منصور عزیز و پیرمرد سپیدموی نازنین /

به نظرم بهترین کار کم و باز هم کمتر به کاربردن واژه های عربی در زبان فارسی است .

همین مشکل را ما در کوردی هم داریم با این تفاوت که در کوردستان ایران واژه های فارسی ، در کوردستان عراق و سوریه واژه های عربی و انگلیسی و در کوردستان ترکیه واژه های ترکی استانبولی که البته در حدبسیار کمی با زبان کوردی در هم آمیخته اند.

اما در زبان کوردی یک امتیازی که هست این است که معادل کوردی همهء آن مجموعه کلماتی که از زبان فارسی و سایر زبان ها وارد شده است وجود دارد و خود بنده درهنگام صحبت کردن به زبان کوردی خیلی کم پیش می آید که از کلمات غیر کوردی استفاده بگیرم .

و یک حسن دیگر زبان کوردی در نوشتن این است که ما در کوردی فقط یک ( ز ) داریم و در بیان کلمات هیچ ضرورتی برای انواع دیگر این حرف وجود ندارد همچنین حرف ( س ) .

اما در مقابل ما دو حرف ( ر ) دو حرف ( ل ) و سه نوع حرف ( و ) داریم که در تلفظ ( تفاوت ها ازنظر آوایی و آگوستیک ) یکی را نازکتر و یا کلفت تر و یا کشیده تر از دیگری ادا میکنیم و در نوشتن هم زیر آن حرف یک علامتی داریم کوچک و شبیه به عدد هفت ( متاسفانته اکنون فونت کوردی روی سیستمم نصب ندارم که نمونه اش را بنویسم ) .

در کوردی هرآنچه تلفظ میشود نوشته هم میشود و تمام نشانه های ( فتحه کسره و ضمه ) که در فارسی از دوران ابتدایی به بعد دیگر استفاده ای ندارد ، در کوردی کماکان استفاده میشود ولی با همان علامتی که در بالا اشاره کردم با این تفاوت که فقط برای ( " ر " کلفت ) در زیر حرف قرار دارد و در سایر حروف ( و ی ل ) در بالای حروف نوشته میشود و این باعث میشود به راحتی از هم تفکیک شوند .

همچنین دو حرف ( " ئـ  " و  " ـه "  ) نیز در ابتدا و انتهای بعضی واژگان می آیند .

بسیاری از دوستان بارها پرسیده اند که چرا مینویسم کوردی و نه ( کردی ) ؟

ما وقتی میگوییم : کورد بعد از حرف ک حرف و را تلفظ میکنیم و دقیقآ همان را نیز باید بنویسیم و برای دقیقتر فهمیدن شما نمونهء لاتینش را مینویسم : kurd و غلطش kord  .

حرف دیگری هم که ما در کوردی استفاده میکنیم حرفیست شبیه ( ف ) که البته سه نقطه دارد و برای کلماتی چون ویولون در ابتدا بجای ( و ) آن حرف که بیشتر به تلفظ اصلی این آلت موسیقی در کشور سازنده اش شبیهش میکند استفاده دارد مانند : فیولون (که البته در کوردستان عراق بیشتر به آن کمان میگویند تا با کمانچه تفاوت داشته باشد) هه فال ( دوست ) فیه ن ( شهر وین ) فینیز ( شهر ونیز ) مروف ( آدم ) هه فپه فین (  گفت و گو ) شروفه ( شرح ) و ..... .

در فارسی هم دیده و شنیده ام که همین حرف استفاده میشود درحالی که فقط تلفظ میشود ولی وجود ندارد و به جای ( و ) استفاده میشود . مانند نام : جواد . در تهران که بودم تاکسی های جوادیه همیشه همینجوری صدا میزدند ( javadieh ) .

( نوشتن کوردی به رسم الخط آرامی است که عربها / فارسها / کوردها / تورکها و هندوپاکستانی ها از آن استفاده میکنند و همچنین در کوردستان برای نوشتن به  شیوهء لاتین هم الفبای مخصوص و تائید شده ای وجود دارد که من به هیچ عنوان آن را نمیپذیرم ) .

زبان کوردی زبان ثروت مندی است و در خود زیرمجموعه های متفاوتی دارد ( لهجه و گویش ) که عبارتند از :

سورانی ( مناطق مابا لهجهء موکریانی و همچنین سلیمانییه و اطراف آن ) / هه ورامی ( اورامی ) گویش مناطق اورامانات ایران و عراق که اوستا را بدون ترجمه میخوانند و بسیار اصیل است / شکاکی یا بادینی ( یا به عبارتی کرمانجی* ترکیه / سوریه / بخشی از عراق و اطراف ارومیه ) / فیض الله بیگی ( اطراف و خود سنندج ) / کرماشانی ، کلهری و لکی ( کرمانشاه و حوالی آن ) .

* ( کرمانجی = کورمانجی ) تحقیقاتی در ایران و عراق انجام گرفته و با ارائهء اسنادی مشخص شده اصل واژه ( کورت ماد ) بوده که در گذر زمان لوس شده و بعدها به ( کوردمادی ) و ( کورمانجی ) و نهایتآ به ( کرمانجی ) تبدیل شده که این دلالت بر در آمیختگی مردم کوردستان با مادها بعد از ورود عیلامیان دارد .

تصویر زیر الفبای کوردی قبل از ورود اسلام را نشان میدهد :

همچنین الفبای کنونی :

الفبای زبان کوردی بر اساس رسم الخط سامی ( عربی )  از 29 حرف بی صدا و 8 حرف صدادار تشکیل شده است .

حروف بی صدا :

ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ / ز / ژ / س / ش / ع / غ 

/ ف / ڤ / ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی

حروف صدا دار :

ــا  /  و  /  وو  /  ــیــ    ـــی /  ــه  / ـێـ  ـێ /  ـۆ  / کسره کوتاه ه