2- افسانه خزان   Legend Of The Fall

افسانه‌هاي خزان (اثر ادوارد زويك)‌ محصول 1994 از آن دست فيلم‌هايي است كه تماشايش را مي‌توان به همگان توصيه كرد، چرا كه معجوني است از موضوعاتي چون رابطه انسان باطبيعت بكر، عشق، خشونت، جنگ، خيانت، بازگويي افسانه‌اي از آمريكاي شمالي و ... همين نكته‌هاي مورد اشاره فيلم مي‌تواند سلايق گوناگون سينمايي مخاطب را با خود همراه كند.

افسانه‌هاي خزان در ادامه دغدغه‌هاي ادوارد زويك در رابطه با مقوله جنگ و ارتباط جوامع بشري باآن است كه ابتدا در فيلم «افتخار» و سپس در «آخرين سامورايي» نيز اين مقوله را مطرح كرد كه چطور جنگ همچون عفريته‌اي بر زندگي انسان‌ها سايه مي‌افكند و همه چيز را تحت‌الشعاع خود قرار مي‌دهد اما در دل همين فضاي تاريك، سرشت پاك انسان همچون چراغي پرتوافشاني كرده و موجب رستگاري نوع بشر مي‌شود. سرهنگ ويليام لادلو (با بازي آنتوني هاپكينز)‌ سه فرزند دارد به نام‌هاي آلفرد (آيدان كوئين)‌، تريستان (برادپيت)‌ و ساموئل (هنري توماس)‌.

در سال‌هاي جواني، ساموئل با نامزدش سوزانا (جوليا آرموند)‌ به مزرعه پدري مي‌آيند. در اين زمان پسران لادلو داوطلبانه در جنگ جهاني اول شركت مي‌كنند كه ساموئل در اين بين كشته مي‌شود، بعد از بازگشت آلفرد و تريستان هركدام خواهان ازدواج با سوزانا هستند اما دست تقدير سرنوشت ديگري را براي خانواده لادلو رقم زده است. اين چند سطر خلاصه داستاني است كه زويك با ضرباهنگي ملايم آن را در افسانه‌هاي خزان روايت مي‌كند. بي‌شك تماشاي اين فيلم با دوبله فارسي براي مخاطب ايراني تجربه لذت‌بخشي دارد كه خوشبختانه داراي دوبله باكيفيتي است كه حاصل كار مدير دوبلا‌ژ باتجربه‌اي چون سعيد مظفري مي‌باشد. معرفي دوبله افسانه‌هاي خزان نمونه مناسبي است جهت نشان دادن تعامل كار مترجم با مدير دوبلاژ كه هرگاه اين تعامل برقرار شود شاهد دوبله درخشاني خواهيم بود كه در اين بين ترجمه روان حميدرضا راهي با مديريت مسلط مظفري نقش بسزايي در به ثمر رساندن اين دوبله مناسب داشته‌اند. آرامش مستتر در مسير حوادث فيلم در ديالوگ‌نويسي دوبله‌اش نيز مشهود است. از ديگر نكات مثبت دوبله افسانه‌هاي خزان، انتخاب هوشمندانه گويندگان و نحوه نقش‌گويي تاثيرگذار آنان است بويژه صداپيشگي خود سعيد مظفري به جاي ستاره‌اي چون برادپيت كه تناسب انكارناپذيري با چهره اين بازيگر مشهور دارد. علاقه‌مندان دوبلاژ خاطرات شيريني از صداي مظفري به جاي هنرپيشه‌هاي شاخصي چون كلينت ايستوود (در فيلم‌هاي به‌‌‌خاطر يك مشت دلار، خوب، بد، زشت و ...)

رايان (قصه عشق، بري ليندن)‌ و در سال‌هاي اخير به جاي كيانو ريوز و تام كروز دارند؛ اما به‌شخصه معتقدم صداي هميشه جوان و باطراوت سعيد مظفري به جاي براد پيت چيز ديگري است و تصور صدايي ديگر به جاي اين ستاره هاليوود را غيرممكن مي‌كند. اين نقش‌گويي‌هاي با حس و حال مظفري به جاي پيت را مي‌توان در دوبله در فيلم‌هايي مانند جاسوس‌بازي، تروا، آقا و خانم اسميت، سه‌گانه ياران اوشن، ترور جسي جيمز به دست رابرت فورد بزدل، خفتگان و... جستجو كرد. براد پيت در نقش تريستان بازي چشمگيري در افسانه‌هاي خزان ارائه كرده و حالتي اسطوره‌اي به آن داده است و مظفري نيز در ديالوگ‌گويي‌اش توانسته همگام او باشد با همان حرارت در اندوه، شادي و عواطف شخصيت تريستان. آغاز دوبله فيلم با صداي خسرو شمشيرگران است كه عنوان‌بندي را مي‌گويد و در ادامه صداي دلنشين مازيار بازياران را به جاي سرخ‌پوست پير كه قصه را روايت مي‌كند، در جمله‌هايي اين‌چنيني مي‌شنويم: «بعضي‌ها نداي درونشان را با وضوح بسيار مي‌شنوند و زندگي‌شان برپايه همين شنيده‌ها پي‌ريزي مي‌شود. چنين افرادي سرانجام يا جنون پيدا مي‌كنند يا به افسانه تبديل مي‌شوند...»

تمهيد جالبي كه در دوبله اين قسمت اتخاذ شده، حفظ صداي اصلي زبان سرخ‌پوست در زير صداي بازياران است كه حالتي مستندگونه به آن داده و نسبت به صداي نسخه اصلي نيز وفادار مانده است. اين شيوه به‌مراتب مناسب‌تر از آوردن زيرنويس فارسي است كه موجب سردرگمي بيننده مي‌شود. در ميانه‌هاي فيلم، (نبرد تريستان با دني)‌ ديالوگ طلايي اثر را نيز از زبان بازياران در نقش مرد سرخ‌پوست مي‌شنويم:

«قديمي‌ها مي‌گويند، وقتي يك انسان يا حيوان از خون هم مي‌گذرند، به‌هم تبديل مي‌شوند.» بازياران با سابقه درخشانش در اجراي صداي نقش‌هاي مكمل، در اينجا نيز نقش‌گويي قابل باوري دارد. حضور مقتدرانه و تماشايي آنتوني‌هاپكينز در نقش سرهنگي بازنشسته كه سرپرستي خانواده لادلو را عهده‌دار است از نقاط قوت افسانه‌هاي خزان است و انتخاب صداي نصرالله مدقالچي به جاي وي نيز دوبله اين فيلم را تماشايي‌تر كرده است. مدقالچي هرگاه براي دوبله فيلم‌هاي هاپكينز از سوي مديران دوبلاژ انتخاب شده، بسيار علاقه‌مند و با وجدي مثال‌زدني به جاي اين هنرپيشه صاحب سبك صحبت كرده و شاهد اين مدعا دوبله فيلم‌هاي سكوت بره‌ها، نقاب زورو و بيووولف است. در افسانه‌هاي خزان، مدقالچي در لحنش صلابت و اقتدار پدري ارتشي را به خود گرفته كه اوج اين خصيصه در صحنه مشاجره لادلو با پسرانش بر سر نرفتن يا رفتن به جنگ، هويداست و يا هنگامي كه لادلو بر اثر مصائب زندگي‌اش سكته مغزي مي‌كند و قدرت تكلمش را از دست داده و با صدايي مبهم منظورش را به اطرافيان مي‌رساند، مدقالچي هم در اجراي آن خرده اصوات بسيار تاثيرگذار تلاش خودش را كرده است.

در بررسي كارنامه دوبلورهاي زن در دهه اخير، مينو غزنوي از جايگاه شايسته‌اي برخوردار است و به دور از حاشيه و هياهوهاي مرسوم، دوبله هر نقشي را كه بر عهده گرفته با دقت و نگاهي كاملا حرفه‌اي آن را به ياد ماندني از آب درآورده است.

براي نمونه نقش سوزانا در افسانه‌هاي خزان كه سير تغيير حالت‌هاي اين شخصيت را از دختري پرشور و فعال به زني محافظه‌كار به خوبي در صدايش منعكس كرده كه اين نكته شاخص در كار مينو غزنوي قابل ستايش است. اين سير تحول شخصيتي كه ذكر شد نمود بارزش پرسوناژ آلفرد لادلو فرزند بزرگ خانواده است كه آرامش ابتدايي‌اش تبديل به جاه‌طلبي‌هاي افسارگسيخته مي‌شود ولي در انتها به كانون خانواده بازمي‌‌گردد و عليرضا باشكندي به عنوان دوبلور اين شخصيت، كاري با قدرت ارائه كرده است. حيف است كه در اين قسمت يادداشت از نقش‌گويي موثر گوينده جوان سعيد شيخ‌زاده به جاي ساموئل، يادي نكنم بويژه در سكانس كشته‌شدن پرسوناژ در جنگ كه در حال احتزار به برادرش وصيت مي‌كند، آشكار است كه شيخ‌زاده انرژي زيادي براي درآوردن حس و حال اين صحنه خرج كرده است. صدابرداري با كيفيت دوبله اين فيلم نيز سهم بسزايي در درخشان شدن اين كار دارد. ديگر دوبلورهاي افسانه‌هاي خزان عبارتند از: مريم صفي‌خاني، شهروز ملك‌آرايي، شهاب عسگري، حسين خدادادبيگي و بهروز علي‌محمدي.

افسانه‌هاي خزان در سال 1383 دوبله شده است.

نيروان غني‌پور                     قاب کوچک  30 شهريور 1387

به نظر من گویندگی آقای نصرالله مدقالچي در این فیلم فوق العاده زیبا و دلنشین است . و برای این گوهر گرانمایه هنر دوبله آرزوی سلامتی و موفقیت دارم . 

وقتی این متن «بعضي‌ها نداي درونشان را با وضوح بسيار مي‌شنوند و زندگي‌شان برپايه همين شنيده‌ها پي‌ريزي مي‌شود. چنين افرادي سرانجام يا جنون پيدا مي‌كنند يا به افسانه تبديل مي‌شوند...» را بعد از چندین ماه می خوندم زمزمه صدای گرم مازيار بازياران رو در گوشم احساس کردم. که شایددلیلی بر دوبله خوب و ماندگار این فیلم باشد . در کل کار همه گویندگان این فیلم بسیار عالی و درخشان است و دیدن این فیلم را به همه هنردوستان کافه کلاسیک توصیه می کنم .