هر جا سخن از ترجمه است نام "ترجمه چندرسانه ای" می درخشد.

قبلا در چند پست به زیرنویس های غیر حرفه ای یا اینترنتی اشاراتی کرده بودم

در مطالعات چندرسانه ای ما به این زیرنویس ها fansub می گوییم یعنی زیرنویسی را که یک fan برای fan دیگر انجام می دهد یعنی زیرنویس برای همه و توسط همه!

موضوع بسیار جالبی است و چند رساله دکتری در اسپانیا در این مورد به نگارش در آمده است. و ما هم در ایران مشغول بررسی این موضوع به شکلی مفصل هستیم. ادبیات تحقیق بیان می کند که این زیرنویس ها از کیفیت نازلی برخوردار هستند و اصولا هنجارهای فنی مثلا طول جمله زیرنویس، مدت زمان نمایش زیرنویس و تعداد لاین ها در آنها رعایت نمی گردد پژوهش های موردی خودم نشان می دهد وقتی این زیرنویس ها در نرم افزار subtitle edit قرار می دهدم تعدادی از لاین ها قرمز می گردد چون ظریف لاین ها رعایت نشده است و البته موضوع بسته به نوع فیلم و نوع دیالوگ های فیلم دارد اگر دیالوگ های فیلم کوتاه باشند خب ترجمه هم کوچک می شود. ظرفیت هر لاین باید 38 کارکتر باشد که شامل علائم نقطه گذاری و فاصله نیز می شود. حالا شما تصورش را بکنید که فیلمی دارای مکالمه های سرعتی نیز داشته باشد و چه مشکل بزرگی برای بیننده پیش می آید مخصوص بینننده ایرانی که با دوبله بزرگ شده است و هنوز به زیرنویس عادت ندارد.

در این پست می خواهم که پژوهش موردی انجام دهم. فیلم TED 2012را انتخاب کردم خود فیلم را تماشا کرده ام و بسیار به آن علاقه دارم. ژانر فیلم کمدی و دوبله نیز نشده است و فکر نمی کنم دوبله شود چون دچار ممیزی بیش از حدی خواهد شد.

1. بررسی زیرنویس با کمک نرم افزار subtitle edit:

تعدادی از لاین ها قرمز شدند مثلا نمونه ذیل را نگاه کنید یک لاین بیش از 50 کارکتر گذاشته شده است در نتیجه بیننده مطمنا مجبور خواهد شد فیلم را به عقب برگرداند چون نمی تواند تمام زیرنویس را کامل بخواند.  احتمال می دهم زیرنویس از طریق نرم افزار edit یا workshop انجام نشده است. ولی ما به عنوان زیرنویس گذاران حرفه ای باید هنجارهای زیرنویس گذاری را در کارهای خود رعایت کنیم که بر مبنای هنجارهای اروپا می باشد.

2. بررسی خود زیرنویس (نقش خلاقیت؟):

زیرنویس گذار جملات زشت فیلم را به صورت تحت الفظی ترجمه کرده است این جملات در فرهنگ آمریکا جنبه طنز دارد ولی وقتی به صورت تحت الفظی به فارسی برگردان می شوند رکیک بودن ان در چشم می زند و فکر نمی کنم حس خنده و شوخی به بیننده دست بدهد.

1. تصریح: در نمونه ذیل زیرنویس گذار واژه تویت را برای بیننده ایرانی توضیح می دهد (حرکت جالبی بود)

اما این توضیحات همیشه جالب هم نیست در نمونه ذیل دقت کنید که زیرنویس با توضیحاتش یک سوم صفحه را فرا گرفته است! و در این فرصت بیننده نمی تواند تمام مطلب را بخواند و فیلم را که نمی شود همش عقب و جلو کرد و روند لذت را از بین برد:

اما چندین مورد خلاقیت در زیرنویس دیده ام مخصوصا در هنگام ترجمه بینامتنیت ها. نمونه ذیل را نگاه کنید:

دیالوگ انگلیسی از این قرار است:

Back off Susan Boyle! (جلو نیا سوزان بویل).

این حرف رو تد به شخصیت پسر داستان که تپل است می زند و سوزان بویل به نظر شخصیتی کمی خنگول می آید ولی چاق نیست برای همین زیرنویس گذار در ترجمه اش اینگونه اعتراض می کند. اما در نسخه زیرنویس از نمونه فارسی مثال زده شده است  و در عین حال زیرنویس گذار معتقد است که نباید به وی توهین شود!

اما اینگونه ایرانیزه کردن ترجمه آیا مقبول است یعنی بیننده می پسندد؟!

P.S: در زیرنویس همگام سازی رعایت نشده است و در نسخه فیلم و نسخه زیرنویسی که من دارم زیرنویس ها عقب و جلو هستند و برای همین در تصاویر بالا زیرنویس مربوطه به آن صحنه نمی باشد و عقب تر از صحنه اصلی پخش شده است اما مهم زیرنویس فارسی است که دیده شود.

منبع این پست مربوط به تحقیقات (در جریان) اینجانب در باب ترجمه چندرسانه ای در ایران می باشد.