اول که عنوان این تاپیک خاص رو در بخش سینمای تخصصی دیدم خیلی برام نامأنوس بود (مثل ارتباط  تصویر گیف بالا با عنوان این تاپیک 1*). اما خوندن مطالب پربار جناب دون دیه گو دلاوگا  هم لذتبخش بود  و هم این فایده رو داشت که دایره معلومات عمومی ام رو بازتر کرد. 2*   چون وقتی صحبت از رقص، موسیقی، عشق، وحشت، جنایت، تاریخ، دین، ورزش و اینجور مقولات عمومی میشه همه مون می تونیم مثالهای سینمایی بزنیم. اما خوبه که در موارد خاص هم بتونیم پیوندهایی سینمایی پیدا کنیم. در سایتهای معماری مضمون فیلمهایی که هر آرشیتکتی باید ببیند- خیلی به چشم می خوره. من از این سایتها پنج تا فیلم سینمایی رو از کلاسیک تا مدرن و پست مدرن انتخاب، و چکیده ای از دیدگاه معماریشون رو ترجمه کردم:

Fountainhead (1949)

خلاصه: هاوارد روآرک مهندس آرمانگراییه که به علت نامتحانس بودن طرحهاش با تفکر موجود معماری از دانشکده اخراج می شه. او مدتی را معطل سر می کنه تا بالاخره در شرکت هنری کمرون استخدام میشه. کمرون که به روآرک هشدار می ده اگر از بدعت گذاری دست برنداره به فنا می ره، خودش چندی بعد می میره.

کارگردان فیلم رو با اقتباس از یک کتاب و تحت تاثیر زندگی معمار مشهور فرانک لوید رایت ساخته. او در فیلم خود تلاش می کنه جایگاه معماران رو در جامعه نشون بده. این فیلم صحنه های بسیاری از معماری مدرن (نسبت به زمان خودش) رو به نمایش می گذاره. 

The belly of an architect (1987)

خلاصه: یک معمار آمریکایی به ایتالیا سفر میکنه تا از نمایشگاه "بوله" معماری ایتالیایی که به خاطر طراحیهای بیضی شکل مشهوره بازدید کنه. در طول نه ماه زندگی او متحول می شه.

کارگردان با یک طنز تلخ سعی می کنه جنبه ای آرمان گرایانه از معماری رو نشون بده؛ طرح پروژه های ناتموم یا درک ناپذیر برای بیننده که غالبا یا کاملا به اجرا در نیومدن. نمادهای عجیبی که برای ما می تونن رویا گونه یا کابوس برانگیز باشن. نمایش اشیا مدور مثل میوه ها، ژیروسکوپ و سنوتاف نیوتون کنایه از پروژه های نئوکلاسیک آرشیتکت فرانسوی قرن هجده اتین لوییس بوللی است که عملا محقق نشدند در حالیکه فیلم تاکید روی سوژه گرد، واقعی و البته غیر منتظره داره: شکم! شکم یک زن باردار و شکم برآمده یک بیمار.

Dark City (1998)

خلاصه: جان مرداک یک روز صبح در یک هتل ناشناس از خواب بیدار میشه در حالیکه حافظه اش رو از دست داده و به نحوی متوجه میشه که بخاطر قتل چند نفر تحت تعقیب پلیسه. او سعی می کنه هرطور شده از گذشته اش چیزی رو به یاد بیاره و در این راه سر از دنیایی غیر زمینی درمیاره که توسط "بیگانگان" اداره میشه.

شهر تاریک به عنوان یک اثر پست مدرن حاصل پیوند نوآرهای کلاسیک به ژانر علمی تخیلی است. مدرنیته در طراحی و معماری این شهر بوضوح دیده می شه. ساختمونها با ساختار ستونی، محکم و چسبیده بهم و بعضا پلکانی، بافتی خشن به شهر داده اند که معماری سبک آرت دکو رو به نمایش می گذارند.

Inception (2010)

خلاصه: دام کاب یک دزد ماهر بین المللی و خاصه زیرا چیزی که او می دزده پول یا شیء عتیقه از مکانهای مشخص نیست بلکه او اسرار ارزشمند شخصیتهای مهم را از درون رویاهاشون در عالم خواب می دزده و در عالم بیداری به مشتریهاش می فروشه. یک مجرم فراری بین المللی که وقتی گیر میفته در آخرین فرصت برای آزادی و بازپس گرفتن زندگیش اینبار باید بجای برداشتن یک سرّ، یک تلقین رو در ذهن شخصی مهم جاگذاری کنه.

تم اصلی فیلم نولان معماری نیست بلکه او با توانایی معماران در طراحی ساختمانها، محله ها و شهرها در ذهن افراد- داستان رو بسط می ده. دیالوگی از دی کاپریو توی فیلمه که می گه؛ -این فرصتی بی نظیر برای ساخت آرمان شهریه که در واقعیت نمیشه بنا کرد.- در قلمروی رویا دست آرشیتکتها بی شک در خلاقیت بازتره تا رویا رو تبدیل به هزارتویی پیچیده بکنن مثل راه پله هایی بی انتها. چرا؟ تا شخص هرگز به آخر نرسه و رویا تموم نشه و در جریان این کند و کاو اسرارش رو هم لو بده. بدون شک فیلمنامه ای رو که نولان ده سال وقت صرف نوشتنش کرد نمیشه در چند خط موشکافی کرد حتی از یک جنبه خاصش. بلکه باید این فیلم رو چندین و چند بار تماشا کرد.

Medianeras/Sidewalls (2011)

خلاصه: زن و مردی در امتداد یک خیابان باهم همسایه اند، اما اغلب متوجه همدیگه نیستند. ماریانا یک جدایی دردناک رو پشت سر گذاشته و مارتین یک طراح وب تنهاست و دیوارهای حقیقی و مجازی این دو نیمه گمشده رو از هم جدا انداخته اند.

فیلم یک کمدی رومانتیک هوشمندانه است  که به زیبایی نشون میده چطور معماری شهری می تونه روی روابط انسانی تاثیر بگذاره. کارگردان تلاش داره با تصاویر ساده و واقع گرایانه عوارض بیماریزای مدرنیته رو مطرح کنه؛ تنهایی، احساس منزوی بودن و بی هویتی. دیوارهایی کور متشکل از بلوکهای بزرگ در شهرها که سدی برای ارتباط متقابل افراد شده اند.

--

1* گیف ادیت صحنه ای از فیلمی مربوط به معماری با عنوان (1958) Mon Onkle است که جناب دیه گو قبلا توضیحش رو دادن.

2* پیشنهاد می کنم این تاپیک رو در صورت امکان به اسم جناب دون دیه گو دلاوگا نامگذاری کنید.