قسمت دوم

جک ترامیل و نوستالژی کومودور

غالبا وقتی درباره اشخاص تأثیرگذاری که در ساخت و رواج کامپیوترهای شخصی نقش داشته‌اند، صحبت می‌کنیم، یاد استیو جابز، استیو وزنیاک، بیل گیتس، پل الن، گوردون مور و اندی گروو می‌افتیم، در این میان باید یادی هم از «جک ترامیل» کرد، کسی که «کومودور» را برای استفاده کاربران آماده کرد و بعدها رئیس شرکت آتاری شد.

ترامیل کسی است که نقش زیادی در پشت سر رایانه‌های PET، Vic-20 و کومودور ۶۴ بازی کرد، این آخری را شاید بتوان پرفروش‌ترین رایانه شخصی در طول تاریخ محسوب کرد. گرچه این موضوع قابل بحث است، ولی احترام بزرگان «سیلیکون ولی» به ترامیل، غیر قابل انکار است. ترامیل یک بازمانده آشویتس و عضو سابق ارتش آمریکا است که تصمیم گرفت کارش منحصر به تعمیر ماشین‌های تحریر نشود و به الکترونیک بپردازد. دوشنبه شب، صدها نفر از ریش‌سفیدان «سیلیکون ولی» در «مانتین ویو» و در موزه تاریخ کامپیوتر، گرد هم آمدند تا بیست و پنجمین سالگرد به بازارآمدن کومودور ۶۴ را گرامی بدارند. سایت CNET News.com از فرصت استفاده کرد و گفتگویی با ترامیل داشت و با او در مورد مشهورترین محصولش، جایگاه کامپیوترهای شخصی در حال حاضر و درمورد حال و هوای جامعه و کاربران کومودور ۶۴ و اپل II درمیانه دهه ۸۰ میلادی، صحبت کرد. اما قبل از اینکه درباره این مصاحبه بنویسم، بد نیست کمی درباره سرگذشت جالب ترامیل برایتان بنویسم:

ترامیل در سال ۱۹۲۸ در Łódź لهستان به دنیا آمد. بعد ازحمله آلمان نازی در سال ۱۹۳۰ او و خانواده‌اش به یک گتو منتقل شدند، جایی که او در یک کارخانه تولید پوشاک کار می‌کرد. بعد از برچیده شدن گتوها، او و خانواده‌اش به آشویتس فرستاده شدند، در آشویتس او به وسیله دکتر منگل معاینه شد، و تشخیص داده شد که برای کار مناسب است. او و پدرش به یک اردوگاه کار اجباری نزدیک هانوفر فرستاده شدند، ولی مادر ترامیل در آشویتش باقی ماند. مدتی بعد مادر ترامیل به طرز مشکوکی از دنیا رفت، گرچه نازی‌ها گفتند او به خاطر ابتلا به تیفوس مرده است ولی خود ترامیل عقیده دارد مادرش را نازی‌ها با تزریق گازوئیل به قتل رسانده‌اند. Mengele سرانجام در آوریل سال ۱۹۴۵، او از اردوگاه کار اجباری آزاد شد. در نوامبر سال ۱۹۴۷ او به آمریکا مهاجرت کرد و به ارتش پیوست، جایی که یاد گرفت چگونه ماشین‌های تحریر را تعمیر کند. در سال ۵۳ او یک راننده تاکسی شد و یک مغازه در برونکس برای تعمیر ماشین‌های اداری خرید و نامش را «ماشین تحریر قابل حمل کومودور» گذاشت. Bronx پس از آن او شروع به تجارت و وارد کردن ماشین‌های تحریر کرد. به خاطر محدودیت‌های وارداتی، او به این فکر افتاد که در تورنتو شرکتی برای تولید ماشین‌های تحریر تأسیس کند. گرچه او علاقه داشت از یک نام نظامی مثل آدمیرال و یا ژنرال برای شرکت تازه‌تأسیسش استفاده کند ولی به خاطر ثبت شدن قبلی این اسامی همان نام کومودور را ترجیح داد.

در سال ۶۲ شرکت کومودور عمومی شد ولی ترامیل تا میانه دهه ۸۰ رئیس این شرکت باقی ماند. در طی این سال‌ها شرکت کومودور محصولات دیگری مانند ماشین حساب هم تولید می‌کرد تا سرانجام نوبت به تولید رایانه‌های شخصی و در صدر آن‌ها کومودور ۶۴ رسید که در سال ۱۹۸۲ وارد بازار شد. در سال ۸۴، ترامیل از کومودور استعفا داد و یک شرکت دیگر برای تولید رایانه‌های شخصی تولید کرد. در جولای ۸۴، او آتاری را خرید. در سال‌های پایانی دهه ۸۰ او کار روزانه را در شرکتش متوقف کرد و شرکت را به پسرش -سام- منتقل کرد. در سال ۹۶ او، آتاری را به یک شرکت تولیدکننده دیسک، فروخت. رایانه کومودور ۶۴ در آگوست سال ۱۹۸۲ وارد بازار شد، این کامپیوتر یک کامپیوتر ۸ بیتی بود که به قیمت ۵۹۵ دلار فروخته می‌شد! این کامپیوتر ۶۴ کیلوبایت رم داشت و از لحاظ عملکرد صوتی تصویری از نمونه‌های مشابه شرکت IBM، در آن زمان بهتر بود. بین سال‌های ۸۲ تا ۹۴، ۳۰ میلیون دستگاه کومودور ۶۴ فروخته شد، چنین میزان فروشی این رایانه را پرفروش‌ترین مدل کامپیوتر شخصی در طول تاریخ کرد. در زمان اوج شهرت به گفته ترامیل، شرکت او ماهانه ۴۰۰ هزار دستگاه کومودور تولید می‌کرد. در سال‌های ۸۳ تا ۸۵، کومودور به تنهایی ۴۰ درصد بازار رایانه‌های شخصی را در اختیار داشت و بیشتر از پی‌سی‌های اپل و IBM می‌فروخت. تقریبا ۱۰ هزار نرم‌افزار تجاری از انواع مختلف برای کومودور نوشته شد.

حتی امروز هم بعضی از علاقمندان و مشتاقان کامپیوتر این رایانه را در خانه دارند، حتی برنامه‌های شبیه‌ساز کومودور ۶۴ هم نوشته شده است که به کاربران اجازه می‌دهد در حین کار با کامپیوترهای مدرن، یادی هم از کومودور ۶۴ کنند. جک ترامیل هنوز یک کومودور ۶۴ در خانه دارد و با آن هر روز چند دقیقه بازی محبوبش یعنی Pac-Man را بازی می‌کند. البته کامپیوتر اصلی او در حال حاضر یک کامپیوتر Dell است. ترامیل علت محبوبیت کومودور ۶۴ را دارا بودن خصوصیاتی می‌داند که تا قبل از ان در یک کامپیوتر شخصی مجتمع نشده بودند. او ویژگی‌ها صدا، تصویر و رنگ را وارد کومودور کرده بود و یک صفحه کلید برای آن گذاشته بود. استفاده از کمودور آسان بود. روابط تجاری که ترامیل با خریداران محصولات قبلی‌اش یعنی ماشین‌های تحریر و ماشین‌های اداری داشت، باعث شده بود که او بتواند خیلی آسان از این روابط برای فروش کومودور هم استفاده کند. بنابراین او خیلی راحت از فروشگاه‌های خرده‌فروشی هم برای فروش کومودور استفاده می‌کرد و مجبور نبود فروش را تنها منحصر به فروشگاه‌های لوازم الکترونیک کند. جک ترامیل حالا بازنشسته شده است و با همسرش -هلن- که با او در سال ۴۷ ازدواج کرده است در «مونته سرنو»ی کالیفرنیا زندگی می‌کند. او سه پسرو چند نوه دارد.

پایان

یادداشت کافه کلاسیک:  متاسفانه دو ماه پیش جک ترامیل درگذشت. او به گردن همه ما حق داشت و این مقاله کمترین کاری بود که ما می توانستیم برای او انجام دهیم. جک عزیز ! سپاس از تو به خاطر عرضه این دستگاه های شگفت انگیز که خاطرات شیرین کودکی و نوجوانی ما با آنها گره خورده است.  ...  یاد تو  همیشه زنده است.

+  سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز ..... مرده آنست که نامش به نکویی نبرند  +

منبع اصلی: http://www.commodore.ca/history

منبع فارسی: سایت راسخون - با اندکی ویرایش و تصویر گذاری