سم ! برخلاف تو من معتقدم که رسانه ها در مطرح کردن اغراق آمیز هیچکاک تاثیر زیادی داشتن . البته همونطور که گفتم این به معنای نادیده گرفتن ارزش های اون نیست .

اگر تو و خیلی های دیگه امروز هیچکاک براشون کعبه آمال و مدینه ی فاضله ی سینمایی شونه ( حتی بدون اینکه سینما به روایت هیچکاک رو خونده باشن یا اصلا بدونن برنامه ای به اسم آلفرد هیچکاک وجود داشته و 7-8 سال یکی از محبوب ترین برنامه های تلوزیون آمریکا بوده ) ناخودآگاه تحت تاثیر این تبلیغات و پروپاگاند ها هم هستن . چرا ؟ چون اون چیزی که سلیقه ی آدم و تعلقاتش رو شکل میده فقط و فقط ذاتی و درونی نیست . خواه ناخواه رسانه ها نقش عمده ای دارن . رسانه های سینمایی مکتوب در کشور ما درصد قابل توجهیش ترجمس . ترجمه ی کی ؟ ترجمه هوشنگ کاووسی - پرویز دوایی - هوشنگ گلمکانی و امثالهم که یک عمر ( بیش از 60 ساله چشم دوختن ببینن فلان منتقد یا سینماگر آمریکایی تزش راجع به سینما چیه . بعد همون رو به اصطلاح درونی ( ! ) کنن و تحویل من و تو بدن .

دقت که کنی می بینی در اظهارات منتقدین جدید سینما در ایران هیچکاک سر جای خودشه و از اون تعصب و شیفتگی نسبت بهش کم شده . چون اوناجامع تر و  با اشراف بیشتری ( به تبع اینترنت و ... )  موضوعات رو دنبال میکنن .

می خوام بگم مخاطب امروز هم در واقع غیر مستقیم تحت تاثیر اون منتقد آمریکاییه دهه 50 یا 60 قرار داره . درحالیکه خودش شاید ندونه .

بنا بر این روی سلیقه ی منتقدین نمیشه خیلی حساب کرد . ( نصفشون همون هایی هستن که وقتی قیصر ساخته شد مسخرش کردن و همزمان به ستایش طبیعت بیجان پرداختن ! )

نظر کارگردان ها هم اصلا ملاک نیست . برای اینکه هر کارگردان با فیلم هایی که می سازه در حقیقت سلیقه ی خودش رو داره نشون میده . مثلا چطور میشه به سلیقه کیارستمی درمورد انتخاب بهترین های تاریخ سینما اعتماد کرد ؟ شرط میبندم حتی 1 فیلم از فیلم های مورد علاقه من یا تو در اون لیست نخواهد بود . در مورد کارگردان های دیگه هم کمابیش همینطوره .

نکته ی دیگه اینه که برخلاف تصور عام کارگردان ها اصلا زیاد فیلم نمی بینن . مصاحبه ای از فلینی خوندم که با افتخار گفته بود : من غیر از فیلم های خودم هیچ فیلمی نمی بینم ! هرچند احتمالا تا حدی چاشنیش رو زیاد کرده اما تا حدود زیادی نشون دهنده ی رفتارش هست .

دیگران ممکنه اینو با صراحت نگن ( چون احتمالا اعتماد به نفس فلینی رو ندارن ! ) اما شواهد و قرائن این موضوع رو تائید می کنن . در کشور خودمون هم همینه . بعید میدونم کارگردانی مثل کیمیایی اصلا ابتدا به ساکن بشینه گدار ببینه یا کیشلوفسکی . و از اون ور بام تصور اینکه مثلا کیارستمی یا مجیدی بشینن ریفی فی تماشا کنن دشوار به نظر می رسه . اونا خیلی که همت کنن و منت سر سینما بذارن میرن دنیای آپو یا آثار کارل تئودور درایر رو تماشا میکنن .

بنا بر این لیستی که آوردی نمیتونه به من آموزش بده که چی خوبه و چقدر خوبه . اما حرف من به معنیه بی اعتنایی نسبت به آرا و عقاید دیگران نیست . آدم باید ببینه بشنوه بخونه ولی در نهایت خودش قضاوت کنه .

به عنوان مثال نقض میتونم فیلم هایی رو نام ببرم ( بخصوص فیلم های رده B در نوع نوآر ) که اصلا تازه کشف شدن ( به تبع dvd و اینترنت و ... ) مثلا 4 - 5 ساله که سینما دوستان با فیلم هایی مثل بیراهه ( 1945 ادگار المر ) فرشته ی سیاه ( 1946 روی ویلیام نیل ) و ... آشنا شدن . و اساسا تا قبل از این چند سال اخیر امکان دسترسی به این فیلم ها حتی برای اون منتقد یا فیلمساز آمریکایی هم وجود نداشته . حتی همین الآن هم هنوز هیچ نقدی مقاله ای یادداشتی چیزی راجع به این فیلم ها پیدا نمیشه .

بنا بر این امکان یک back-up گیریه جامع و بی غرض و به دور از تعصب وجود نداره که بشه با اطمینان اون رو مبنا قرار داد و بهترین ها رو لیست کرد . بصورت تفننی و منباب تفریح چرا . اما اینکه بخواهیم فکت بیاریم و بگیم چنین است و جز این نیست ! نه .

مورد دیگه ای که باهات هم عقیده نیستم اینه که به نظرم گذر زمان ( به ویژه در دهه اخیر  ) سلیقه ی مخاطب خاص رو هم تغییر داده . و این عین واقعیته . منتها این تغییر ذائقه هم به لحاظ کمیت و هم کیفیت با تغییر سلیقه ی مخاطب عام فرق میکنه .

مثلا مخاطب عام ( که میشینه پای ماهواره با ولع افشین یا مهسا میبینه و احتمالا تو خیابون یا محل کار ترانه هاشونو  زیر لب زمزمه میکنه ) دیگه حتی حاضر نیست 1 ثانیه از کازابلانکا رو تماشا کنه و اگر به زور مجبورش کنن ای کرو بکنه احتمالا کبود میشه و افسردگی بهش دست میده . اما مخاطب خاص که تا حدودی خودآگاهانه تحت تاثیر زمانه هست حالا انتخاب میکنه که از سینمای کلاسیک چی رو ببینه و لذتش رو هم ببره و چه فیلمی رو دیگه نبینه ( درحالیکه شاید همون فیلم رو تا چند سال پیش با اشتیاق میدیده )

مثالی که در این مورد برای خودم اتفاق افتاده باستر کیتونه .

به بیان ساده تر دیگه دوره ی اینکه مخاطب یه فیلمسازی رو دربست تائید کنه گذشته . اینکه آدم انتخاب کنه فکر می کنم گزینه ی معقول تری باشه .

یعنی مثلا میشه 400 ضربه رو دوس داشت . اما آخرین مترو رو دوس نداشت . یا میشه بیگانگان در ترن رو دوس داشت اما مارنی یا پرده ی پاره رو دوس نداشت . هیچ اتفاقی تو جهان نمی افته .

میشه باستر کیتون رو کلا دیگه دوست نداشت . و در عین حال عاشق چاپلین بود . بازم اتفاقی نمی افته .