اینجا بر خودم واجب دیدم که مروری هر چند کوتاه بر سینمای ژاپن داشته باشم .چون قرار است مروری کوتاه باشد ، گذاری شتابان خواهد بود از میان چشم انداز های این سینما به قصد برداشتی کلی با مکثهای کوتاه بر عوامل ، وقایع و شخصیتهای هویت بخش و بررسی رابطه های این سینما با تحولاتی که تابع اوضاع اجتماعی ، سیاسی و غیره فیلم در ژاپن طی کرده تا سینمای ژاپن معنی و شکل امروزیش را داشته باشد.

تاریخ سینما در ژاپن  مثل خیلی از کشورهای دیگر با دستگاه کینه توسکوپ (kine toscope)   که شبیه یه جور شهر فرنگ که یک نفر از سوراخ بالای دستگاه نگاه میکرد شروع شد .مهمترین عامل در بدو پیدایش سینمای در ژاپن نقال ها (Bonshi)  بودند که فیلمهای اولیه رو برای تماشگران توضیح می دادند .اولین فیلمهای ژاپنی را بخش جدید التاسیس عکاسی  فروشگاه بزرگ میتسوکوشی  ساخت. در این فیلم گینزا(Ginza) محله مغازه های شیک توکیو و گیشاهایی از بعضی از محلات توکیو و کیوتو را نشان می داد.

در 1908 کاوایورا بعد از بازگشت از امریکا و دیدار از استودیوهای ادیسون اولین استودیوی ژاپنی را ساخت.اولین فیلمها ، فیلمبرداری مستقیم از روی اجراهای نمایش شیمپا بود.(Shimpa نمایش دوره می جی درام با زمینه امروزی معاصر بود ) اولین کارگردان واقعی سینمای ژاپن شوزماکینو (Shozo Makino  متولد 1878) و بهترین هنرپیشه این دوره  نسبت به آن زمان (اونوئه Onoue متولد1875 ) بود.دوره تثبیت در سینمای ژاپن مربوط به شیوه شی گه کی (Shigeki) که با اصلاحات واقع گرایانه تئاتر در غرب ارتباط داشت.در 1931 هینوسوکه گوشو اولین فیلم ناطق ژاپنی را به شیوه امروزی به اسم همسر من و همسر همسایه ساخت.در فیلمهای جنگی ژاپنی قهرمان هرگز به خدا و نیروهای مافوق انسانی متوسل نمی شود، صحبتی از بر حق بودن آرمانها نیست و افراد گوئی فقط به خاطر مردن می جنگند.رویداد مهم در دهه پنجاه در سینمای ژاپن ظهور فیلم غیر متعارف و ارزنده راشومون(Rashomon)  اثر کوروساوا  1951 که جایزه بزرگ فستیوال ونیز  را به دست آورد و در سال 1952 میزوگوچی ، با زندگی اوهارا و سال بعد با فیلم تابناک و یگانه اش (Ugesto Monogatari)  در غرب معروف به افسانه های ماه مه آلود توفیق جهانی یافت که این نقطه عطفی در حیات سینمای ژاپن بود.موفق ترین فیلم تجاری سینمای ژاپن بعد از جنگ فیلمی است به نام اسم تو چیست؟ این فیلم اقتباسی از فیلم امریکایی پل واترلو است.در دهه 50 ساختن دو نوع فیلم دیگر هم به غیر از فیلمهای عشقی احساساتی رواج پیدا کرد،یکی فیلمهای اشباحی و دیگر فیلم های افسانه ای .ریشه فیلمهای اشباحی را باید در تئاتر کابوکی یا دقیق تر در نمایش داستان شبح یوتسویا جستجو کرد.فیلمهایی که در این مایه ساخته می شد  به جز معدودی اوگتسومونوگاتاری و کوایدان کمتر قابل توجه هستند.در زمینه فیلمهای هیولایی ژاپنی ها شخصیتهای مافوق طبیعه ای مثل گودزیلا را عرضه کردند.

  کارگردانان مهم سینمای ژاپن

 کنجی میزوگوچی : نام سینمای ژاپن با اسم او مترادف است .سینما او را با زندگی اوهارا و اوگتسو مونوگاتاری به علاقمندان معرفی می نماید.وی استاد فضا سازی است و فضا در کارهایش نقش اساسی دارد .مایه اصلی آثارش این است که عشق زن ،مرد را رستگار می کند.به گفته کوروساوا بعد از او دیگر کسی نمی تواند گذشته ژاپن را آن طور روشن و واقعی نشان دهد.

هینو سوکه گوشو: او ادبیات وزین را در مقابل ادبیات روزنامه ای و بازاری وارد سینما کردو برای سناریو اهمیت خاصی قائل بود.در آثارش ترکیبی از کمدی تراژدی به سبک چاپلین و دسیکا منعکس است.سبکی که در ژاپن گوشوئیزم شناخته شده است از فیلمهای او مهمانخانه ای در اوزاکا ، آنجا که دودکش ها دیده می شوند.

یاسو جیرو اوزو:ژاپنی ها اوزو را ژاپنی ترین فیلمساز خویش می دانند.خانواده محور اساسی کارهای اوزو است .وی به شخصیت سازی و وقایع فرعی اهمیت بیشتری می دهد و در نتیجه کارهایش بدون تحرک و کند جلوه می کند.از کارهای عمده اش داستان توکیو، اواخر بهار ، اوایل بهار

میکیو ناروسه: این کارگردان به خاطر فیلمهای بسیار تلخ و بدبینانه اش متمایز است .مایه آثارش اینست که دنیا و زندگی بی معنی است و گریزی نیست و خوشبخت واقعی کسانی هستند که می میرند.فیلمهای مهم او : زن، برادر بزرگ و خواهر کوچک،خوراک،زن و شوهر

شیرو تویودا:وی بیش از هر عامل دیگر در فیلم روی هنرپیشه و بازی او تکیه می کند و فیلمهای او معمولا از حس لحظه ای آکنده است.وی استاد تجسم روحیه انسانی است فیلمهای او:روابط زناشوئی ، سوت علفی ،گربه،سرزمین برفی

کیسوکه کینوشیتا:فیلمسازی است که در سینمای ژاپن مقامی مثل رنه کلر در سینمای فرانسه را دارد.طبل دریده ،آفتاب و گل سرخ و زمان شادی و اندوه بعضی از فیلمهای اوهستند.

اکیرا کوروساوا:نام آورترین سینماگر ژاپن در خارج از مرزهای این سرزمین می باشد.وی به جامعه بیمار اعتقادی ندارد .از کارهای شاخص او هفت سامورائی ، راشومون ،یوجیمبو

کیمیسا برویوشیمورا:وی به فیلمهای ژاپنی سیک و سرعت و تنوع بخشیده است.از کارهای عمده اش :ایسی ماتسوا از جنگل ،مردانی که فیل را خوردند

تاداشی ایمایی :در آثارش بیشتر به طبقه کارگر و فقیر توجه می کند .تعدادی از کارهایش:دشمن مردم،عشق پاک،برنج

مازاکی کوبایاشی :در آثارش با سنت های اصلی شیوه زندگی ژاپنی مبارزه کرده است.کوبایاشی به خاطر استادی در بیان قصه و روانکاوی ماهرانه اش از مقام یک خرده گیر اجتماعی به مراتب بالاتر می رود.آثار عمده او:اتاقی با دیوارهای قطور ،شرایط انسانی در سه قسمت ،میراث ،هاراکیری ،کووایدان

ناگیسا اوشیما:چشمگیرترین استعداد ظاهر شده در دهه 70-60 که آثارش بیشتر به مسایل جوانان امروز ،مسایل سیاسی و تباهی سیستم موجود می پردازد.فیلمهای وی بسیار شخصی و سوررآلیستی است .شهر عشق و امید، سرگذشت بیرحم جوانی ،گورستان ،امپراتوری احساس از فیلمهای شاخص او به شمار میایند