مصاحبه با آیدا پناهنده کارگردان فیلم "آیدا"

برنده جایزه «آینده درخشان» کن

فرانک آرتا: شصت‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی کن هم پایان یافت و برگزیدگان خود را شناخت. با وجود اینکه سینمای ایران تنها یک نماینده داشت، اما با همان یک فیلم هم توانست توجه‌ها را به خود جلب کند. فیلم «ناهید»، ساخته آیدا پناهنده، موفق به کسب جایزه «آینده درخشان» از بخش «نوعی نگاه» شصت‌وهشتمین جشنواره فیلم کن شد. «ایزابلا روسلینی»، رئیس هیأت‌داوران بخش نوعی نگاه جشنواره کن ٢٠١٥، فهرست برندگان این بخش را در حالی اعلام کرد که فیلم «قوچ‌ها»، به کارگردانی «گریمور هاکانورسون» از ایسلند، موفق به کسب جایزه اصلی شد و فیلم «ناهید» به نمایندگی از سینمای ایران به‌صورت مشترک با فیلم هندی «زمان»، ساخته «نیراج قیوان»، جایزه آینده درخشان را در این بخش از آن خود کردند.
 فیلم «ناهید» که از محصولات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است، به تهیه‌کنندگی بیژن امکانیان به این بخش از جشنواره راه یافت. فیلم، روایتگر داستان زنی به نام ناهید (ساره بیات) است که از شوهرش، احمد (نوید محمدزاده)، به‌خاطر اعتیادش جدا شده و خرج زندگی خود و پسر خردسالش را از طریق تایپ پایان‌نامه‌های دانشجویی درمی‌آورد. طبق توافق با همسر سابقش، او تنها در صورتی می‌تواند بچه را نزد خودش نگه دارد که ازدواج نکند. او دل‌باخته مرد ثروتمندی به نام مسعود (پژمان بازغی) است که به او پیشنهاد ازدواج هم داده، اما ناهید به‌خاطر ترس ازدست‌دادن فرزند، به مسعود و درواقع به میل درونی‌اش، پیشنهاد رد داده است. با آیدا پناهنده به مناسبت دریافت این جایزه گفت‌وگو کردیم.

  اینکه فیلم «ناهید» تنها نماینده سینمای ایران بود، چه واکنش‌هایی در جشنواره کن دربر داشت؟
برایم جالب بود که زنان و مردانی با سنین مختلف از ملیت‌های متفاوت را بعد از پایان نمایش فیلم دیدم که گریه می‌کردند و بغض‌آلود تبریک می‌گفتند و از موضوع انسانی فیلم تعریف می‌کردند. روزهای بعد، آدم‌هایی در خیابان و محل برگزاری جشنواره جلو می‌آمدند و با هیجان تبریک می‌گفتند. واکنش منتقدان و رسانه‌ها هم مثبت بود و نقدهای خوبی بر فیلم نوشته شد.
  به‌طورکلی این دوره جشنواره فیلم کن را چگونه دیدید؟
طبعا چون اولین‌بار بود که در کن حضور داشتم، همه‌چیز کنجکاوی‌برانگیز و جالب بود. جشنواره‌ای بود با نظم بسیار زیاد، برنامه‌ریزی دقیق، مخاطبان بین‌المللی گسترده، خیابان‌ها و کوچه‌های شلوغ، میهمانی‌های شام لوکس، ستاره‌های سینما، عکاس‌ها و نور فلاش‌ها و زرق‌وبرق زیاد. مسئولان برگزارکننده جشنواره از همان نخستین دیدار، بسیار صمیمی، خونگرم و میهمان‌نواز بودند. به جایی آمده بودم که سینما و سینماگران ایرانی را خوب می‌شناختند. تصویر روشن و زیبایی از سینمای ایران در ذهنشان بود؛ تصویری که فیلم‌سازان بزرگ ایرانی پیش از من، کلیدش را زده بودند.
  فکر می‌کردید «ناهید» چنین موفقیتی کسب کند؟
من و تک‌تک افراد می‌دانستیم که از فیلم بدشان نخواهد آمد، اما منتظر چنین واکنش‌های گرمی از سوی منتقدان، داوران و تماشاگران نبودیم.  
  کلا رسانه‌ها، دست‌اندرکاران و سینماگران، نسل جدید سینمای ایران را چگونه می‌بینند؟
اگر منظورتان رسانه‌های خارجی است، نگاه بسیار مثبتی به نسل جدید فیلم‌سازان ایرانی دارند و اساسا سینمای ایران برایشان خیلی جذاب است. من و تک‌تک افراد گروهم به کاری که کرده بودیم اعتقاد کامل داشتیم و می‌دانستیم اثر مهمی خلق کرده‌ایم. این را هم می‌دانستیم زمان، قاضی عادلی خواهد بود.
رسانه‌ها به‌طور مشخص درباره ناهید چه نوشتند؟
نقدهایی که از سوی رسانه‌های مهمشان نوشته شد، به فارسی ترجمه و منتشر شده است. استایل فیلم‌سازی، بازی بازیگران، فیلم‌نامه و فیلم‌برداری درخشان فیلم از نکاتی بود که در همه نقدها به آنها اشاره شده بود و برخی اعتقاد داشتند که دریچه جدیدی بر سینمای اجتماعی ایران باز شده و تصویر مدرنی از ایران معاصر را تماشا کرده‌اند.

منبع