداعي‌گر بازيگراني چون «آلن دلون»، «آل پاچينو»، «آميتاپاچان» و ... است. صداي ماندگار پيشكسوتي هنرمند كه حدود نيم قرن است در قالب نقش‌هايي متفاوت و موثر هنرنمايي كرده است.

خسرو خسروشاهي از دهه‌ي 40 وارد دوبله شد و از آن زمان تاكنون در بسياري از فيلم‌هاي ايراني و خارجي صداپيشگي و مديريت دوبلاژ كرده است.

او اكنون در آستانه‌ي 70 سالگي به سر مي‌برد اما اين روزها ترجيح مي‌دهد بيشتر روزگار را در خانه سپري كند، چرا كه معتقد است «دوبله دچار روزمرگي شده و ديگر جايي براي عرض اندام ندارد.»

اين دوبلور پيشكسوت در گفت‌وگويي با ايسنا درباره‌ي فعاليت حال حاضرش در عرصه‌ي مديريت دوبلاژ و گويندگي، گفت: نزديك به 9 ماه است كه ديگر كار دوبله را جدي دنبال نمي‌كنم و آخرين كاري كه داشتم دوبله‌ي دو فيلم سينمايي بود كه طي 20 روز گذشته انجام دادم، چرا كه در حال حاضر ديگر فيلمي كه بتوان تمام وقت را براي دوبله پاي آن گذاشت و از جان و دل مايه گذاشت و همه حس را براي آن به كار گرفت، نداريم.(افسوس...)

وي افزود: با وجود مشكلاتي كه در عرصه‌ي دوبله وجود دارد، ترجيح مي‌دهم وقتم را در خانه بگذارنم و خودم را خيلي درگير اين مسائل نكنم.

گله‌مندي از بي‌اعتنايي به دوبله

او با اشاره به بي‌اعتنايي‌هايي كه به دوبله مي‌شود، خاطرنشان كرد: زماني كه بيشتر ساعات تلويزيون در اختيار فيلم‌ها و سريال‌ها باشد، ديگر اعتناي زيادي به دوبله نمي‌شود و زماني هم كه اين بي‌اعتنايي‌ها از سوي بينندگان ديده شود در نتيجه كيفيت آثار پايين مي‌آيد و باعث مي‌شود دوبله برخي كانال‌هاي خارجي از ما بهتر شود.

اين مدير دوبلاژ و دوبلور پيشكسوت ادامه داد: در خارج از كشور دوبله برايشان تازگي دارد و وقت بيشتري صرف آن مي‌كنند، در حالي كه دوبله در ايران دچار روزمرگي شده است و براي كارهاي خوب هيچ تقديري و برعكس براي كارهايي ضعيف هم هيچ بازخواست و توضيحي وجود ندارد‌؛ بنابراين زماني كه دوبلورها و مديران دوبلاژ مي‌بينند كارهاي خوب و بد هر دو يكسان ارزيابي مي‌شوند، ديگر به فكر بالا بردن كيفيت كارها نيستند و قصد دارند كارها را سريع‌تر پيش ببرند.(لزوم برپایی جشنواره دوبله اینجا معلوم میشه)

وي اضافه كرد: شخصا چندين بار به آقاياني كه در رأس كار دوبله قرار دارند گفتم كه دقت بيشتري بر دوبله و كيفيت آثار داشته باشيد و مراقب باشيد چرا كه كانال‌هاي خارجي با دوبله‌هاي خوب مي‌خواهند از ما پيشي بگيرند به همين خاطر وقت بيشتري را صرف دوبله برنامه‌يشان مي‌كنند.

تاثير مميزي بر دوبله

خسروشاهي در ادامه‌ي گفت‌وگو با ايسنا،‌ با اشاره به مميزي‌هايي كه در دوبله‌ي فيلم‌ها و سريال‌ها اعمال مي‌شود، يادآور شد: زماني كه فيلم‌ها و سريال‌ها با سانسور روبه‌رو مي‌شوند ديگر هيچ كاري نمي‌توان انجام داد چرا كه هيچ كشوري در دنيا وجود ندارد كه مطابق فرهنگ كشوري ديگر فيلم بسازد مگر اينكه كشورهاي همسايه گاهي اوقات مطابق با فرهنگ برخي كشورها فيلم و سريال تهيه كنند. همه فيلم و سريال‌هايي كه از كشورهاي خارجي خريداري مي‌شود با فرهنگ ما همخواني ندارند به همين خاطر پخش آنها با موازين اخلاقي كشور ما هماهنگ نيست و ما يا نبايد آنها را دوبله كنيم و يا اگر دوبله مي‌كنيم حتما بخش‌هايي از آنها را حذف كنيم.

او با تاكيد بر اينكه سانسور نكردن بخش‌هايي از فيلم و سريال‌هاي خارجي براي عاقبت جوانان خوب نيست و حتما بايد بخش‌هايي از آنها حذف شوند،‌ خاطرنشان كرد: بخش‌هايي از فيلم‌ها و سريال‌هاي خارجي براي اخلاق خانواده‌ها و همچنين عاقبت جوانان ما خوب نيست و حتما بايد سانسور شوند. در حال حاضر بسياري از كانال‌هاي ماهواره‌يي هستند كه فيلم‌هايي را با كيفيت‌ پايين دوبله مي‌كنند و هيچ‌گونه سانسور‌ي هم ندارند، ولي متاسفانه بينندگان خيلي زيادي جذب آنها مي‌شوند و مثل يك معتاد‌، عاشق و ديوانه اين برنامه‌ها را دنبال مي‌كنند و حتما سر ساعت پخش بايد سكوت مطلق حاكم باشد تا بتوانند تماشا كنند به طوري كه حتي اگر يك روز هم بنا به دلايلي سيگنال نداشته باشند يا مشكل پخش داشته باشند به هر دري مي‌زنند تا از طريق همسايگان و ... اين فيلم و سريال‌ها را دنبال كنند.

خريد فيلم‌هاي خوب قديمي براي دوبله

اين مدير دوبلاژ در ادامه درباره‌ي وضعيت حال حاضر دوبله در ايران گفت: تا زماني كه فيلم‌هاي سينمايي خارجي در ايران اكران نداشته باشند و يا اگر هم اكران شوند با زيرنويس دست و پا شكسته همراه باشند، وضعيت دوبله به همين شكل باقي مي‌ماند و مردم هم به تماشاي فيلم‌هاي دوبله شده ترغيب نمي‌شوند‌، در نتيجه دوبلورها و مديران دوبلاژ هم ميل زيادي به دوبله‌ي فيلم‌هاي 60 دقيقه‌اي نشان نمي‌دهند.

وي افزود: اگر فيلم‌هاي قديمي‌، خوب و سالم براي دوبله خريداري شود، قطعا دوبلورهاي ما نيروي آن را دارند كه به بهترين شكل ممكن آنها را دوبله كنند ولي بر عكس زماني كه يكسري فيلم‌هاي بي‌سر و ته و اكشن زد و خوردي براي دوبله خريداري مي‌شوند، نمي‌توان هيچ هنري در دوبله‌ي آنها نشان داد؛ چرا كه كتك كاري،‌ كشتن و ... هنر نيست و هر كسي كه از در وارد مي‌شود، مي‌تواند به جاي گويندگان صحبت كند؛ بنابراين، كار آنچناني براي دوبله نداريم.

سخن با جوانان

خسروشاهي در ادامه صحبت‌هاي خود خطاب به جواناني كه در عرصه‌ي دوبله فعاليت دارند، گفت: با اين شرايط موجود در دوبله،‌ به عقيده‌ي من جوانان اگر به هر شغلي جز دوبله روي بياورند موفق‌تر مي‌شوند؛ چرا كه جوانان با يك حد و حدودي وارد دوبله مي‌شوند و در همان حد و حدود باقي مي‌مانند و جايي براي پيشرفت ندارند به دليل اينكه در اين عرصه جايي براي عرض اندام ندارند.

او بيان كرد: اگر جوانان از من به عنوان پيشكسوت بپرسند مي‌گويم كه اصلا به دوبله وارد نشوند؛ البته بدان معنا نيست كه در حال حاضر كه به اين دوران رسيدم از روي دلسردي اين حرف را مي‌زنم، نه اصلا اينطور نيست بلكه من مثل پدري حرف مي‌زنم كه خير و صلاح فرزندش را مي‌خواهد.

وي خاطرنشان كرد: ‌دوبله‌ي حال حاضر ايران مثل قديم نيست كه مراحل خاصي را طي كند و يا يكسري امتيازاتي را برايش قائل باشند. در حال حاضر پس از دو سال گويندگي،‌ دوبلورها مي‌توانند مديريت دوبلاژي يك فيلم را برعهده بگيرند و علاوه بر مديريت، گويندگي نيز داشته باشند.

(چقدر درد ناک که وضعیت دوبله ی ایران به جایی رسیده که یکی از پیشکسوتان توصیه می کنه که به دوبله وارد نشید...نمی گم در حد دهه ی 40 ولی کاش وضع دوبله ی ایران شبیه 10 سال پیش بود...نمی دونم تا کی باید از طرف مسئولین به این هنر بی اعتنایی بشه)

پايين آمدن كيفيت دوبله

اين مدير دوبلاژ درباره‌ي پايين آمدن كيفيت دوبله در ايران گفت: يكي از دلايل پايين آمدن كيفيت دوبله، به صداهايي كه در دوبله‌ي فيلم‌ها استفاده مي‌شود هم بستگي دارد؛ چرا كه در حال حاضر برخي دوبلورها با صداهاي خيلي معمولي كه در همه جا مي‌توان شنيد فيلم دوبله مي‌كنند و صداي درجه يك و قابل توجهي براي گويندگي ندارند، متاسفانه مردم ما هنوز بعضي از هنرپيشگان بزرگ دنيا را نمي‌شناسند چرا كه صداي شاخصي كه آنها را به مردم معرفي كند روي آنها نيست و يك صداي كاملا معمولي براي آنها مي‌گذارند كه اصلا نمي‌دانند كه به عنوان مثال فلان هنرپيشه 25 دلار بابت ايفاي نقشش در فلان فيلم دستمزد گرفته است.

وي افزود: تمام اين مسائل به علت كم گذاشتن در دوبله است و اينكه براي دوبله‌ي فيلم‌ها به سراغ گويندگان خوب نمي‌روند و كساني را انتخاب مي‌كنند كه واجد شرايط نيستند. نمي‌دانم دليل اين اتفاق چيست؟ يا از روي سهل انگاري است و يا از روي بي‌اعتنايي.

شرايط دوبله در قديم

خسروشاهي در ادامه درباره‌ي شرايط گذشته صداپيشگي يادآور شد: در آن زمان شرايطي حاكم بود كه هر دوبلوري نمي‌توانست به جاي هر هنرپيشه‌اي صحبت كند. ورود دوبلورها به واحد دوبلاژ راحت بود و خيلي سخت گرفته نمي‌شد ولي هر گوينده‌اي نمي‌توانست به جاي هر كسي صحبت كند. دوره‌ي ورود ما به دوبله‌، دوره شكوفايي دوبله بود و كارها ماشيني نشده بود ولي در حال حاضر در دوبله يك جوان چه چيزي مي‌تواند ياد بگيرد؟ زماني كه يك فيلم را يك بار مي‌بينيم و در يك روز هم ضبط مي‌كنيم و اصلا فرصتي براي فكر كردن‌، آناليز كردن رل‌ها‌، شخصيت‌ها و... نداريم قطعا نمي‌توان چيزهاي جديدي از آن آموخت.

او در اين راستا ادامه داد: ‌البته لازم به ذكر است كه فراواني كار موجب ماشيني شدن و عجله و سرعت در كارها شده است. در حال حاضر همه‌ي شبكه‌ها فيلم‌هايي را به روي آنتن مي‌برند، بنابراين نمي‌توان منتظر فلان گوينده باشيم تا شرايط جسماني‌اش اجازه بدهد تا گويندگي در فلان فيلم را قبول كند يا اصلا دلش بخواهد كه به جاي فلان هنرپيشه صحبت كند يا خير؛ براي گويندگي بايد شرايط از هر لحاظ اعم از دستمزد‌، شرايط روحي و ... مهيا باشد تا بتوان يك فيلم را به بهترين شكل ممكن دوبله كرد.

اين دوبلور پيشكسوت درباره‌ي دوبله فيلم‌ها در گذشته توضيح بيشتري داد و گفت: آن موقع، زماني كه مي‌خواستيم يك فيلم را دوبله كنيم يك روز قبل، همه‌ي گويندگان جمع مي‌شدند و با يكديگر درباره‌ي شخصيت‌ها صحبت مي‌كردند و بعد فيلم را دوبله مي‌كردند با اين كارهم گويندگان از نقشي كه قرار است جاي آن صحبت كنند مطلع بودند و هم در نهايت مي‌دانستند كه داستان فيلم به كجا ختم مي‌شود ولي حالا ديگر اين طور نيست و فرصتي براي اين صحبت‌ها وجود ندارد.

ورود نيروهاي جوان به دوبله

همچنين خسروشاهي با اشاره به ورود نيروهاي جوان حال حاضر به دوبله يادآور شد:‌ در حال حاضر ورود نيروهاي جوان به دوبله خيلي راحت نيست و سختي‌هاي خودش را دارد و اصلا فكر نمي‌كنم كسي به صورت سفارشي بتواند وارد دوبله شود؛ چرا كه يكسري مراحل و پايه‌ي تحصيلات دارد كه حتما بايد طي شود.

او خاطرنشان كرد: تلويزيون درباره‌ي ورود دوبلورها سفارش‌پذير نيست و براي انتخاب تك تك گويندگان امتحان از آنها گرفته مي‌شود؛ اگر قبول شدند و توانستند مراحل لازم را طي كنند وارد دوبله مي‌شوند در غير اين صورت هيچ اتفاقي نمي‌افتد. به عقيده من كساني هم كه در اين امتحان قبول مي‌شوند كار آنچناني ندارند مگر اينكه بخواهند جمله به جمله يك فيلم را صحبت كنند چرا كه دوبله دستمزد آنچناني ندارد و جواناني كه وارد اين عرصه مي‌شوند حيف است كه عمرشان را در اين هنر بگذارنند. من فكر مي‌كنم اگر به هر شغلي جز گويندگي روي آورند، موفق‌تر مي‌شوند مگر اينكه عشق آنها به دوبله آن‌قدر شديد باشد كه بتوانند با شكم گرسنه زندگي‌شان را بگذارنند.

‌فشردگي دوبله فيلم‌هاي نوروزي

خسروشاهي در ادامه‌ي گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به فشردگي كارهاي نوروزي براي دوبله در ايام اسفند ‌ماه، گفت: فيلم‌هاي ايام نوروز در يك زمان خاصي خريداري و وارد مي‌شوند و اين طور نيست كه بتوانند فروردين ‌ماه امسال براي فروردين سال آينده فيلم‌ها را خريداري كرده و آنها را به موقع دوبله كنند‌.

وي اضافه كرد:‌ اين فشردگي‌هاي ايام نوروز در همه جا وجود دارد و يك امر طبيعي است كه در همه كارها ديده مي‌شود، دوبلورها هم ديگر به اين روند عادت كرده‌اند كه دو ماه پاياني سال را فشرده كار كنند و تا نيمه‌هاي شب در اتاق دوبله به كار خود ادامه دهند.

صحبت با مسؤولان

اين مدير دوبلاژ و دوبلور پيشكسوت در پاسخ به اينكه به عنوان پيشكسوتي كه سال‌ها است در دوبله عمر خود را گذرانده‌ايد صحبتي براي مسؤولان و كساني كه در راس دوبله قرار دارند نداريد؟‌ گفت:‌ هيچ حرفي براي گفتن ندارم چرا كه همه مسؤولان تمام خواسته‌ها و نظرات ما را مي‌دانند و هيچ صحبت ناگفته‌اي نيست كه من بخواهم بازگو كنم‌؛ معلوم است كه ما چه مي‌خواهيم‌؛ ما يك شرايط خوب براي كاركردن مي‌خواهيم، يك دستمزد عادلانه نه اين دستمزدي كه هر كس آن را داوري مي‌كند به ما مي‌خندد و مي‌گويند چطور با اين درآمد پايين زندگي مي‌كنيد.(جریان از این گوش گرفتن و از اون گوش...)

خسروشاهي در پايان خاطر نشان كرد: با وجود اين دستمزدهاي پايين همكاران ما مجبور مي‌شوند زمان بيشتري براي كارهايشان صرف كنند تا بتوانند كمبودهاي زندگي‌شان را با پركاري‌هايشان جبران كنند، اگر نرم‌هاي گويندگان را مشاهده كنند متوجه مي‌شوند كه فقط عمرشان را تلف مي‌كنند چرا كه اصلا از لحاظ درآمد راضي‌كننده نيست.

واقعاً با خوندن این مطلب ناراحت شدم...قول میدم که اگر همین وضعیت تا 10 -15 سال دیگه ادامه پیدا کنه دوبله ی ایران متروک میشه و رو به فراموشی سپرده میشه...جالبه در سایت کافه سینما که این مطلب رو گذاشته بودن خیلی ها با استاد خسروشاهی همدردی بسیار کرده بودن ولی به خیلی از اون ادم ها بگی فیلم های جدید رو (اونایی که کیفیت دوبله شون خوبه مثل سرآغاز و...)با دوبله ببینید میگن نه زبان اصلی خیلی بهتر از دوبله است و بعضی میگن دوبله ی ایران بده!!!!!...اگر از طرف مردم و مسئولان اینقدر به این هنر بی اعتنایی نمی شد وضع دوبله ی ایران 4-5 ساله به این حالت نمی افتاد...تنها کاری که میشه کرد اینه که افسوس بخوریم و بگیم هنوز هم شنیدن صدای این اساتید باعث آرامش ما میشه...