درود بر عشاق دوبله (بویژه منصور خان و زاپاتای عزیز)

پستهای این تا پیک را کامل خواندم بویژه به مواردی که به علت دوبله مجدد برخی از فیلمها اشاره شده بود. علل پنج گانه پست اول توسط منصور خان را که بصورت کلی به این مسئله اشاره کرده بود را مطالعه نمودم و مقایسه کردم با علل پانزده گانه که بصورت جزء به جزء این مسئله توسط واترلو بیان گردید. بنظر من در یک جامعه نرمال و کشوری که تمام مسائلش سر جای خود باشد فقط مولفه های ب و ج می تواند دوبله مجدد یک فیلم را توجیه کند و موارد الف و د و ه خارج از عرف سینمایی است که فقط می تواند در جایی که ما زندگی میکنیم این اتفاق بیافتد.

اما خارج از بحثهای تخصصی وقتی بازتاب دوبله مجدد فیلمها را در میان افراد عام در جامعه می بینیم مشاهده میکنیم اغلب از دوبله مجدد فیلمها ناراضی هستند. شاید برای دوستانی که دوبله را حرفه ای دنبال میکنند معتقد باشند برخی از فیلمهایی که مجددا دوبله میشوند از کیفیت بهتری برخوردار شده اند اما از آنجا که بارها در تاپیکهای مختلف هم اشاره شده که ما ایرانیها یه کم زیادی نوستالوژیک هستیم همچنان چشممان به دنبال دوبله فیلمی است که اولین بار با همان صداها شنیده ایم.

به بهانه این پست به فیلمی اشاره میکنم که هرچه در پستهای بالا دنبالش گشتم هیچیک از دوستان به آن اشاره نکرده بودند.

اوایل دهه شصت برای اولین بار از هارد لوید یک فیلم ناطق پخش شد بنام پنجه گربه. و صد البته صدای ناصر طهماسب و مرحوم مقبلی زیبایی این فیلم را در آن دوران برای امثال من که تازه وارد دوران متوسطه تحصیلم شده بودم چند برابر کرد.

سالها بعد این فیلم به مدیریت دوبلاژ خود آقای طهماسب مجددا دوبله شد. اما هرگز نتونستم با نسخه جدید ارتباط برقرار کنم. دوبله اول از چنان صلابتی برخوردار بود که بنظر من قابل وصف نبود. احساس میکردم فیلم پژمرده شده و خیلی ساکته. تنها مزیت پخش مجدد این فیلم پخش بسیاری از صحنه های سانسور شده نسخه قبلی بود.

من هرگز نمی توانم لذتی که از دیدن فیلمهای لورل هاردی با صدای زنده یادان عباسی و مقبلی را با دوبله جدیدشان مقایسه کنم. اما یک سوال برای همیشه بدون جواب مانده و اینکه آیا میتونه دوبله مجدد فیلمها دلیلی غیر از دلایلی که دوستان عنوان کردند داشته باشه؟

برای مثال اغلب فیلمهای لورل و هاردی هنوز با دوبله اولیه و حتی با کیفیت خوب موجوده. چه دلیلی برای دوبله مجددشون وجود داره؟ آیا واقعا مدیر دوبلاژِی از روی خودخواهی میتواند فکر کند صدای بهتری از مقبلی فقید برای الیور هاردی پیدا کرده؟ آیا از جملات رکیک استفاده شده بود؟ آیا کیفیت صداها افت پیدا کرده؟  نمی دونم یه جورایی فکر میکنم شاید دلیلی خارج از دلایلی که دوستان عنوان کردند وجود داشته باشه. الله و اعلم.

من هرگز نمی تونم احساس کنم که سالها بعد سریال ناوارو از تلوزیون مجددا پخش بشه و کسی غیر از بهرام زند بجای ناوارو حرف بزنه. منطقی یا غیر منطقی من اینطوری هستم و مطمئنم خیلیها هم اینطوری فکر میکند. ناوارو برای من با صدای بهرام زند زیبا بود و ولاغیر.