چند وقت پیش استاد ناصر طهماسب (صدای هارولد لوید) (تهماسب صحیحه چون ی اسم فارسی رو نمیشه با ط عربی نوشت ) تو یکی از شبکه های تلوزیونی دل خیلی پری از دوبله های جدید داشتن. میگفتن که دوبله ها خیلی ضعیف شدن، ترجمه هایی که از فیلم میشه هم نسبت به گذشته شدیدا افت کرده آخه مترجمهایی رو که واسه ترجمه فیلمها میارن، در زمینه سینما آگاهی ندارن و دراین زمینه غیر متخصص هستن. دوبلور های امروزی هم دیگه قابل قیاس با دوبلور های گذشته نیستن. مهارت اونها رو هم ندارن در واقع استاد یکی دیگه از دلایل ضعف دوبله رو حجم زیاد کارهای دوبله و در نتیجه با عجله انجام دادن دوبله ها می دونستن. همچنین استاد یکی دیگه از عوامل ضعیف شدن دوبله های ایران رو مدیرهای دوبلاژ میدونستند که هر مدیری رو نمیشه برای هر فیلمی انتخاب کرد باید ببینیم فیلم در چه ژانریه اونوقت ی مدیدر دوبلاژ باتجربه و آگاه که در اون زمینه کار کرده و بلده آورد.

وقتی مدیر دوبلاژ نا آگاه باشه طبیعتا صداهایی رو هم که برای نقشهای مختلف اون فیلم انتخاب میکنه خوب از آب در نمیان. ایشون میگفتن اگه بخوایم بعد از انقلاب دوبله هایی رو که خوب بودن رو نام ببریم خیلی نمیشن. ایشون میگفتن که اوج دوبله ایران در دهه 1340 بود که ایران و ایتالیا در اون دوران بهترین دوبله های جهان رو انجام میدادن و حتی وقت مسئولای کمپانیهای سازنده همون فیلما این دوبله ها رو میدن ما رو تحسین می کردن. ایشون از جمله دوبله های خوب رو که اخیرا انجام شدن رو به دوبله سریال کره ای جواهری در قصر اشاره داشتن و گفتن خوب طبیعیه سریالی که این همه با اقبال عمومی روبرو بشه طبیعتا دوبلش هم خوب از آب در میاد. در ادامه به دوبله قدیم لورل و هاردی که توسط زنده یادان مقبلی و حسن عباسی انجام میشد اشاره کردن و گفتن که اونها کجا و این جدید هایی که دارن به جای اونها صحبت میکنن کجا!! ((ولی خودمونیما واقعا صدای اونها قشنگ تر هم بود ))البته به جز این دو عزیز کسان دیگری هم بودند که به جای لورل و هاردی صحبت می کردند مثل خود جناب ناصر تهماسب به جای لورل و دیگر عزیزان. حالا من برای تایید حرفای استاد میخوام دوبله های جدید و قدیم یک قسمت از فیلم به یاد موندنیه احمق ها در آکسفورد اثر هنرمندان بزرگ الیور امانوئل هاردی و آرتور استنلی جفرسون معروف به لورل از کمپانی هال روچ رو مقایسه کنیم(مربوط به قسمتی که در نقش کارگران شهرداری بعد از آشغال جمع کردن میخوان نهار بخورن)حالا خودتون مقایسه کنید ببینید کدوم ترجمه صحیح تر و با متن جمله های پیشین مرتبط تره؟کدوم ترجمه ها کمیک تر و خنده دار تره؟ حیف که صدا ها رو نداریم که با هم مقایسه کنیم:

دوبله قدیم :

هاردی:آخر عمری بالاخره رسیدیم به آشغال جمع کنیه خیابون. نمیدونم ما چه مرگمونه؟ مگه ما مثل بقیه مردم نیستیم؟ چرا ما نباید ترقی بکنیم؟ چرا ما به هیچ جایی نمیرسیم؟

دوبله جدید:

هاردی: خوب اینم عاقبت ماست وسطه زباله ها و آشغالها گرفتاریم. میخوام بدونم مشکل ما چیه؟ ما به خوبیه بقیه مردم هستیم حتی گاهی هم بهتر از اونها هستیم اماهنوز به هیچ جا نرسیدیم.

دوبله قدیم :

لورل: میدونی که اشکال اصلی چیه؟دنبال درس خوندن نرفتیم. مرگمون همینه. به اندازه کافی با سواد نیستیم.

دوبله جدید:

لورل: تو میدونی مشکل کجاست ما اصلا تحصیلات نداریم. مشکل همینه. ببین ما به قدر کافی با سواد نیستیم

دوبله قدیم :

هاردی: فکر میکنم همینه

دوبله جدید:

هادی: فکر میکنم که درست بگی

دوبله قدیم :

لورل: البته که همینه،اگه ما هم مثل بقیه مردم رفته بودیم ی خورده کلاس یاد گرفته بودیم، الان هیچ کاری حتی آشغال جمع کنی برامون کوچیک نبود، باور کن

دوبله جدید:

لورل: معلومه که درست میگم،باید ما هم مثل بقیه مردم میرفتیم مدرسه و الفبا رو یاد  میگرفتیم،برا بی سوادا اصلا هیچ جا کاری نیست، باور کن

دوبله قدیم :

 هاردی: منظورت از   اگه کلاس یاد گرفته بودیم چیه؟

دوبله جدید:

 هاردی: منظورت از سواد چیه؟

دوبله قدیم :

لورل: نوشتن،خوندن، و چیز دیگه..و.. و سُحاب (لحن گفتار آهسته و با لکنت است)

دوبله جدید:

لورل: خوندنُ نوشتنُ و.. حساب (لحن گفتار سریع و بدون توقف است)

دوبله قدیم :

هاردی:سُحاب؟؟ (با  لحن و حالت تعجب)

دوبله جدید:

هاردی:حساب؟؟ ((با  لحن و حالت تعجب))

دوبله قدیم :

لورل: آره دیگه میدونی،  دودوتا میکنه چندتا و چار چارتا میکنه چندتای دیگه

دوبله جدید:

لورل: میدونی که دودوتا میشه چهار،چهارچهارتا هم از همون قبلی بیشتره

دوبله قدیم :

هاردی: منظورت همون حسابه

دوبله جدید:

هاردی:من و تو حساب بلدیم

دوبله قدیم :

لورل: آره حسابو میدونستم ولی زبونم نمیچرخید

دوبله جدید:

لورل:آره میدونم منظورم چیه اما بلد نیستم بگمش

دوبله قدیم :

هاردی: میدونی تو درست فهمیدی از امروز که کارمون تموم شد میریم کلاس اکابر

دوبله جدید:

هاردی:فکر میکنم چیزی که میخواستی گفتی امروز که کارمون تموم شد میریم ی مدرسه شبانه

دوبله قدیم :

لورل: آره جون تو

دوبله جدید:

لورل: آره فکر خوبیه

حالا خودتون منصفانه نقد کنید.کدوم از این جمله ها بیشتر به درد ی کار کمدی میخوره؟ اصلا ی نگاهی به بالا بندازید کلاس یاد گرفتن (تو دوبله قدیم) کمیک تره یا تحصیلات (تو دوبله جدید)؟ اصلا میریم روی تحریف خیلی فاحش که تو ترجمه و دوبله جدید دیده میشه: به قسمتهای رنگی ی نگاهی بندازید قسمتای قرمز دوبله قدیم و جدیدا آبی هستند.ببینید اصلا دوبله بنا به دلایل نا مشخصی از سوی مترجم محترم تحریف شده در حالی که هیچ معنیه خلاف اخلاق توش نیست. تو دوبله جدید به جای سحاب میگه حساب!! پس با این حال دلیلی دیگه واسه تعجب هاردی نمیمونه؟! پس چرا باید از این کلمه تعجب کنه؟خوب مگه تا حالا تو عمرش اسم حساب و ریاضی رو نشنیده؟؟جواب کاملا مشخصه چون لورل داره کلمه حساب رو اشتباه تلفظ میکنه و به قول دوبله قدیم میگه سحاب. تازه آخرشه خوب دقت کنید تو دوبله قدیم بعد از اینکه هاردی متوجه منظور لورل میشه میگه: آها منظورت همون حسابه ولی تو دوبله جدید میگه: من و تو حساب بلدیم بعدش دوباره تو دوبله جدید تو آخرین خط ابی رنگ میگه که: آره میدونم منظورم چیه اما بلد نیستم بگمش جالبه دیگه آخرش لورل داره داد میزنه که من تلفظ رو اشتباه گفتم ولی هنوز مترجم محترم یا متوجه گافی که داده  نشده یا اصلا بی خیال شده و اصلاح نکرده!!!

اینجاست که استاد میگه مترجم باید به فن سینما آگاه باشه تا ترجمه ها متناسب با مظمون فیلم در بیان. اصلا باید مترجم جوری ترجمه کنه که تو کارش خلاقیت رو هم چاشنی بکنه مثلا نباید تحت الفظی ترجمه کنه ممکنه که یه لغت تو دایره واژگان آمریکایی باشه که واسه اونا کمیک و خنده دار باشه و لی واسه ما یا معادل نداشته باشه یا اصلا چیز خنده داری نباشه. مترجم بدون دست بردن در معنای کلی فیلم باید متناسب با ژانر و مظمون فیلم از لغات متناسب استفاده کنه. اگه مثل این فیلم، کمدی باشه باید حتی المقدور از لغات خنده دارتر و حتی کوچه بازاری تر استفاده کنه. تو یکی از جملات قرمز رنگ دوبله قدیم میگه منظورت همون حسابه ولی تو جمله آبی رنگ بالا تو دوبله جدیدش میگه من و تو حساب بلدیم. حالا واسه من جای تعجب داره اگه اینا سواد حساب کردن رو بلدن پس چرا به خودشون میگن بی سواد و باید به کلاس و مدرسه برن؟؟ اصلا هدف مترجم از تحریف جملات بالا چی بوده؟؟ یعنی مترجم برا گرفتن گاف کارش در جملات قبل که به جای سحاب گفته بود حساب، حالا مجبور شده که این جمله رو هم تحریف کنه حالا چرا برنگشته جمله قبلی رو اصلاح کنه به جای تحریف این یکی و الله اعلم!!! به این جمله ها دقت کنید:  برای ژانر کمدی:  مشکلمون همینه (تو دوبله جدید) قشنگتره یا مرگمون همینه (تو دوبله قدیم)؟؟ فکر میکنم که درست بگی (تو دوبله جدید) قشنگتروراحت تره یا فکر میکنم همینه (تو دوبله قدیم)؟؟ الفبا رو یاد  میگرفتیم (تو دوبله جدید) قشنگتره یا کلاس یاد گرفته بودیم (تو دوبله قدیم) و .....

 یادمون نره که این جملات داره بین دوتا بی سواد رد و بدل میشه که خوب نمیتونن صحبت کنن حالا این چند نمونه بالا کدومشون به صحبت کردن دوتا بی سواد بیشتر شبیه؟؟ انصافا کلاس اکابر (تو دوبله قدیم)  قشنگتره یا کلاس شبانه (تو دوبله جدید) ؟؟ میدونی.. تو درست فهمیدی (تو دوبله قدیم) قشنگتره یا فکر میکنم چیزی که میخواستی گفتی (تو دوبله جدید) ای کاش مترجم محترم ی نگاهی به دوبله قدیمش مینداخت بعد شروع به ترجمه میکرد. اصلا اینا ابتکار ندارن تو دوبله قدیم همین فیلم وقتی لورل با خالی کردن باد لاستیک ماشین کلاه هاردی رو تو سطل اشغال میندازه و کثیف میکنه هاردی با عصبانیت ی جیغ بلند و خنده داری میکشه و کلاهشو پس میگیره ولی تودوبله جدیدش کاملا آروم و بدون صدا کلاهو پس میگیره.تو نسخه اصلیش هم چیزی نمیگه ولی این کار ابتکاری دوبلور قدیمی ایرانی رو نشون میده. از اینها که بگذریم انصافا چرا میان با اینکه بعضی دوبله های قدیم کاملا با کیفیتن باز میان از اول دوبله میکنن؟؟ این یعنی چی؟؟ نه ماشاالله دوبله های قشنگی هم میکنن؟؟ مثلا همین فیلمای بروسلی رو ببینید؟ بابا این چه افتضاحیه که در آوردن؟ صدای خشن و مردونه و محکم ی رزمیکاری مثل بروسلی رو اومدن برداشتن به قول معروف تو دماغی کردن!! اون هم ی صدای کاملا لطیف که به درد فیلمای رومانس و به اصطلاح عاشقانه میخوره نه رزمی!! اون هم واسه بروسلی!! من مطمئنم که اگر مرحوم بروسلی زنده بودن و این دوبله افتضاح رو میدیدن حالشون گرفته میشد. اصلا ی فیلم رزمی با خشم و هیجان هنرپیشه ها همراه هستش و دوبلور هم باید با نهایت خشم و احساس دوبله کنه که به احساس واقعیه فیلم آسیبی نرسونه. ولی میبینیم اومدن همه رو از اول دوبله و خراب کردن.اصلا احساس متن  فیلم رو نرسوندن. اینجاست که استاد میگه که مدیر دوبلاژ باید در اون زمینه فیلم و اون ژانری که کار میکنه کاملا مسلط و آگاه باشه و صداهای خوب و دوبلورهای خوبی رو متناسب با اون فیلم انتخاب کنه.

منبع:  classicfilms.blogfa.com با اندکی ویرایش