.

.

.

.

.

فيلمنامه: ديباچه ي نوين شاهنامه

به دليل شهرت اين فيلمنامه به احتمال بسيار آن را خوانده ايد ولي اگر هم نه،خواندن آن را پيشنهاد ميكنم چون دست كم ارزش يك بار خواندن را دارد.احتمالا شما هم مثل من پس از خواندنش افسوس ساخته نشدن فيلم اين فيلمنامه را ميخوريد.هرچند ساختن فيلم،فيلمنامه هاي اين چنيني بودجه ي هنگفتي ميطلبد ولي من ترجيح ميدهم بودجه هايي كه صرف ساختن فيلم و سريال هاي بي كيفيت فعلي ميشود،صرف ساختن اينگونه فيلم ها شود كه بزرگان ايران زمين و فرهنگ ايراني را بهتر و بيشتر به مردم مي شناسانند.

فيلمنامه ديباچه ي نوين شاهنامه توسط بهرام بيضائي و در سال 1365 نوشته شد.فيلمنامه به زندگاني فردوسي بزرگ از جواني تا پيري وحتي به برخي از وقايع پس از مرگ او مي پردازد.

نويسنده در اين فيلمنامه به سه زمان گذشته (زندگاني فردوسي)،حال(بعد از مرگ فردوسي) و قسمت هايي از شاهنامه مي پردازد(در بين ماجراهاي زندگي فردوسي صحنه هايي از زندگاني شخصيت ها و پهلوانان شاهنامه نيز آورده ميشود) و قصد اصلي او آشنا كردن خواننده با زندگي فردوسي و سختي ها ،رنج ها و مشكلاتي است كه او در هنگام سرودن شاهنامه با آن ها مواجه شده است.

شعر هايي كه از شاهنامه در اين فيلمنامه آمده است در كنار اينكه نشان دهنده ي آگاهي كامل نويسنده از شاهنامه است جذابيت فيلمنامه را هم براي مخاطب آن افزايش ميدهد.

گفته مي شود منابعي كه نويسنده از آن ها براي داستانش استفاده كرده به صورت كلي اين منابع بوده اند،

روايت هاي چهار مقاله نظامي عروضي،كتاب تاريخ سيستان،ديباچه بايستقري،تذكرة الشعراء دولت شاه سمرقندي و خود شاهنامه.

يكي از موضوعات اصلي اين داستان هم اختلافات و درگيري هاي سلطان(محمود غزنوی) با فردوسي است كه ظاهرا در واقعيت به اين گستردگي نبوده چون قسمت اصلی شاهنامه در دوره ي سامانيان نوشته شده است و ویرایش(حذف و اضافه)آن در دوران غزنویان بوده است .البته جداي از آن كه گفته مي شود در ابتداي همين دوره هم سلطان مشكلي با فردوسي و شاهنامه نداشته بلكه با گذشت زمان و به دلايلي مخالفت سلطان با فردوسي و اشعارش آغاز گشته است.

داستان با مرگ فردوسي بزرگ و بردن جسد او به گورستان آغاز مي شود كه در راه گورستان دانشمند متعصب و مريد زشت روي راه را بر آنها مي بندند و با تهديد و ترساندن آنها،مجبور مي شوند جسد را به بياباني بيرون از توس ببرند.فردوسي در خانواده اي دهقان(البته در داستان واژه ي دهقان براي ايرانيان نيز استفاده ميشود)،زاده مي شود و به تاريخ كهن ايران زمين علاقه مند مي شود پس از كشته شدن دقيقي تصميم مي گيرد راه او را ادامه دهد و به پايان رساند.پس از به شهرت رسيدن شاهنامه دشمني هاي دانشمند متعصب،والي،سلطان،خليفه و....با فردوسي آغاز ميشود.سرودن شاهنامه باعث ميشود از كارش كه همان كشاورزي و رسيدگي به باغ پدري است باز بماند و با گذر زمان فقير و فقيرتر شود.فردوسي در اين فيلمنامه دو فرزند(يك پسر و يك دختر) دارد دختر خردسال او هنگام به آتش كشيدن خانهيشان دچار شك شده و لال مي شود پسرش در حدود سن 15 سالگي در جنگ و دعوايي محلي به دليل شور و هيجان حاصل از خواندن داستان هاي شاهنامه وبه دنبال كسب شهرتي مانند آن اسطوره ها شركت مي كند و كشته مي شود.بعد از آن دو اتفاق ناگوار براي فردوسي همسر داناي او نيز ميميرد و او را در باغ  پدريشان دفن مي كنند.در كنار همه ي اين بلاها دشمنان او را به آتش پرستي هم متهم مي كنند.

به باور بسياري، مطالب و اتفاقات آورده شده در اين فيلمنامه بيشتر جنبه ي داستاني دارند و سند تاريخي قوي و قابل قبولي ندارند مثال هايي از متن كه از نظر تاريخي مسلم نيست.

مرگ پسر فردوسي درسن 15 سالگي و در يك منازعه ،آتش زدن خانه ي فردوسي و لال شدن دختر او،رفتن فردوسي به ديدار امير مازندران،حضور دختر شاعر بر آرامگاه او،مسلح شدن او براي نبرد يك تنه با سپاه سلطان، تعدادی از آن ها هستند.