(۱۳۹۴/۱/۱۸ عصر ۰۶:۵۵)ویگو مورتنسن نوشته شده:  

واقعا ما چه انتظاراتی از ترجمه یک فیلم دوبله شده داریم؟ ترجمه خوب از دیدگاه ما بینندگان دوبله فیلم یا مستند چیست؟

درود برشما و دیگر خوانندگان گرامی

ابتدا در کل به عنوان یک خواننده کتاب و یک بیننده فیلم نظرات شخصیم رادرباره «یک ترجمه خوب» معروض می دارم:

شرط اول : ترجمه خوب درکل باید به متن اصلی صادق باشد. عاری از برداشتهای شخصی مترجم یا تغییر ، تحریف و جرح وتعدیل جهت سفارشی سازی من باب خوشایند یا فشار سرمایه گذارپروژه.

شرط دوم: ترجمه باید صحیح باشد چه ازنظراملای لغوی چه مفهومی. مترجم باید اشراف کامل به ادبیات و دستور زبان فارسی داشته همینطور گرامر زبان اصلی متن را بداند و با فرهنگ واصطلاحات آن آشنا باشد و در معادل سازی زمان ها و اصطلاحات نهایت دقت و ظرافت رابه خرج دهد تا خدشه ای از لحاظ مفهومی به منظور اصلی نویسنده وارد نیاورد.

شرط سوم: ترجمه باید انطباق وضعیتی،زمانی و تاریخی داشته باشد. فرضا ادبیات به کار رفته در ترجمه یک کتاب بامضمون داستانی دربار لویی شانزدهم باتوجه به نوع گفتار آن دوران باید صرفا سنگین و کلاسیک باشد و ازکاربرد جملات و واژگان محاوره ای وپیش پا افتاده حذر گردد.

شرط چهارم: ترجمه باید گیرا،شیوا و روان بوده، بسته به رده بندی سنی و سبک (ژانر) کتاب یا فیلم قابل فهم و دریافت باشد واز کاربرد کلمات مهجور وناآشنا برای بینندگان حذر گردد.

اما درجامعه مقید ما با توجه به پای بندی عامه به عرف و شرع که گاهی متاسفانه تعصب مفرط نیز بدانها اضافه می گردد، سرمایه گذار ناچار است سفارشی کار کند تا کالایش درسطح خاص وعام بی دردسر و بدون حرف و حدیث پخش شود پس بهرحال دراکثر اوقات متنی که می خوانیم و فیلمهایی که می بینیم و می شنویم تفاوتهایی اندک تا صدو هشتاددرجه ای با نسخه و منظور اصلی سازنده دارد. آیا این رویکرد درست است؟

چندی پیش میخواستم برای فیلم شورش بی دلیل مقاله ای تفصیلی بنویسم . ناچار شدم فیلم را چندبار هم دوبله و هم به زبان اصلی ببینم و این امر باعث ایجاد چالشی در ذهن من بیننده گردید. فیلم شورش بی دلیل Rebel without a cause 1955 پنج دهه تا کنون بعنوان الگویی روان شناختی برای بحران های نوجوانی مطرح شده و حتی بعنوان سوژه در جلسات روان-درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. تک تک جزییات بنابه هدفی روان شناختی درفیلم جایگذاری شده اند. از انتخاب هنرپیشه،طراحی لباس و صحنه ها و دکور ونورپردازی گرفته تا دیالوگ که مهمترین پیام رسان فیلم مزبور می باشد. متاسفانه نسخه دوبله فیلم که من دیدم در برخی صحنه های کلیدی من جمله سکانس پایانی تغییری اساسی نموده و ایرانیزه شده بود و چنانچه من فقط به دوبله فیلم بسنده می کردم فیلم در آخر یک پایان خوش و خرم و ایرانی پسند و درعین حال مضحک و بچه گانه داشت.

http://cafeclassic4.ir/thread-634-post-2...l#pid23293

مقصر در این برگردان تحریف شده چه کسی بود؟ وارد کننده فیلم؟مترجم؟ ویراستار؟مدیر دوبلاژ؟دوبلور؟... این بحث را بابرخی بزرگواران دوبلاژ کافه مطرح نمودم به این قصد که بصورت گلایه ای از وضعیت دوبلاژ ایران در نشریه ای منتشر کنم اما سردبیر متاسفانه اساس مقوله را بعلت چالش برانگیز بودن و دردسرآفرینی نپسندید. بهرحال از پاسخ جامع و متین عزیزان فرزانه درس ها گرفتم و به این نتیجه رسیدم که دنبال مقصر نباشم، همانطور که عرض کردم همواره چه پیش و چه پس از انقلاب فرهنگ عرف و شرع ما اجتناب می کرده که بسیاری صحنه ها حذف و گفتارها تغییر یابند. عزیزی به من پیام دادند که در همین مورد ، درمصاحبه ای جلال مقامی گفته که «اینقدر نگویید که این تغییرات تقصیر دوبلورها و مدیر دوبلاژهاست. وقتی این طوری به ما سفارش می دهند...».آری، همواره هم این سفارش ها بوده و هست و خواهد بود.

اما سوالی اینجا پیش می آید: هدف ما از دیدن فیلمهای غیرایرانی چیست؟ اگر وقت گذرانی صرف یا لذت بردن گذرا و یا دیدن هرفیلمی درجمع خانواده بدون دغدغه خاطر است شاید دوبله های سانسوری و ایرانیزه کاربرد بهینه داشته باشند. اما اگرآشنایی با فرهنگ و آداب و گفتار سایر ملل وپیام اصلی فیلمساز برایمان مهم است در دوبله سوای رعایت شروط کلی فوق الذکر برای ترجمه اثر، سایر عوامل دخیل در تیم دوبلاژ ازسرمایه گذار ، ویراستار (اگر این نقش به دلایل مالی حذف نشود) و مدیر دوبلاژ و دوبلور باید به محتوای اصلی فیلم وفادار باشند و شاید تنها دستکاری قابل قبول این بین درتغییر اندک جملات اصلی همانا باید فقط در سینک کردن حرکات لب اتفاق بیفتد و لاغیر... خلاصه صداقت باید همه جا حرف اول را بزند. البته دوبله فیلم یک تفاوت پررنگ دیگر نیز با ترجمه کتاب یا زیر نویس دارد،عرض کردم تیم - حضور مترجم تا آخرین لحظه دوبله از نظر من جهت نظارت و همفکری و لحاظ کردن پیشنهادات اصلاحی سایر عوامل الزامی می باشد.

در مورد ترجمه زیرنویس هم از آنجا که مترجم باید فیلم را بادقت ببیند و باحفظ منظور و مفهوم اصلی، حداکثر اختصار را درترجمه جملات مخصوصا درفیلمهای دیالوگ محور رعایت کند،مسئله بسیار حساس است. متاسفانه بسیاری از مترجمین جوان کنونی حتی فیلم یا سریال را ندیده از روی متن انگلیسی آن ترجمه می کنند! و گاهی انگار بین سایتهای زیرنویس مسابقه باشد، زیرنویس زودتر از خود فیلم یا سریال آپلود می شود!!! نتیجه آن می شودکه یا برخی جملات خیلی طولانی است و سریع از مقابل دیدگان بیننده می گریزد یا اصلا مفهوم کلام هنرپیشه را نمی رساند و یا حاوی نمک ریزی و جلب نظر کاذب مخاطب است و...

http://cafeclassic4.ir/thread-586-post-2...l#pid20942

کوتاه کلام من هنوز هم در فراغت خود لذت دیدن اکثر فیلمهای کلاسیک دوبله قدیم را به لطف دقت نظر ادیبانه مترجمین و ویراستاران بنام این صنعت، درایت مدیران دوبلاژ دلسوز وباسواد و هنرنماییِ صدای مخملین و پراحساس وسمپاتیک اساتید جاودان دوبله با هیچ تفریح دیگری عوض نمی کنم واگرهم گاهی به صحت کلامشان در ادای اصل مطلب مشکوک شوم می گذارم به حساب همان سفارشی ها... اما در مورد فیلمها و سریالهای جدید بادرنظر گرفتن بازترشدن فضای فرهنگی و گفتگوی تمدن هاو... «سفارشی» شدن را توهینی به شعور بیننده می دانم امروزه برای تماشاگر چندوچون تمامی فیلمهای معتبر بادرج رده بندی گروه سنی و ژانر مربوطه ونقد پیشینه و پسینه اهالی سینما روشن گردیده وشخص بنابه سلیقه و عقل و اعتقاداتش قادر به انتخاب است. اگر این اندک حقوق تماشاچی رعایت گردد که فبها درغیر اینصورت به قول یکی از اساتید گرام کافه : "با وضعیتی که زیرنویس و دوبله پیش می رود من بیننده ترجیح می دهم فیلم را به زبان مادری ببینم حتی اگر به زبان چینی باشد!"

حق نگهدارتان

-------------------------------------------------------------------------------------------

جناب مورتنسن بدنیست برای تحقیقتان ضمن مطالعه صفحات ارزشمند و خواندنی همین جستار،این لینکها را هم مطالعه بفرمایید:

http://afarineshdaily.ir/afarinesh/News.aspx?NID=19891

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=45139

http://www.cinemakhabar.ir/NewsDetails.aspx?ID=20874

http://www.hamvatansalam.com/news50260.html