((بیلی وایلدر))، زاده 1906، متولد وین، خبرنگار و سناریست در برلین، و سازنده ((آدم ها در روز یکشنبه)) و فیلم های دیگر، به سال 1934 به ایالات متحده آمریکا رفت و سال ها به عنوان سناریست نزد ((ارنست لوبیچ)) - که دلبستگی بسیاری به او داشت - سرگرم کار بود.

صرف نظر از چند کار تجاری و سیاسی، مجموعه آثار ((وایلدر)) به عنوان کارگردان از دو دوره تشکیل یافته است: یک دوره جدی و یک دوره کمدی. ((وایلدر)) در دوران سری سیاه دو فیلم کلاسیک از این نوع را پدید آورد: غرامت مضاعف و تعطیلات از دست رفته آخر هفته. پس از این دو فیلم، فیلم های دیگری نیز به همین سبک ساخت: سانست بلوار - 1950 - و کارناوال بزرگ - 1952. ((وایلدر)) برخلاف ((لانگ)) و ((سیودماک))، آثارش را با سنت آلمانی ملودرام های سمبولیک - تقدیری ادغام نکرد، بلکه بیشتر متوجه رمان های جنایی آمریکایی نویسندگانی چون ((همت))، ((چندلر)) و ((کین)) شد.

((وایلدر)) هرگز به فراتر از رویدادها اشاره ای نمی کند؛ عمل آدم ها نه توجیه می شود و نه ارزشیابی؛ به دنبال علل بدبینی هاست. فقط خودخواهی های بی بند و بار قهرمانان اوست که رویدادها را در تحرک نگه می دارد: زنی برای کشتن شوهرش برنامه ریزی می کند تا بتواند پول هنگفت بیمه را تصاحب کند ( ((غرامت مضاعف)) )؛ مردی بیش از گذشته گرفتار الکل می شود ( ((تعطیلات از دست رفته آخر هفته)) )؛ نویسنده ای جوان از خودپسندی های یک ستاره قدیمی هالیوود که در حال پیر شدن است، استفاده می کند، در حالی که خودش به خاطر جاه طلبی هایش در حال نابود شدن است ( ((سانست بلوار)) )؛ خبرنگاری منتظر می ماند مرد مجروحی بمیرد تا او بتواند داستانی بزرگ بنویسد ( ((کارناوال بزرگ)) ).

هر از گاهی نگاه خشم آلود ((وایلدر)) متوجه پدیده های اجتماعی، نظیر ((کارناوال بزرگ)) و حضور دائمی تبلیغات می شود، اما فقط تاثیرات جزیی از خود برجای می گذارد: تحقیر ((وایلدر)) بیشتر متوجه افراد است تا نهادها.

فیلم های تفریحی ((وایلدر)) در اصل با فیلم های جدی او تفاوت چندانی ندارد. حتی در فیلم های خارش هفت ساله - 1955 - بعضی ها داغشو دوست دارند - 1959 - آپارتمان - 1960 - و یک دو سه - 1961 - نیز بدبینی توام با طنز تلخ نهفته است. گه گاه نیز پرده از مکانیسم غیر انسانی اجتماعی برداشته می شود، مثلا در ((آپارتمان))، تحقیر کارمندی در محل کارش مطرح می شود؛ اما تماشاگر در عین حال از آنچه بر آدم های فیلم می گذرد به شدت به خنده می افتد.

کمدی آثار ((وایلدر)) به فیلم های خنده آور ((هرولد لوید)) و ((دانلد داک)) بسیار نزدیک است: آن ها نیز خنده دار بودنشان را از نگاه به انسان هایی که در تار و پود قوانین حاکم بر جامعه دست و پا می زنند، کسب می کنند.

یکپارچگی سبک آثار ((وایلدر)) مدیون دیدگاه بدبینانه و طنز تلخی است که در آن هاست: همه چیز سطحی است؛ هیچ سمبولی به پس زمینه اشاره نمی کند؛ دیدگاه ها و نتایج آن ها تابع شرایط اقتصادی اند که برای هر چیز بی اهمیتی راه باز می کنند.

استعداد ((وایلدر)) در ایجاد ضربآهنگ سریع، گفت و گوها، ترسیم و تقطیع منظم کنش و واکنش ها خلاصه می شود که به وی امکان می دهد تا مکانیسم زندگی را بازسازی کند. در قطعات خنده دار او، تاثیر کمدی اسلپ استیک (بزن بزن) نمایان است؛ اما این آثار در حالی که در انفجار پایانی شان، با شادمانی مژده ویرانی نظامی غیر انسانی را می دهند، با این حال همه آن ها به صورتی منظم، به پایانی خوش و احساساتی می انجامند.

منبع: تاریخ سینمای هنری