آیدا پناهنده کارگردان 'ناهید' در بخش نوعی نگاه جشنواره فیلم کن برنده جایزه شد

آیدا پناهنده

این جایزه به طور مشترک به فیلم‌های "ناهید" از ایران و "ماسان" ساخته نیراج قیوان از هند تعلق گرفت.
"ناهید" تنها فیلم بلند ایران در جشنواره کن امسال، روز جمعه شانزدهم مه برای اولین بار در بخش نوعی نگاه به نمایش درآمده بود.
گروهی از عوامل فیلم از جمله بازیگران اصلی فیلم (پژمان بازغی، نوید محمدزاده و ساره بیات) و تهیه کننده آن (بیژن امکانیان) در کن حضور دارند.
این فیلم که نخستین فیلم خانم پناهنده است، در شمال ایران فیلمبرداری شده است.
فیلم HRÚTAR ساخته گریمر هاکونارسون از ایسلند جایزه اصلی بخش نوعی نگاه، و فیلم "خورشید بالاآمده" ساخته دالیبور ماتانیک از کرواسی جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کردند.
کیوشی کوروساوا نیز برای فیلم "سفر به ساحل" برنده جایزه بهترین کارگردانی در بخش نوعی نگاه جشنواره کن ۲۰۱۵ شده است.
ایزابلا روسیلینی ریاست بخش نوعی نگاه جشنواره کن امسال را برعهده دارد.
جشنواره فیلم کن از سیزدهم تا بیست و چهارم ماه مه برگزار می‌شود.

گروه بزرگی از عوامل فیلم شامل کارگردان به همراه بازیگران اصلی فیلم( از جمله پژمان بازغی، نوید محمدزاده و ساره بیات)، تهیه کننده( بیژن امکانیان) و همین طور فیلمبردار و فیلمنامه نویس آن در این جلسه بر روی صحنه حاضر شدند.این فیلم که در داخل ایران مورد بی مهری منتقدان قرار گرفت، به عنوان اولین فیلم سازنده اش، فیلم قرص و محکمی است که در پرورش دنیای یک زن و جبر حاکم بر روابط در یک شهر کوچک موفق است. فیلم در شمال ایران فیلملبرداری شده و فضا و محیط این شهر کوچک خود به شخصیت مهمی در فیلم بدل می شود که روابط و اخلاقیات حاکم بر آن- به عنوان نمادی از کل ایران- عامل مهمی در پیشبرد قصه است. از سویی دریا و رودخانه شهر و ارتباط دو سوی آن- نه از طریق پل، بلکه با یک قایق کوچک که تنها راه ارتباط دو طرف شهر است؛ خود نمادی از محدود بودن فضا- نقش مهمی در ترکیب بندی برخی صحنه ها ایجاد می کند و نماهای زیبایی را شکل می دهد.فیلم مدیون فیلمبرداری طراز اولی است که با تونالیته تیره و خاکستری فضای دردناک حاکم بر قصه را تصویر می کند. از سویی اما در روایت قصه- زنی که با پسرش که در آستانه نوجوانی است زندگی می کند از شوهر معتادش طلاق گرفته و عاشق مردی هتلدار است، اما ازدواج با این مرد به قیمت از دست دادن فرزندش تمام خواهد شد- فیلم بر یک مرز بسیار باریک حرکت می کند که در نهایت خوشبختانه می تواند به سلامت از مرز باریک شعاری شدن عبور کند.
نام شخصیت اصلی فیلم، نام فیلم را رقم می زند و با کارگردانی یک زن، طبیعتاً تماشاگر در انتظار یک فضای زنانه است. هر چند این اتفاق می افتد و فیلم در پرورش دنیای یک زن موفق است، اما در عین حال شخصیت های مرد فیلم هم دقیق به تصویر کشیده شده اند و شعاری نیستند.
مسعود- هتلدار- مردی است معقول و میانه رو که سعی دارد با منطق همه چیز را پیش ببرد در حالی که بر مشکلات واقف است و شرایط زن را درک می کند. از سویی شوهر سابق ناهید- با بازی خوب نوید محمدزاده- در عین مشکلاتش، شخصیت تنهایی است که حالا- حتی به ضرب و زور دزدی و کتک خوردن؛ که فیلم به خوبی بر هدف او از این کار تاکید چندانی نمی کند- سعی دارد پولی مهیا کند تا بتواند همسر سابقش را دوباره در کنار خودش ببیند.در نتیجه با شخصیت هایی روبرو هستیم که در یک موقعیت بغرنج گرفتار آمده اند. از این رو فیلم شاید به فیلم های اصغر فرهادی و آدم های گرفتار او نزدیک می شود، اما در عین حال فیلمساز در پرداخت در پی تکرار فیلم های فرهادی نیست.قهرمانی و ضد قهرمانی به یک نسبت در بین شخصیت ها تقسیم شده، در نتیجه ناهید- شخصیت اصلی- لزوماً قهرمان فیلم نیست. بیشتر با یک دایره بسته روبرو هستیم که نتیجه انواع و اقسام سنت های کهنه و دست و پاگیری است که به عنوان "اخلاق" و " آبرو"، حلقه را بر این زن تنگ تر می کند، در حالی که او پاک ترین و مظلوم ترین شخصیت فیلم به نظر می رسد.از این رو فیلم دیدگاهی فمینیستی در حمایت از حق و حقوق زنان دارد که خوشبختانه به جز دو مورد تاکید مستقیمی بر آن نمی کند و همه حرف هایش را در بستر فضا و روابط و درون قصه تصویر می کند؛ در دو جا اما فیلم دو دیالوگ ضد مرد کاملا اضافی دارد: لیلا به ناهید می گوید:"مگر مرد خوب هم پیدا می شود؟" و در صحنه دیگری دختر کوچک مسعود به او می گوید:"از پسرها خوشم نمی آد"؛ که هر دو به راحتی قابل حذف اند.نماهای داخلی غالباً بسته، تنگی محیط زندگی ناهید را یادآور می شود؛ محیطی که گریزی از آن نیست و چون دایره ای کاملاً بسته به نظر می رسد. در پایان اما فیلم - شاید برای جلب نظر مسئولان و کند کردن تیغ انتقاد- به شکل مثبتی به پایان می رسد: پناه بردن به دیوان عدالت- هرچند تضمینی برای آن وجود ندارد و ناهید با تردید از آن یاد می کند- پایانی است که خواه ناخواه مسئولان ایرانی را خوش می آید، در حالی که به نظر می رسد در صحنه چاقو در آشپزخانه و خروج شوهر سابق ناهید با حرکات آهسته، همه چیز تمام شده است.

متن نوشته از بی بی سی