با سلام

حیف از این جستار مرجع که در اینجا در حال خاک خوردن است.

در پستهای اولیه این جستار بانو وارد معقوله زیبایی شدند. دهه پنجاه را دهه طلایی موسیقی پاپ در ایران می نامند. دهه تکرار ناشدنی که به لطف بزرگانی بوجود می آید که امروز یا در میان ما نیستند یا اگر هستند اغلبشان دوره بازنشستگی خود را سپری می کنند و یا اگر هم خود را بازنشسته نکرده اند ترجیح میدهند دیگر هنرشان را مفت و مجانی در اختیار دیگران قرار ندهند.

در این جستار از بزرگمردانی نام برده شد که بنظر من بزرگی هنر آنان در واژه نمی گنجد. بزرگانی چون بابک بیات ، واروژان ، منفرد زاده ، آندرانیک ، زولاند و چشم آذر  و ..... با سازهای خود آهنگ نمی نواختند ، آنها بنظر من جادوگری میکردند اما افسوس که بسیاری از آنان در پشت پرده به چشم نیامدند و مردم آنچه شنیدند و دیدند فقط  صدای خوانندگانی بود که روز به روز به لطف این بزرگان محبوب و مشهورتر می شدند.

همه ما می دانیم در خلق یک اثر جاویدان و ماندگار عوامل بسیاری دخیل می باشد. ابتدا کلام باید جاری شود ، سپس ملودی و در پس آن تنظیم و در نهایت صدا. در بین مردم آیا کسی هست که ترانه غریبه آشنای گوگوش را نشنیده باشد؟ و یا با شقایق داریوش عاشق نشده باشد؟ ترانه خاتون ابی را چطور؟ و یا برادر جان داریوش ؟ یا مرثیه ستار و .......

بی شک نسل جوان و حتی میانسال امروزی اغلب بارها و بارها این ترانه ها را شنیده اند و از شنیدنشان لذت برده اند و هنوز هم لذت می برند. گذشت زمان این ترانه ها را کهنه نمی کند . همه مردم عامی  ، ترانه شقایق را بنام داریوش می شناسند و بس. چند نفر می دانند که این ترانه را چه کسی سروده است ؟ چند نفر می توانند بگویند چه کسی برای این ترانه ها ملودی خلق کرده است؟ حتی اگر بدانند شاعر و آهنگساز یک ترانه چه کسانی بوده اند آیا می دانند آنرا چه کسی تنظیم کرده است؟

به جرات می توانم ادعا کنم از هر 10 نفر (بلکه بیشتر) شاید یکنفر بداند ترانه سرای ترانه زیبای خونه این خونه ویرونِ داریوش فرضا ایرج جنتی عطایی می باشد. به راستی این ادعا گزاف است که بگوئیم که این واژه های زیبا و پرمعنای این شاعر بود که این ترانه را اینچنین بر دل ما می نشاند؟ از سراینده که بگذریم باید گفت این بابک بیات بود که با ملودی زیبای خود به این ترانه جان بخشید. آیا اگر فرضا یک ریتم 8/6 روی این شعر گذاشته می شد تا شنونده حین زمزمه کردن با آن بشکن هم بزند چه بر سر واژه گان این ترانه می آمد؟.

در واقع این بابک بیات بود که به واژه گان ایرج جنتی عطایی جان بخشید و تحریر های خود را بر دهان داریوش جاری نمود تا او آنرا در واقع بازخوانی کند!!!!!. سپس این محمد اوشال بود که با تنظیم زیبای خود ترانه را تزئین نمود تا یک اثر جاویدان نهایتا با صدای داریوش به گوش ما برسد.محمد اوشال که امروز در گمنامی تمام ترانه هایی را برای ما خلق نمود که پس از سالها از شنیدنشان سیر نمی شویم.  امروز داریوش این ترانه را بارها و بارها در کنسرتهای خود اجرا می کند و مخاطبین خود را از خود بیخود می کند.

خواننده در نوک پیکان است و آنچه مردم می بینند نوک پیکان است. براستی جایگاه شاعر و آهنگساز و تنظیم کننده در این کنسرتها کجاست؟ چه مقدار از دلارهایی که مردم برای دیدن این کنسرتها پرداخت می کنند به بابک بیات می رسد؟ چه مقدار از دلارهایی که خانم گوگوش از کنسرتهای خود در دبی و کانادا دریافت نمودند را به اردلان سرفراز دادند ؟ حالا دلار به کنار ، آیا غیر از این است که اشتهار این اثرهای زیبا تنها به کام خوانندگان سکه میخورد؟ شخصا بسیار دلم بدرد می آید وقتی یک ترانه فاخر را می شنوم اما خوانندگان و شنوندگان نامی از خالقین اصلی آن نمی برند در حالیکه می دانم بیش از هفتاد درصد از زیبایی یک اثر ماندگار مدیون عواملی ست که در پشت پرده قرار دارند.

آیا قبول دارید که سالهاست که از خوانندگان محبوب خود مانند ستار و داریوش و ابی و گوگوش به اندازه انگشتان یک دست یک اثر زیبا و ماندگار نشنید ه ایم. در حالیکه صدا هنوز همان صداست. اما دیگر نه بابک بیاتی هست و نه واروژانی. من حق میدهم به مسعود فرد منش که می گوید دیگر برای دیگران شعر نمی سرایم مگر آنکه خود آن را بخوانم. و یا حسن شماعی زاده که می گوید دیگر آهنگی نمی سازم که اگر بسازم باید خواننده اش خودم باشم . و یا اردلان سرفراز که در پی احقاق حق خود برآمده است و از ایجاد فاصله مادی بین خوانندگان با ترانه سرایان و آهنگسازان شکایت می کند.

اگر به دوستانی که تعصب خاصی به خوانندگان مورد علاقه خود دارند بر نمی خورد باید عرض کنم خوانندگان بزرگی مانند ابی با پولهایی که حق بابک بیات یا ایرج جنتی عطایی می باشد برای خود در اسپانیا قصر خریده است. کافیست ترانه هایی که اردلان سرفراز و شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی برای خواننده ای مانند گوگوش سرائیده اند را از لیست ترانه های گوگوش حذف کنید. ببینید نتیجه چه خواهد شد.

من بدون لحظه ای تردید حق را به اردلان سرفراز میدهیم که در پی احقاق حق خود برآمده است و از خوانندگانی که ترانه های او را می خوانند مطالبه حقوق خود را دارد. او حتی می گوید درآمد های ناشی از فروش سی دی و ویدئو ها مال خودشان. اگر حق ترانه سرایان را از برگزاری کنسرتها بدهند ما را بس. و در این وادی فقط داریوش و معین دعوت اردلان را لبیک گفته اند و مابقی حتی به روی مبارک خود نیاورده اند.

بهمین دلیل است که امروز اغلب خوانندگان مطرح از شمردن اسکناسهای خود عاجز هستند اما ترانه سرایان و آهنگسازان اغلب با فقر دست و پنجه نرم می کنند. درست است که هیچ قانون و شیوه نامه مدونی در اینخصوص وجود ندارد اما چیزی در ضمیر ما انسانها وجود دارد که زمانی به آن می گفتند وجدان!!!!

ترانه های زیبایی چون جاده - مرداب - برادر جان - شقایق - بوی گندم - دو پنجره و ...... بسیار زیبا هستند. خوانندگان این ترانه ها بسیار خوش شانس بودند که قرعه خواندن این ترانه های بنام آنها افتاد ، که اگر این ترانه های زیبا نصیب هر خواننده ای که یک ته صدایی ناچیز داشتند اکنون زبانزد خاص و عام بودند و به همان اندازه مشهور. ملودیهای بی نظیر و کلامهای سنگین این ترانه ها راز ماندگاری آنها بودند نه صدای خوانندگانش ، که اگر غیر از این باشد این خوانندگان ترانه های بسیار دیگری را نیز خوانده اند که امروز حتی خودشان از بازخوانی آنها شرم دارند. آیا غیر از این است که دود حاصل از نتیجه عدم همکاری مسعود فردمنش با سیاوش قمیشی در چشم نسلی رفت که از آلبومهای حکایت یک و دوی آنان سرمست شده بودند؟

برای اینکه اثبات نمایم این کلام ترانه سرایان و ملودی زیبای آهنگسازان بود که این خوانندگان را به چنین اشتهاری رساند کافیست اشاره ای داشته باشم به دو نام آشنا که بانو نیز در پستهایش به نیکی از آنان یاد نمود .  از بین دهها خوانندگان امروزی که طی دهه اخیر در لوس انجلس متولد گردیدند و چند برابر آن در همین تهران خودمان  به اشتهار رسیدند کافیست ترانه های مانی رهنما و حامی را گوش کنید تا ببینید تاثیر آهنگساز و ترانه سرا در خلق یک اثر چقدر اهمیت دارد. در واقع بابک بیات با معرفی این دو عزیز اثبات نمودند که زیبایی یک اثر متاثر از آهنگسازی درست و کلام فاخر می باشد. وقتی اولین بار ترانه پرنده مانی را شنیدم حس این ترانه ناخودآگاه مرا به دهه پنجاه برد. حامی وقتی ترانه مهتاب با شب راه نیومد را می خواند گویی دهه طلایی ترانه ایرانی در دهه پنجاه زنده شده است.

بانو حق مطلب را در خصوص جناب طلایه دار ، بابک بیات ادا نمودند اما در خصوص این بزرگمرد هنوز ناگفته های فراوانی وجود دارد که اگر فرصتی دست دهد خدمت دوستان خواهم گفت ، براستی آیا میدانید اگر این فاصله مادی بین خوانندگان و آهنگسازان بوجود نیامده بود امروز طلایه دار هنوز در میان بود ؟؟؟؟ . مانی و حامی از شاگردان بر حق مکتب طلایه دار بودند تا ثابت گردد خوانندگان بزرگ و قدیمی لوس آنجلسی که امروز از شنیدن آثار قدیمی شان بوجد می آئیم مدیون بزرگانی هستند که در نزد مردم عامی ناشناس مانده اند. من دلم بدرد می آید وقتی می بینم نسل امروز  بابک بیات را بواسطه موسیقی زیبا و دلنشین سلطان و شبان بیاد می آورد.

امیدوارم به روزی برسیم که نام ترانه سرا ، آهنگساز و تنظیم کننده یک اثر را در کنار نام خواننده قرار دهند و همه بدانند در خلق یک اثر زیبا همانقدر خواننده سهم دارد که ترانه سرا و آهنگساز و تنظیم کننده . و صد البته عواید آن باید نصیب تمام عوامل آن اثر گردد. اگر چنین شود قطعا باز شاهد بوجود آمدن آثار زیبا خواهیم بود. طی پنج سال گذشته نه داریوش و نه ستار و نه گوگوش و نه ابی هنوز نتوانسته اند ترانه ماندگاری را به طرفدارانشان ارائه کنند. و این در حالیست که در دهه پنجاه این بزرگان در هر سال حداقل بیش از ده ترانه زیبا و ماندگار از خود بیادگار می گذاشتند.

اگر عمری باقی باشد در پست بعدی به مراحل خلق یک ترانه فاخر و نقش ملودی و تنظیم اشاره خواهم داشت. ضمن آنکه امیدوارم تلاشهای اردلان سرفراز در خصوص پیگیری حقوق خود از خوانندگان در آنسوی آبها هرچه زودتر به نتیجه برسد تا مجددا شاهد خلق اثرهای زیبا از سوی خاطره سازان روزهای دور خود باشیم. همچنین امیدوارم بانو نیز با بازگشتشان مطالب این جستار را ادامه و به اتمام برسانند.

ارادتمند

بروبیکر