در پست قبل از دوبله اول ده فرمان گفتیم و در این مقال از دوبله دوم خواهیم گفت.

من به تفصیل در صفحه اول همین تاپیک در مورد دوبله دوم ، کیفیت آن ، گویندگان اصلی و شرح و تفسیر ترجمه هر دو دوبله و موارد دیگر که نیازی به تکرار آنها نیست نوشتم.آنچه مرا بر آن داشت مجددا سراغ ده فرمان بروم تقاضای دوست گرامی سناتور عزیز بود که در پست قبلی هم بدان اشاره کردم و صلاح نبود صرفا گویندگان دوبله دوم (که در دسترس) است مورد اشاره قرار گیرد. دوبله اول (حتی با وجود عدم کیفیت مناسب صدا از نظر فنی) به لحاظ هنری از دوبله دوم (که حتی به لحاظ وضوح صدا و کیفیت سمعی بالاتر می نماید) برتری دارد. گویندگی مرحوم فهیمه راستکار (در دوبله اول) بر گویش مرحوم ژاله کاظمی) و همینطور گویش منوچهر اسماعیلی بر گویندگی چنگیز جلیلوند و حتی در رده های پائین تر ، گویش مرحوم کاووس دوستدار بر دوبله جلال مقامی برتری دارد.

در دوبله دوم سعی شده است گویشها حالتی کتابی و وزین داشته باشند و بر صلابت صداها افزوده گردد. در دوبله اول چنین نیست و احساسات انسانی ( که حتی در لرزش صدای مرحوم فهیمه راستکار بخوبی حس میگردد و یا حتی حب و بغض رامسس با صدای اسماعیلی بیشتر از صدای جلیلوند - که بشکلی عصا قورت داده از اول تا آخر فیلم بایک لحن صحبت میکند - ملموس می نماید) به منثه ظهور و سموع رسیده است.

در دوبله اول مرحوم ایرج دوستدار (بعنوان مدیریت دوبله) از تمام اقوام خود بهره جست. از همسر خود خانم جهانتاب ترابی بگیرید تا برادرهای خود کاووس و فریبرز و حتی رحمت اله مجلسی که رفت و آمد خانوادگی داشت. در دوبله اول گروه ، گروه ویژه ایرج دوستدار است که فیلمهای زیادی را با همین گروه در سالهای 1330 تا 1345 دوبله کردند. در گروه ایرج دوستدار این افراد حضوری مستمر داشتند و در واقع اصلی گروه بودند :

رضا امیریان (پدر ناهید امیریان) ، کاووس دوستدار (برادر ایرج دوستدار) ، فریبرز دوستدار (برادر دیگر ایرج دوستدار) ، جهانتاب ترابی (همسر ایرج دوستدار) ، هوشنگ خسروی ، رحمت الله مجلسی و همسرش ، سوسن مهاجر ، کاظم محمودیان ، کوروش محمودیان (فرزند کاظم محمودیان) ، مهری عقیلی (همسر کاظم محمودیان) ، علی اصغر مستان ، ناهید بوستانی (همسر منوچهر زمانی) ، منوچهر نوذری و ... و البته عزت الله انتظامی و جعفر والی

از ماندگارترین آثار این گروه میتوان به این فیلمها اشاره کرد:

دیکتاتور بزرگ (دوبله اول) که در آن مرحوم مجید محسنی بجای چارلی چاپلین صحبت کرد

افسانه گم شدگان (که خود ایرج دوستدار پس از مرحوم محتشم بجای جان وین نشست)

یکشنبه ها هرگز (که مرحوم فهیمه راستکار بجای ملینا مرکوری طوفان بپا کرد)

روانی یا روح ( که کاووس دوستدار بجای آنتونی پرکینز بالاتر از انتظارها بود)

سلیمان و ملکه صبا (دوبله اول) که مرحوم نوربخش بجای سلیمان فوق العاده بود

آپارتمان (که یکی از بهترین فیلمهای دوبله تاریخ دوبلاژ ایران است و جالب ابنکه محمودیان در این فیلم فقط صداهای غیر انسانی مانند باز شدن در و دروازه و صداهای دیگر را اجرا میکرد)

دعوت به تیراندازی (که کاوس دوستدار بجای جورج سگال روی دست جلیلوند ایستاد که بجای یول برینر صحبت میکرد)

ایرما خوشگله (که باز هم یکی از بهترین دوبله های فیلم در ایران است)

سامسون و دلیله (دوبله اول ) که خود ایرج دوستدار بجای سامسون صحبت کرد

سرگیجه (دوبله اول) که منوچهر نوذری بجای جیمز استوارت صحبت کرد

داستان وست ساید که یکی از شاهکارهای تاریخ دوبله در ایران است

این گروه همانطور که در پست قبلی اشاره شد در اوایل دهه 40 فیلم ده فرمان را به میریت دوستدار دوبله کردند... ایرج دوستدار دوست داشت همانظور که سیسیل بلانت دومیل این فیلم را دوبار ساخته بود خود او هم این فیلم را دوباره دوبله کند. دوستدار در بار دوم سراغ افراد خوش صدا رفت و از نزدیکان خود صرف نظر کرد.شاید حس میکرد همانطور که نسخه دوم ده فرمان (نسبت به نسخه دهه 20 میلادی ) برتری دارد باید دوبله هم با رنگ و لعاب بهتری ساخته و پرداخته شود. او استودیو دماوند را برای دوبله انتخاب کرد که بهترین فیلمهای حماسی در آنجا دوبله شدند و از امکاتات صدای بهتری برخوردار بود. دیالوگها را قبلا در دوبله اول بشکل ترجمه داشت و تغییرات صرفا در حد کتابی کردن جملات انجام شد. چیزی شبیه فیلمهایی که از روی آثار شکسپیر ساخته میشوند. به گویندگان سپرد که با تناژ بالای صدا صحبت کنند . وضوح صدا و القای عظمت فیلم و شخصیتها برای او این بار مهم بود. او صدای عطالله کاملی را بجای صدای یهوه یا خدا در فیلم گذاشت که در دوبله اول این صدا حتی دوبله هم نشده بود و بجای آن موسیقی انتخابی خودش جا گرفته بود. تحکم صداها برای ایرج مهم بود و رخصت هنرنمائی گروه دوم دوبله ده فرمان را بنوعی از آنها صلب کرد. مرحوم ژاله کاظمی صرفا مجبور بود قاطع صحبت کند. او حتی در صحنه های عاشقانه با موسی نیز چنین است. تفاوتها رو بخوبی میتوان حس کرد بخصوص اگر بر صدای شخصیت داتان (با بازی ادوارد ج. رابینشون) با صدای مرحوم عزت الله مقبلی در دوبله توجه کنیم متوجه این واقعیت خواهیم شد که در دوبله دوم مقبلی نیز مجبور به ادای جملات با صلابت بیشتر شده است. این صلابتها از ریزه کاریهای حسی گویندگان کاست اما یک دوبله شیک و فوق العاده را بیادگار گذاشت که گلچینی از بهترین صداهای تاریخ دوبله ایران در بهترین شکل ممکن ویترینی بود. همین شیوه در دوبله عمر مختار هم از طرف مرحوم ایرج ناظریان تکرار شد اما ناظریان به گویندگان اجازه داد ضمن ادای رسای کلمات از احساسات خود نیز کم فروشی نکنند. خود او بجای موسولینی از همان آغاز فیلم صلابت را به منثه ظهور گذاشت و اکبر منانی بعنوان گوینده متن آغازین نیز چنین توصیه ای شد و امروز می بینیم که عمر مختار از همان سکانس اول که با صدای کوبنده منانی شروع میشود بیننده را مبهوت دوبله این فیلم میکند. فیلمی که به گفته رسول زاده فقط با یک میکروفون ضبط شد.

 دو نمای یکسان از دو نسخه اول و دوم فیلم ده فرمان (1923 و 1956- هر دو ساخته ی دومیل)

لیست کامل گویندگان فیلم در دوبله دوم  (که در سال 1345 توسط ایرج دوستدار دوبله شد) عبارتند از:

ایرج دوستدار بجای چارلتون هستون در نقش موسی (موسس)

چنگيز جليلوند  بجای یول برینر در نقش رامسس

ژاله کاظمی  بجای آن باکستر در نقش نفرتیتی (نفرتیری) + دختری بنام یوکابه

رفعت هاشم  پور بجای ایون دوکارلو در نقش صفورا همسر موسی + یک دختر در دربار فرعون

عزت اله مقبلی بجای ادوارد ج. رابینسون در نقش داتان +  یکی از شیوخ محفل پدر صفورا + پیر فرتوط بنی اسرائیل

سيما افتخارزاده بجای دبورا پاجت در نقش لیلیا

جلال مقامی  بجای جان درک در نقش یوشع (جاشوآ)

تاجی احمدی  بجای نینا فوش در نقش بتیا + یک زن دیگر + یک دختر دیگر

احمد رسول زاده  بجای سردریک هاردویک بجای ستی (فرعون بزرگ)

آذر دانشی  بجای جودیت اندرسون در نقش ممنت + یک خدمتکاردیگر + یک زن + یک دختر

محمد آفرين  بجای وینسنت پرایس در نقش باکا (قصاب بزرگ) + یک کاهن

مهدی آرين نژاد  بجای جان کارادین در نقش آرون (هارون برادر موسی) + مرد کور

بدری نوراللهی  بجای مارتا اسکات  در نقش يوکابه (مادر موسی) + یک زن

عباس سعيدی  بجای طبیب فرعون + یک فرمانده

پرويز نارنجيها  بجای لارنس دوبکین در نقش هور بن کلب (پدر صفورا یا شعیب) + یک برده

عطالله کاملی  صدای یَهٌوَه (خدا )  + يک فرمانده  

فريدون نصرتی و حشمت الله شکوفنده  و پروين چايچی  و عباس نباتی در نقشهای جزئی دیگر (مانند رامسس اول ، کاهن ، فرمانده ، برده ، کنیز و ...که هریک چندین نقش جزئی را اجرا کردند)

گوینده متن (راوی یا نریشن:  محمود قنبری

گوینده تيتراژ  : ندارد

دوبله شده در استوديو دماوند

دوستانی که با برخی گویندگان آشنائی ندارند واقف باشند که مثلا خانم سیما افتخارزاده کسی است که در فیلم حسن کچل بجای مرحوم ثریا بهشتی صحبت کرده اند (همان که با حسن نون بیار کباب ببر بازی میکند)