فيلم هاي هيچكاك  

آلفرد هيچكاك  Alfred Hitchcock  ويژگي هاي خاصي در فيلم سازيش داشت . او سر صحنه ي فيلم برداري به شدت وسواسي بود . تمامي اجزاي صحنه اش را به دقت كنار هم مي چيد . حتي با بازيگرانش مانند اشيا برخورد مي كرد ، آن ها بايد دقيقا همان كاري را مي كردند كه او مي خواست . هيچكاك بدش نمي آمد ، در هر فيلمش سبك هاي جديدي را تجربه كند . اين كارش باعث مي شد فيلم هايش همواره براي مردم و منتقدان جذاب باشد . مثلا فيلم پنجره ي عقبي داستان عكاسي بود كه با پاي گچ گرفته گوشه ي خانه اش نشسته بود و با دوربين شكاريش آپارتمان روبه رويي و تمام اتفاقاتي كه در آن رخ مي داد را ديد مي زد ! يا فيلم طناب را تماما درون فضاي داخلي يك خانه و بدن هيچ گونه برشي (cut) ساخته بود .

حركات دوربين فيلم هاي هيچكاك و قاب بندي هاي مخصوصش كه بر گرفته از علاقه اش به عكاسي بود و معمولا روي شيئي خاص تاكيد داشت ، از جمله ويژگي هاي شاخص فيلم هاي او بود . فيلم هاي هيچكاك معمولا فيلمنامه هاي قوي و داستان هاي شاخصي نداشت ، اما اين فيلم نامه ها به بهترين نحو ممكن به تصوير كشيده مي شدند . او معمولا شاهكارهاي ادبي را اقتباس نمي كرد زيرا عقيده داشت اگر يك رمان يا داستان ناب شكل قطعي خود را در قالب كتاب پيدا كرده ، او نمي تواند آن را در قالب فيلم به تصوير بكشد و اثري قوي خلق كند . او فقط كتاب هايي را اقتباس مي كرد كه مي توانست معاني تصويري از آنان برداشت كند . او از تغيير دادن اتفاقات و شخصيت هاي منبع اصلي هيچ ابايي نداشت ، تا جايي كه صداي چندين نفر از نويسندگانش را در مي آورد . شايد برايتان جالب باشد كه بهترين همكار هيچكاك همسرش آلما بود . او در سينما فعاليت هايي چون تدوين و منشي گري صحنه را در كارنامه داشت كه در كنار هيچكاك تازه كار قرار گرفت و هيچكاك همواره فيلم نامه هايش را به خانه مي آورد و با همسرش روي آن كار مي كرد و گاها نام آلما را در تيتراژ به عنوان نويسنده اضافه مي كرد .

 نكته ي مهم ديگري كه در فيلم ها او ديده مي شود ، ايجاد تعليق ، دلهره ، پريشاني و گاها ترس در ببينده است . وقتي نشسته ايد و فيلم هاي هيچكاك را مي بينيد قبل از آن كه اتفاقي رخ دهد ، از آن باخبر خواهيد شد ، يا به وسيله ي تاكيد دوربين يا به وسيله ي نواخته شدن موزيكي معمولا گوشخراش . نحوه ي پيش برد داستان در فيلم هايش به گونه ايست كه علاوه بر اين كه از جو دلهره آميزي كه در فيلم (و حتي در بعضي فيلم هايش مانند پرندگان تا مدتي بعد از فيلم) جريان دارد لذت مي بريد ، ناچاريد با شخصيت هاي فيلم هم ذات پنداري كنيد و براي آنان نگران باشيد . مثلا در همان فيلم پرندگان كافيست خود را به جاي خانواده ميچ برنر تصور كنيد ، در خانه اي حبس شده ايد ، اطراف خانه پرندگان وحشي كمين كرده اند و دهكده خالي از سكنه است چه حسي خواهيد داشت ؟! اما در ميان تمام اين مشخصات هيچكاك عناصري را در فيلم هايش به كار مي بست كه مخصوص فيلم هاي خودش بود :

دوشيزه ي موطلايي : شخصيت هاي زن اول فيلم هاي هيچكاك ، معمولا زناني بودند كه موهاي طلايي رنگي داشتند و در فيلم هايش يا به قتل مي رسيدند ، يا مورد اذيت و آزار بودند ، يا جاسوس از آب در مي آمدند و يا درگير يك نوع بيماري رواني خاص بودند (و در بعضي موارد همه ي اينها !) هيچكاك در اين باره مي گويد : «زنان موطلايى قربانيان خوبى هستند، آنها شبيه برف دست نخورده اى هستند كه رد خونى را نشان مى دهد ! »

 بسياري از فيلم هاي هيچكاك از زاويه ي ديد زن است یا قهرمان داستان یک زن است ، فيلم هايي مانند خرابكاري ، ربه كا ، طلسم شده ، سوءظن ، سايه ي يك شك ، مارني ، بدنام  و ... . و در فيلم هاي ديگر معمولا  زنان حريف مردان هستند . زنان فيلم هاي او مستقل ، خودراي ، قابل و غالبا واقف به جنسيت خويشند.

او معمولا از بازيگران شاخصي چون اينگريد برگمن در فيلم بدنام ، كيم نواك در فيلم سرگيجه و تيپي هدرن در فيلم مارني ، براي اين شخصيت ها استفاده مي كرد و  آنان نيز معمولا بازي هاي خوب و ماندگاري را ارائه مي كردند . بازي هايي كه خود يكي از مولفه هاي فيلم هاي هيچكاك بود .

تاكيد هيچكاك بر استفاده از اين نوع پرسوناژ به قدري زياد بود كه در تقريبا تمام فيلم هايش ، حتي فيلمي مانند طناب كه درباره ي قتل پسري جوان توسط دوستانش بود ، از آن استفاده مي كرد .

مك گافين : مك گافين (the macguffin) به شيء يا حادثه اي اسرار آميز اطلاق مي شد كه پيرنگ داستان فيلم هاي هيچكاك گرد آن مي چرخيد . اشيايي مانند دست كش جامانده ي يك زن كه پرده از خيانت او به شوهرش بر مي دارد ، يا گردن بند جواهر نشاني كه منجر به قتل و خونريزي مي شود و حوادثي چون ترور يك  مامور مخفي كه باعث درگيري يك خانواده در يك توطئه ي شبكه اي آدم ربايي مي شود و ...

اين اصطلاح توسط «انگس مك فيل» براي فيلم سي و نه پله ساخته شد و از آن پس به يكي از مولفه هاي سينماي هيچكاك تبديل شد.

نقش گذري : هيچكاك عادت داشت و گاهي اوقات مجبور بود ، در بخش كوتاهي از فيلم هايش بازي كند . واين بازي ها معمولا محدود مي شد به عبور كردن از پس زمينه ي تصوير ، ايستادن در گوشه اي از صحنه ، خواندن روزنامه و يا عكس گرفتن به عنوان عكاس و ... . پس از محبوبيت هيچكاك اين عادت ، تبديل به يكي از مهم ترين ويژگي هاي فيلم هاي هيچكاك شد كه از آن به بعد به عنوان امضاي هيچكاك از آن ياد مي شد .

هيچكاك در مورد حضورش در بخشي از فيلم مستاجر گفته بود :« آن ها احتیاج به کسی داشتند که فضای خالی را در گوشه ي تصوير پر کند و من هم به اندازه ي كافي چاق بودم ، به همين خاطر تصميم گرفتم خودم در آن صحنه بازي كنم !»

اين روند در فيلم هاي آخر هيچكاك ، جنبه ي كميك نيز به خود گرفته بود . مثلا در فيلم پرده ي پاره (1966) در حالي كه در لابي هتل مشغول ديدن برنامه ي تلويزيوني هيچكاك(!)است ، پسر بچه اي كه روي پايش نشانده است ، بر روي شلوارش خرابكاري مي كند . در فيلم توپاز (1969) هيچكاك از روي صندلي چرخداري كه روي آن نشسته ، بلند مي شود و با يكي از دوستانش دست مي دهد !

منبع متن:   hitchcock.blogfa.com با اندکی ویرایش