یکی از مواردی که در علاقمند شدن خیلی از ما به فیلم و سینما تاثیر داشته، برنامه های سینمایی بوده که گهگاه از سیما پخش می‌شد. بعضی از آنها فقط شامل معرفی سینماگران و تحلیل فیلمهایشان بود. بعضی دیگر کمی منت بر سرمان می‌گذاشتند و قسمتهایی از فیلمها را پخش هم می‌کردند. در بعضی موارد نادر برنامه هایی هم بودند که فیلم کامل پخش می‌شد (البته از مقوله سانسور صرف نظر کنیم) بد ندیدم تاپیکی آغاز بشود و درباره این برنامه ها و خاطراتشان صحبت کنیم.

حقیر شاید اولین باری که با مقوله سینما و فیلمهای متفاوت آشنا شدم با برنامه هنر هفتم بود. آن روزگار از مباحث مطرح شده چیز زیادی نمی‌فهمیدم، ولی صرف علاقه به فیلم دیدن و کم کم علاقه به شنیدن نقد فیلم، مرا پای این برنامه می‌نشاند. مجری برنامه آقای دکتر اکبر عالمی بود و در هر قسمت به نظرم مهمانی هم داشت که با هم درباره کارگردان و فیلمهاش صحبت میکردند. فیلمهایی که ازین برنامه به یاد دارم معدودی بیش نیست ولی همیشه در ذهنم ماندگار شده:
جاده (فلینی) دکتر استرنج لاو (کوبریک) سد شکنان (مایکل اندرسون) شب به یاد ماندنی (روی وارد بیکر) آخرین نبرد (لوک بسون)

بعدها برنامه های دیگری هم پخش می‌شد ولی معمولا خیلی رنگ و لعاب نداشت. اینگونه که مثلا مجری ای داشت و مهمانی و بعد هم نمایش فیلم. اولین برنامه ای که به نظرم جلوه های گرافیکی و وله های تصویری جالبی برایش طراحی شده بود، حدود سالهای 75 و 76 و محصول شبکه دوم بود با عنوان سینما دو که پنج شنبه شبها نمایش داده می‌شد. این برنامه مجری نداشت ولی مطالب با صدای آقای مهران دوستی عزیز و اگر اشتباه نکنم سرکار خانم مریم نشیبا روایت می‌شد.

معمولا هم اینطور بود که درمورد یک کارگردان و معرفی فیلمهایش صحبت، قسمتهای کوتاهی از چند فیلمش پخش و بعد هم نمایش یکی از فیلمهاش انجام می‌شد. یادم هست در معرفی داریوش مهرجویی از فیلم الماس 33 نام برده شد و تکه کوتاهی ازین فیلم پخش شد. نفس نام بردن ازفیلمی مورد دار! و ساخته پیش از انقلاب حرکت کم سابقه ای در آن روزگار به حساب می آمد.

سینما دو موسیقی خیلی قشنگی هم داشت که به نظرم ساخته آقای سیمون آیوازیان بود. یک کار شیک و اختصاصی که خب علاقه و اشتیاق بیننده به دنبال کردن برنامه را دو چندان می‌کرد. در آخرین قسمت این برنامه که بنظرم اسفند 76 پخش شد قرار بود ماجرای نیمروز زینه مان پخش شود که خب بدقولی کردند و فیلم فراموش شدگان بونوئل پخش شد. تمام شدن این برنامه واقعا برایم ناراحت کننده بود. به هرحال فیلمهایی که به یاد دارم در سینما دو پخش شد اینها هستند:
سالواتوره جولیانو (فرانچسکو رزی) همشهری کین (اورسن ولز) شیرینی شانس (بیلی وایلدر) فراموش شدگان (بونوئل) جایی که مورچه های سبز خواب می بینند(ورنر هرتزوگ)

     

سینما دو الهام بخش و سلف برنامه های سینمایی بعدی مثل سینما چهار، سینما یک و مواردی ازین قبیل بود که به لحاظ فرمی تقریبا پا جای پای سینما دو می‌گذاشتند اما به نظرم هیچکدام حس و حال سینما دو را نداشت.
موسیقی ِ (به زعم خودم نوستالژیک) این برنامه را همان سالها با ضبط صوت ضبط کردم. البته کیفیت خوبی ندارد ولی فکر کنم کمتر جایی پیدا شود. امیدوارم لذت ببرید:
دانلود موسیقی برنامه سینما دو 

* مطلب مرتبط : 20 سال تکرار یک اتفاق تلویزیونی

آقا اسم این برنامه هنر هفتم که میاد دلم من خون میشه چرا؟

این برنامه شب جمعه ها پخش میشد اونم ساعات دیروقت قبل از پخش فیلم هم عالمی و کارشناس برنامه دست کم یک ساعت حرف می زدند نتیجه اینکه شروع فیلم موکول میشد به ساعات ابتدایی صبح!!! من هم به دلیل بیشتر فیلمها رو یا تو خواب و بیداری می دیدم یا یهو چشم باز می کردم میدیدم هوا روشنه و تلویزیون هم داره برفک پخش می کنه!!

از فیلمهای این برنامه فیلم  دکتر استرنج لاو رو خیلی دوست داشتم...

میفهمم دوست عزیز. واسه فیلم سد شکنان که تو زمستون پخش شد، چون افراد خانواده خواب بودن تلویزیون رو برداشتم بردم تو یه اتاقی که بشه در رو بست. البته اتاق بخاری نداشت. ناچار چراغ علاء الدین گذاشتم کنار دستم و پای تلویزیون دراز کشیدم. عالمی حرف زد حرف زد، فیلم شروع شد اواسط فیلم مثکه خوابم برده بود. چراغ علائ الدین هم دود میکنه. اتاق هم دربسته بود. نصف شب مادر میاد سر میزنه میبینه اتاق پر دوده منم مث مرده ها. کلی ترسیده بود بنده خدا.. خلاصه نزدیک بود در راه سینما شهید بشم :)))

چندی پیش در خلال دیدن شماره ای قدیمی از ماهنامه فیلم مطلب قابل ذکری دیدم. ظاهرا در سال 72 برنامه هنر هفتم پخش میشده. لیست فیلمهای این برنامه در این سال به شرح زیر است:

پی نوشت:
مشخصات دو فیلم بعد از جنگ و جاسوسها را نتوانستم پیدا کنم چون اسمها مبهم و خیلی عمومی است. در مجله هم توضیح مشخص کننده ای داده نشده بود.

منبع: ویژه نامه ماهنامه فیلم شماره 154 بهمن 1372

با تشکر از شما

جاسوسها

http://www.imdb.com/title/tt0072107

پس از جنگ

http://www.imdb.com/title/tt0096828

در یکی از اجراهای سالهای 1357 تلویزیون (بمناسبت گرامیداشت دهه فجر) که سال گذشته بخشهائی از آن برنامه از شبکه نسیم پخش شد ، رضا معینی بعنوان اولین مجری تلویزیون پس از انقلاب حضور داشت. علاقمند بودم بدانم ایشان هنوز در قید حیات است یا خیر. کسی که مجری مسابقه نامها و نشانه ها بود و در دهه 60 صدای پرطنینش را در برنامه قصه شب رادیو می شنیدیم. کسی که پیش از اینها هم یکی از مجریان برنامه گلها بود... بجز چندجا که با واژه زنده یاد! از ایشان نام برده شده بود نشان دیگری از سال وفات یا محل وفات و دفن یا اطلاعات دیگری بدست نیاوردم و این مایه شرمندگی نه من که صدا و سیماست که هنرمندانش اینگونه گوشه عزلت می گزینند و غریبانه به انتظار مرگ می نشینند و بود و نبودشان کسی را متاثر و متالم نمیکند.

در بین جستجوها چندین مقاله نسبتا خوب از برنامه ها و مجریان تلویزیون (از قدیم تا بحال) دیدم که مطالعه آنها خالی از لطف نیست.

http://www.nasimeharaz.com/magazine/viewer.php?id=1549

http://www.nasimeharaz.com/magazine/viewer.php?id=1548

http://nrezaiemotlagh.persianblog.ir/post/128

درهرصورت اگر کسی از حضور یا غیبت این هنرمند یگانه (با آن صدای جادوئی اش) اطلاعی دارد خوشحال میشویم ما را هم مطلع کند.

(۱۳۹۴/۵/۱۹ صبح ۰۹:۴۹)واتسون نوشته شده:  شاید بعضی دوستان ومهمانان کافه بتوانند با کمک ازبخش دایره المعارف دوبله ( اکثر این فیلم ها در این قسمت معرفی شده اند ) ومشاهده همزمان فیلم و لیست دوبلورها بر اطلاعات خود بیفزایند. به هر حال اگر دوستان فکر می کنند این کار جالبی نیست من از محضر همگی عزیزانم پوزش می طلبم.

با سلام بنده شخصا از اینکه پخش برخی فیلمها را اعلام میکنید استفاده میکنم و ممنون و متشکرم. مثلا گربه آوازه خوان کیفیت خیلی خوبی داشت. و همچنین بابت فیلمهای سینما کلاسیک...

نه تنها کار بدی نیست که خیلی خوب و مفید است دوست گرامی. موفق و موید باشید

(۱۳۹۴/۵/۷ صبح ۰۷:۲۲)منصور نوشته شده:  

در یکی از اجراهای سالهای 1357 تلویزیون (بمناسبت گرامیداشت دهه فجر) که سال گذشته بخشهائی از آن برنامه از شبکه نسیم پخش شد ، رضا معینی بعنوان اولین مجری تلویزیون پس از انقلاب حضور داشت. علاقمند بودم بدانم ایشان هنوز در قید حیات است یا خیر. کسی که مجری مسابقه نامها و نشانه ها بود و در دهه 60 صدای پرطنینش را در برنامه قصه شب رادیو می شنیدیم. کسی که پیش از اینها هم یکی از مجریان برنامه گلها بود... بجز چندجا که با واژه زنده یاد! از ایشان نام برده شده بود نشان دیگری از سال وفات یا محل وفات و دفن یا اطلاعات دیگری بدست نیاوردم و این مایه شرمندگی نه من که صدا و سیماست که هنرمندانش اینگونه گوشه عزلت می گزینند و غریبانه به انتظار مرگ می نشینند و بود و نبودشان کسی را متاثر و متالم نمیکند.

در بین جستجوها چندین مقاله نسبتا خوب از برنامه ها و مجریان تلویزیون (از قدیم تا بحال) دیدم که مطالعه آنها خالی از لطف نیست.

http://www.nasimeharaz.com/magazine/viewer.php?id=1549

http://www.nasimeharaz.com/magazine/viewer.php?id=1548

http://nrezaiemotlagh.persianblog.ir/post/128

درهرصورت اگر کسی از حضور یا غیبت این هنرمند یگانه (با آن صدای جادوئی اش) اطلاعی دارد خوشحال میشویم ما را هم مطلع کند.

سلام بر همه دوستان عزیز

با توجه به فرمایش منصور عزیز ،بنده هم  در اینترنت جستجویی کردم و مطلبی مستندتر از

مطلب روزنامه جام جم شماره 3919 به تاریخ 1392/5/12 صفحه 10  پیدا نکردم:

نام ها و نشانه ها؛ رقابت علمي در اوج سادگي
.
.
.

...    از مسابقه نام ها و نشانه ها صداي رسا و پخته زنده ياد رضا معيني در ذهنمان مانده است. او از گويندگان تواناي راديو بود که در مقطعي اجراي برنامه هاي صبح جمعه با شما و قصه شب راديو را برعهده داشت.
    اجراي برنامه نام ها و نشانه ها که پنجشنبه شب ها از شبکه يک پخش مي شد، مدت هشت سال ادامه داشت. رمز استمرار و تداوم اين برنامه را بايد در جذابيت هاي محتوايي آن و اجراي خوب رضا معيني جستجو کرد.
    امروز در بين اين همه مسابقه رنگارنگ با دکورهاي عظيم و جوايز آنچناني، دلمان براي يک مسابقه جمع و جور همچون نام ها و نشانه ها تنگ مي شود.

خداوند همه درگذشتگان را بیامرزد.

(۱۳۹۳/۹/۲ عصر ۰۸:۱۷)فیلیپ ژربیه نوشته شده:  

... اولین برنامه ای که به نظرم جلوه های گرافیکی و وله های تصویری جالبی برایش طراحی شده بود، حدود سالهای 75 و 76 و محصول شبکه دوم بود با عنوان سینما دو که پنج شنبه شبها نمایش داده می‌شد. این برنامه مجری نداشت ولی مطالب با صدای آقای مهران دوستی عزیز و اگر اشتباه نکنم سرکار خانم مریم نشیبا روایت می‌شد. معمولا هم اینطور بود که درمورد یک کارگردان و معرفی فیلمهایش صحبت، قسمتهای کوتاهی از چند فیلمش پخش و بعد هم نمایش یکی از فیلمهاش انجام می‌شد.

سینما دو موسیقی خیلی قشنگی هم داشت که به نظرم ساخته آقای سیمون آیوازیان بود. یک کار شیک و اختصاصی که خب علاقه و اشتیاق بیننده به دنبال کردن برنامه را دو چندان می‌کرد. در آخرین قسمت این برنامه که بنظرم اسفند 76 پخش شد قرار بود ماجرای نیمروز زینه مان پخش شود که خب بدقولی کردند و فیلم فراموش شدگان بونوئل پخش شد. فیلمهایی که به یاد دارم در سینما دو پخش شد اینها هستند:
سالواتوره جولیانو (فرانچسکو رزی) همشهری کین (اورسن ولز) شیرینی شانس (بیلی وایلدر) فراموش شدگان (بونوئل) جایی که مورچه های سبز خواب می بینند(ورنر هرتزوگ).

سینما دو الهام بخش و سلف برنامه های سینمایی بعدی مثل سینما چهار، سینما یک و مواردی ازین قبیل بود که به لحاظ فرمی تقریبا پا جای پای سینما دو می‌گذاشتند اما به نظرم هیچکدام حس و حال سینما دو را نداشت.

من هم مثل دیگر عاشقان سینما در نسلِ خود، دلبسته‌ی برنامه‌ی "هنر هفتم" بودم که در آغاز جوانی-ام از تلویزیون ایران (شبکه‌ی یک) پخش می‌شد. برنامه‌ای با اجرای اکبر عالمی، که فیلم‌هایی از سینمای هنری را با نقد و تحلیلِ کارشناسانه پخش می‌کرد. به عشق دیدنِ آن برنامه، تا دیروقتِ پنجشنبه‌شب‌ها بیدار می‌نشستم؛ و خاطرم هست که همیشه فکر می‌کردم "از قصدْ اینقدر دیر فیلم پخش می‌کنند تا خشکه‌مقدسان در خواب باشند و معترضِ برنامه نشوند"!

پس از آن، در سال 1374 ، دل به برنامه‌ی "سینمای اندیشه" (با اجرای زنده‌یاد علی معلم) سپردم؛ و بعدتر هم در سال 1376 مأنوسِ برنامه‌ی "سینما دو" و صدای جادویی و ماندگار زنده‌یاد مهران دوستی شدم.

مدتی قبل، در گشت و گذارم میانِ یادگارهای آن سال‌ها، چشمم به دفتری افتاد که نام و مشخصاتِ فیلم‌هایی که در برنامه‌ی "سینما دو" دیده بودم را در آن ثبت کرده بودم. همگی متعلق به سال 1376 [تاریخ‌ها به زمان ثبت در دفتر و نوشتن توضیح برای فیلم‌ها برمی‌گردد و نه زمان نمایش‌شان] :

ـ جاده‌های جنوب (1977)، به کارگردانی جوزف لوزی، در تاریخ 27 شهریور

ـ بارانداز (1950)، به کارگردانی مایکل اندرسون، در تاریخ 10 مهر

ـ شیرینی شانس (1966)، به کارگردانی بیلی وایلدر، 25 مهر

ـ اتللو (1951)، به کارگردانی اورسون ولز، 8 آبان

ـ جاده (1954)، به کارگردانی فدریکو فللینی، 16 آبان

ـ رود سرخ (1948)، به کارگردانی هاوارد هاکز، 30 آبان

ـ دونده‌ی ماراتون (1976)، به کارگردانی جان شله‌زینگر، 13 آذر

ـ همشهری کین (1941)، به کارگردانی اورسون ولز، 4 دی

ـ زنده باد زاپاتا! (1952)، به کارگردانی الیا کازان، 12 دی

ـ سمرقند، به کارگردانی غیاث‌الدین محمداُف، 25 دی

ـ تمام مردان رئیس جمهور (1976)، به کارگردانی آلن جی. پاکولا، 21 اسفند

ـ فراموش‌شدگان (1950)، به کارگردانی لوئیس بونوئل، 28 اسفند

تصمیم گرفتم یکی از برنامه‌های "سینما دو" را که همان سال‌ روی نوار ویدئویی ضبط کرده بودم، بطور کامل در اینترنت بگذارم: فیلمی از ورنر هرتسوگ (هرتزوگ) با عنوان جایی که مورچه‌های سبز رؤیا می‌بینند (1984) + معرفی فیلمساز و تحلیلِ فیلم با صدای مهران دوستی

فیلم مذکور [مشخصات در IMDb]، نقدهای مثبتی دریافت کرده است و امتیاز 80% را در پایگاه نقد فیلم "راتِن تومِیتوز" دارد. نسخه‌ی دوبله‌ای از آن در اینترنت نیافتم؛ بنابراین خودم همّت کردم و صدای دوبله را از روی نوار ویدئویی که در اختیار داشتم، روی فیلمِ باکیفیت‌ترْ سینک کردم و در اینترنت گذاشتم.

تقدیم به همه‌ی عاشقانِ سینما؛ مخصوصاً آنها که از "سینما دو" خاطره دارند.

سینما دو: معرفی "ورنر هرتسوگ" با صدای مهران دوستی در آپارات

دانلود فیلم با دوبله‌ی فارسی از دراپ‌باکس (حجم فایل MB 418)

"جایی که مورچه های سبز رؤیا می بینند" با دوبله فارسی در آپارات

سینما دو: تحلیل فیلم با صدای مهران دوستی در آپارات

یادی از گذشته ها

تیتراژ آغازین برنامه
هنر هفتم

برنامه ای ارزشمند از دکتر اکبر عالمی

تقدیم به همه یاران

قدیمی

سال 1374 بود که برنامه‌ی عالی و متفاوتِ «سینمای دیگر» کار-اش را شروع کرد: هر دوشنبه، ساعت 21، شبکه‌ی دوّم سـیما. متفاوت‌بودن-اش بخاطر پخش فیلم‌های کوتاهِ برگزیده‌ی ایرانی و خارجی بود از قاب تلویزیون.

طرح و ایده و تهیه‌کنندگی این برنامه از آقای محمد آفریده بود؛ و اداره کل تأمین برنامه‌ی خارجیِ سـیما، طی یک دهـه روی آنتن‌بردنِ این برنامه، با خرید رایت پخش تلویزیونی صدها فیلم و انیمیشنِ کوتاه، یک فضای پویای فرهنگی را برای علاقمندانِ سینمای کوتاه و قشر فرهیخته و اهل هنر جامعه پدید آورد. فیلم‌های کوتاهِ خارجی، به مدیریت دوبلاژ آقای جلال مقامی و خانم فریبا شاهین‌مقدم آماده‌ی نمایش می‌شدند. نمایش آثار برگزیده‌ی فیلمسازان انجمن سینمای جوانان ایران هم باعث تشویقِ نسل خلاقِ وطنی در عالم فیلم‌سازیِ تجربی شده بود.

[عکس بالا، از صفحه‌ی اینستاگرام محمد آفریده]

یکی از فیلمسازانی که اثر-اش در قالب همین برنامه از تلویزیون پخش شد، آقای سلیمان رضائی از انجمن سینمای جوانانِ گرگان بود: فیلم داسـتانیِ 16 میلی‌متریِ «سی‌پیِ سـبز» محصول 1374.

این فیلم درباره‌ی زندگی یکی از بچه‌های سی‌پی (فلج مغزی) است. معلولیتی که همراه با اختلال حرکت عضلانی در کودک است. این فیلم بعداً در پانزدهمین جشنواره‌ی فیلم کوتاه تهران (1377)، برنده‌ی تندیس و لوح افتخار و جایزه‌ی نقدی جشنواره بعنوان بهترین فیلم داسـتانی شد.

من این فیلم کوتاه را بخاطر پیام انسانیِ مبارزه‌ی یک کودک با سختی‌های ناشی از معلولیتش‌ و هم بخاطر موسیقی تصنیفی-اش از استاد فریدون شهبازیان، دوست داشته‌ام و از همان زمان پخش-اش از برنامه‌ی "سـینمای دیگر"، روی یک کاست ویدئوی VHS ضبط کرده بودم و در اینجا تقدیم دوسـتان می‌دارم.

یکی از انیمیشن‌های کوتاهِ پخش‌شده در برنامه‌ی "سینمای دیگر" را هم در ادامه‌ی فیلم "سی‌پی سبز" ضبط  کرده بودم؛ انیمیشن مرد شنی (1991) ساخته‌ی پُل بِری [اطلاعات اثر در IMDb].

این انیمیشن که با تکنیکِ استاپ‌موشن ساخته شده است، روایتی ترسناک و اکسپرسیونیستی از کاراکتر افسانه‌ای "آدم شنی" (+) در فرهنگ عامه‌ی اروپای شمالی ارائه می‌دهد؛ روایتی کابوس‌وار از پاشیدن شن‌های جادویی توسط او به چشم کودکان در بستر شبانه، که بجای آوردنِ خواب و رؤیاهای شیرین به چشم‌شان، نور و فروغ از آنان می‌ستاند.

انیمیشنی هنرمندانه و باظرافتِ ساخت است و در مراسم اُسکار و فستیوال‌های بین‌المللی فیلم شیکاگو و انیمیشنِ هیروشیما و اُتاوا هم نامزد و برنده‌ی جایزه شده، ولی به قطع، تلخ‌ترین اثری‌ست که در حوزه‌ی انیمیشن تا کنون دیده‌ام؛ و بعید می‌دانم هیچگاه دوباره از تلویزیونِ ایران پخش شود. با جستجو در اینترنت، کیفیت بهتری از آن را یافتم که در اینجا تقدیم دوسـتان می‌دارم.