دوست عزیزمان اطلاعاتی وسیع در مورد زبان کردی به طور مختصر و مفید در اختیار ما گذاشتند، که برای یافتن آن نیاز به ساعت ها و شاید روزها جستجو در فضای مجازی و حقیقی بود، لذا از ایشان تشکری ویژه دارم.

گرچه این بخش مربوط به پیشنهاد کاربران برای بهبود کافه است اما چون این بحث علاوه بر کافه در بعد فرهنگی کل جامعه نیز مؤثر است، امیدوارم، مدیریت محترم اجازه دهند که بحث را به پیش ببریم.

قبل از ورود به موضوع عرض می کنم، اهمیت جهانی یک زبان لزوماً مربوط به غنای لغوی آن نیست. به عنوان مثال زبان اسپانیایی بسیار غنی تر از انگلیسی است، اما در جهان امروز، اهمیت انگلیسی بیشتر است. و یا زبان های ریشۀ اسلاو بسیار غنی هستند (حتی زبان هایی که بیش از 5-6 میلیون نفر به آن تکلم نمی کنند)، اما همین کم بودن تعداد کاربران آن و همچنین کم بودن منابع آن در دیگر نقاط عالم موجب مهجور ماندن این زبان هاست.

من خودم به زبان کردی علاقۀ زیادی دارم و معتقدم چه بسا از لحاظ دایرۀ لغات و ساختار از فارسی نیز پیشتر است ولی اقتضائات زبان کردی و فارسی با یکدیگر متفاوت است و لزوماً نمی توان نسخه ای مشابه برای هر دو پیشنهاد کرد چرا که شرایط جهانی متفاوتی دارند.

فارسی دری زبانی است که از پیش از اسلام آغاز شد و با همین ظاهرش که مورد پسند بعضی از دوستان نیست، چندین قرن از ساحل دریای سیاه تا غرب مغولستان و از قفقاز تا اقیانوس هند، گسترش داشت و قرن هاست که جویندگان فرهنگ و علم و ادب در سرتاسر اروپا و شمال آفریقا و عمدۀ آسیا حتی تا چین، به آموختن آن به همین حالتی که هست، همت می گمارند. از طرفی برای هر زبان بخصوص زبان هایی در حد اهمیت فارسی که افرادی در سطوح مختلف علمی و فرهنگی به آن نیاز دارند، سطوح مختلفی از لغات نیاز است. برای فهم دقیق تر موضوع توجهتان را به امتحان های تعیین سطح زبان برای رشته های مختلف علمی و فرهنگی  در کشورهای جهان جلب می کنم. مدرک زبانی(آلمانی، انگلیسی، فرانسه) که یک فرد برای ادامۀ تحصیل در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در یک رشته خاص نیاز دارد؛ همه با هم تفاوت دارد و همچنین نوع مدرک و یا سطح آن از رشته ای به رشتۀ دیگر متفاوت است. مثلاً برای رشتۀ مهندسی یا فیزیک و ریاضی شما به سطح پایین تری از معلومات زبان نیاز دارید چرا که اولاً مخاطبتان تحصیلکرده است و ثانیاً از زبان ریاضی و علمی برای انتقال مطلب می توانید بهره ببرید، اما در مقابل در رشته ای مانند پزشکی علاوه بر جامعۀ علمی،شما با افراد عادی هم سر و کار خواهید داشت لذا باید اطلاعات بسیار بیشتری داشته باشید. از دیگر سو در رشته های علوم انسانی، پایۀ کار اصطلاحات متنوعی از زبان لاتین و فرانسه و آلمانی و انگلیسی است، و شما باید به همۀ آن اصطلاحات وقوف داشته باشید.

در کشور ما و کلاً مناطق همزبان ما در دو برهه از زمان تنفر نسبت به عرب اوج گرفت، یکی در دورۀ عباسی و پس از خیانت خلفای عباسی به اعتماد ایرانیان، که یکی دو قرن هم دوام داشت و دیگری از اواخر دورۀ قاجار که در سال های دهۀ  30و  40 به اوج رسید و این تنفر خود را در مخالفت با زبان عربی نیز نشان داد. تلاش های فرهنگستان ادب فارسی تا حدی توانست بعضی اصطلاحات مانند خودرو و هواپیما و دوچرخه و بیمه و شهرداری و... را جا بیندازد اما در زمینه اصطلاحات علمی بخصوص در زمینۀ هندسه توفیقی نیافت و خط و دایره و مربع و مماس و عمود و ... باقی ماند. در همین دوره استاد شهید دکتر علی شریعتی که همیشه موشکافانه به مسائل می نگریست در یکی از سخنرانی هایش نکته ای جالب را مطرح می کند، او لغت ماه را که در فارسی قدیم به صورت ماس نیز تلفظ می شده، مثال می زند، جواهری که با نام الماس می شناسیم به واقع نامش ماس و کلمه ای فارسی است(کلمات مشابه ماس به معنی ماه در زبان های هند و اروپایی وجود دارد)، اما ایرانی بعد از یکی دو قرن از ورود اسلام، چنان جذب عربی شده که لغت خودش را هم با تلفظ عربی می گوید. یکی دو قرن دیگر که می گذرد و ورق برمی گردد و ایرانی حاکم ممالک اسلامی می شود، این بار عرب فراموش می کند که الماس از آن خودش است و آن را الالماس می نامد. من بالشخصه باور ندارم که پیشینیان ما زمانی که فارسی را با حروف عربی نوشتند، نمی دانستند که تلفظ ث با س متفاوت است و سهواً تهمورث را با ث نوشتند. آنها آنچه را که می گفتند، نوشتند، مثلاً در فارسی باستان ثریتون نام فریدون است و از دیگر سو حرف با تلفظ مشابه ث در زبان های انگلیسی، آلمانی و روسی امروز هنوز وجود دارد. این از ناآگاهی و بی سوادی اجداد ما نیست که طبرستان را با ط نوشتند چرا که هنوز هم در بسیاری از مناطق فارس نشین در بعضی لغات ت درشت تلفظ می شود.آیا آنها نمی توانستند خواهر را خاهر بنویسند؟این لغت که هیچ مشابهی هم ندارد. علت آن است که فارسی نیز اصوات مرکب داشته و در تاجیکستان و افغانستان هنوز هم دارد و این از لاابالی بودن ایرانی نیست که آن را اون نیز می گوید چرا که اینجا هم صوت تلفیقی از آ و او  بوده است.

غرض از این مطلب آن است که ما باید منطقی به موضوع بنگریم، نمی توان زبانی را که 1400 سال به این سبک رواج داشته و مورد اقبال جهانی است به یکباره دگرگون کرد و املای آن را که هزاران نسخۀ خطی در سرتاسر دنیا دارد، تغییر داد و رابطۀ ایرانی را با هزار و چهارصد سال ادبیات و علم نیاکانش گسست و لذت ادبی را که از شعری مانند این شعر حافظ می بریم(گرچه بیشتر لغاتش عربی است)، برای نسل های بعد نابود ساخت:

حافظ هر آن که عشق نورزید و وصل خواست   احرام طوف کعبۀ دل بی وضو ببست