این کجا و آن کجا
این از سلسله نقدهایی که می خواهم در مورد دوبله های نوروزی تا آنجایی که فرصت کنم بنویسم.
1- رنگو- دوبله واحد دوبلاژ سیما و دوبله متفاوت امیر هوشنگ زند
دقیقا عین جمله ای که در بالا گفتم"این کجا و آن کجا؟". ابتدا باید کار زشت سیما را نکوهید که آنونس این انیمیشن را با دویله ای متفاوت بخش و دوبله خود را ارائه میکند. در دوبله سیما که نمی دانم سرپرستی این کار با چه کسی بوده است اولا باید اعتراف کنم که فیلم را کامل تماشا نکردم - 5 دقیقه اول و 15 دقیقه آخر- که همان سطح پائین کار رو نشان داد. صدای زینوری شاید برای رنگو مناسب باشد ولی اجرای ضعیف و جمله های ضعیف تر _دلیل اصلی ضعف ترجمه و عدم دقت سرپرست گویندگان_ باعث نچسب شدن کار شده است. ولی کلاً کار زینوری در مقایسه با باقی گویندگان از نظر من شاهکاراست. اما با نسخه اول با گویندگی استاد جلیلوند غیر قابل مقایسه است.
البته به جز اجرای زیبای استاد شکوفنده. ایشان هم لحن خوبی دارند و هم اجرای خوب- شاید هم قبل از این، اجرای استاد غزنوی را در دویله اول دیده بوده اند؟- به هر حال خوب بود. اما چند صحنه نچسب و صدای نچسب تر داریم.
با کمال احترامی که برای کسوت و صدای استاد منوچهر اسماعیلی دارم ولی این کار جزو کارهای ضعیف ایشان از نظر من بود. صدای با صلابت استاد با خم شدن ها و اعوجاج های بی دلیل پیر مردی مقتدر را بیشتر به فردی لوده تبدیل کرده که هیچ اقتدار و نفوذی ندارد و گویا از روی نفهمی و بی هیچ داریتی کاری انجام می دهد. به گمانم استاد نقش رنگو را با این پیرمرد با صلابت اشتباه گرفته اند. این لحن را بیشتر باید زینوری به خود می گرفت تا اجرای کامل تری داشته باشد. در مقابل استاد مدقالچی صلابتی خاص در دوبله اول به این نقش داده، که مکر و طمع، در این صدا بروز و نفوذ دارد.
از دیگر صداهای نچسب صدای مار کابوی فیلم با گویندگی ناصر احمدی است که اصلاً از آب در نمیاد. به نظر من صدا اصلاٌ به این چهره نمیشیند بلکه پس می زند. ناصر احمدی سعی دارد که با اجرای حجیم صدای خویش به این نقش برسد ولی از پس این کار بر نمی یاد چون صدای اصلی فیلم از گوینده ای با صدایی حجیم و در عین حال سریع -که خصیصه یک مار است- انتخاب شده است و ناصر احمدی بارها از نقش عقب می ماند. جمله ها ادا می شوند اما بی هیچ حس رعب و وحشتی و گاهی به مسخرگی می گراید. باید اعتراف کنم میر طاهر مظلومی در اجرای نخست به مراتب این نقش را کامل گفته است گرچه گاهی او نیز لحن را از دست میدهد ولی کاملاً قابل دفاع است.
گویندگی اضغر افضلی به جای جغد راوی فراتر از صدایی است که در سیما دیدم. معصومیت صدای اضغر افضلی در این نقش بر چشم های این چغد درد کشیده و پخته می نشیند. نام گوینده دوبله سیما را نمی دانم اما باز بسیار نجسب است.
آگاهی استاد زند از فرهنگ امریکایی و وسترن باعث شده اشعار و اجرای آنها در فیلم کاملاً وفادار با فیلم اصلی باشد. انتخاب صدایی رعشه دار و چرکین برای خواندن اشعار اجرایی جغد ها بسیار زیباست که بار طنز کار ار که باید رنگو آنرا به دوش بکشد کاملاً القاء می کند. در نسخه دوبله سیما سرپرست گویندگان با افزودن صدایی زیر کار را بیشتر مسخره کرده است گویا خود وی نیز نمی داند که بار طنز فیلم بر روی رنگو است نه لودگی دیگران و افزودن مسخرگی به فیلم. اگر سرپرست گویندگان بر طنازی نقش زینوری بهتر می پرداخت کار جذاب تر جلوه می کرد. استاد زند با آگاهی از این نکته با در نظر گرفتن نکاتی ریز همچون افزودن نام (آقا جون) _به پدر ایل آب دزد با دماغی دراز_ هم طنزی خاص و هم صمیمتی بر این نقش داده است که کل طایفه وی را بزرگ خود می دانند و تحت امر وی هستند. صدای مهرزادیان عالی است و اجرای وی عالیتر. کمتر چنین اجرایی در کارهای اخیر وی دیده ام. صدای نسخه سیما صرفاً پیر است همین.
یکی از صحنه ها را مقایسه می کنم. در صحنه ای که رنگو باز به سوی طایفه باز می گردد و خواهر ارشد با اسلحه بر وی نشانه می رود جمله ها را خود مقایسه کنید
نسخه اول: جنگیز جلیلوند: بابات و بچه هاش قراره برا کاره نا کرده اعدام بشن.... ولی من یه نقشه دارم
نسخه دوم: افشین زینوری: بابات و پسراش قراره فردا اعدام شن... یه نقشه دارم
کدام را ترجیح می دهید؟ کدام حس بیشتری دارد؟
صدای بهمن هاشمی از نا متناسب ترین صدا هاست که اصلا بر روی روح بزرگ غرب _که در نسخه اصلی نیز به همین نام است ولی در نسخه سیما نمی داند به چه جیزی تبدیل شد_ بهمن هاشمی اصلا آن صلابت و اقتدار را اجرا نمی کند و بلکه جوانتر از چهره اجرا کرده است چهره ای پخته صدایی پخته مطلبد که در عین تعجب استاد جلیلوند کابویی آمریکایی است.
دیگر از اشکالات و تصحیحات بی مورد و جملات متفاوت و بی معنی چیزی نمی گویم که هر فیلمی برای دوبله به سیما رود همین شود. تصحیحاتی همچون حذف نام روح بزرگ غرب و ....
این مطالب صرفاً نظر شخصی بنده هستند.